Sunnanfari - 01.02.1896, Page 3

59
II, bls. 101, og þar er hún einmitt tekin eptir
handriti Magnúsar, sést berlega mismunurinn á
þjóðsagnameðferð þeirra félaga. Hjá Jóni eru
eingar málaleingingar, ekkert óþarfagaspur, en frá-
sögnin stutt og laggóð. I útgáfu Magnúsar er
aptur langur inngangur. Hann getur ekki að sér
gert að láta þúfuna, sem stúlkan fanst niðrí. vera
græna og fagra, eins og einhver álfur hefði átt
hana og hlíft henni og sjálf var mærin íðilfögur.
Sagan hefir auðvitað aldrei verið sögð á íslandi á
þessa leið.
þeir sem gefa út þjóðsögur eru að vísu ekki
rigbundnir við útgáfur þær af sögunum, sem þeim
berast i hendur, enda eru þær opt svo úr garði
gerðar, að hneykslanlegt væri að gefa þær út eins
og þær eru, en heppilegast mun vera að breyta
þeim sem minst. Sumir yrkja þær aptur alveg upp
að nýju, ef svo má segja, fella úr og bæta við, og
þetta hefir Maguús Grímsson viljað gera. Opt
fer vel á þessu, en það er hvorttveggja að við
þetta verða sögurnar ekki eins áreiðanlegar og
ella, ekki eins trú og sönn eptirmynd af lifi þjóð-
anna og hugsunarkætti, og svo þurfa þeir, sem
við það fást, að hafa bein i hendi ef vel á að fara
og vera innrættari anda og eðli þjóðlegra fræða
en Magnús virðist hafa verið; má þvi telja það
hina mestu hamingju, að þjóðsögurnar i safni Jóns
Arnasonar bera miklu meiri keim af honum sjálf-
um en Magnúsi presti Grímssyni.
Enn er ein grein af ritstörfum séra Magnúsar,
sem ekki hefir verið minzt á, en það er skáldskap-
ur hans. Séra Magnús hefir feingizt talsvert við
skáldskap og gefið út bæði sögur, leikrit og kvæði.
B'óðvar og Asta í Landstíðindunum 1851 fer fram
á siðabótartimanum, og mikið af sögunni gerist
suður á þýzkalandi. Sagan er hið mesta afslcræmi
frá skáldlegu sjónar'miði og varla getur klaufalegra
en samtal Böðvars og Astu við fossinn. Á hinn
bóginn eru þar ýmsar góðar athugasemdir, sem
ekkert koma skáldskap við, svo sem hugleiðingar
útilegumannsins um fornöldina. pórðvr og Olöf i
Bónda 1851 er skárri og liklega bygð yfir úti-
legumannasögu, sem Magnús hefir heyrt. þar
kveður líka mjög mikið að fossi einum og mætti
ráða af þessum sögum Magnúsar, að menn gætu
hvergi búið sig undir heilagt hjónaband nema hjá
beljandi fossum.
Tvö leikrit eru prentuð eptir Magnús prest,
ef leikrit skyldi kalla: Kvöldvaka % sveit 1848 og
Bónorðsförin 1852. Kvöldvakan er svo fjarstæð
öllum skáldskap, að séra Magnús hefir varla getað
búizt við þvi sjálfur, að hún yrði talin með skáld-
ritum, en ýmsar klausur eru þar allskynsamlegar
um brennivínsdrykkju, laun embættismanna o. s. frv.
Fremur er leikritsmynd á Bónorðsförinni, en mjög
er hún bágborin, og ekki er fylgt þar neinum
reglum fyrir byggingu leikrita, sem góð leikrita-
skáld leyfa sér annars ekki að víkja frá.
þessi skáldrit séra Magnúsar i bundnu
máli eru að vísu litilfjörleg, en þó ekki alveg
ómerkileg, þegar þess er gætt hve lítið var samið
og gefið út af þesskonar ritum á þeim dögum.
Kvæði hans má aptur telja alveg ónýt, en það er
bót í máli, að þau eru örstutt. Kvæðakver séra
Magnúsar kom út 1855 og er auðséð á titilblaðinu
að áframhald hefir átt að koma af því, en það
kom aldrei til allrar hamingju. Aptur er til fjöldi
af kvæðum hans í handritasafni Bókmentafélagsins
í Kaupmannahöfn nr. 423, 8vo, og eru þau ekki
betri en þau, sem prentuð eru. Einstaka kvæði
og visur eptir séra Magnús hafa breiðzt talsvert út,
einkum: Lóan í flokkum flýgur, og vísan: Fátt er
það ferðamanni, úr kvæðinu Afangastaður, og mun
það vera að þakka eða kenna lögunum, sem við
þau eru.
Séra Magnús hefir eflaust verið gáfaður maður
og fjölhæfur, og má telja víst að mörgtim lesendum
Sunnanfara þyki gaman að sjá mynd af honum, en
einginn var hann atkvæðamaður.
Olafur Davíösson.
Sveinn læknir Pálsson.
Eptir Runólf Sigurðsson á Skaganesi.
(Brot).
Ekki kom Sveinn í annan heim
sem ókunnugur ferðamaður;
hjá æðri verum, inni’ í þeim,
æ var hans kærstur þankastaður,
leiddur mentanna blíðu brúðum,
er brosa nú við sinn augnastein,
í klakabygðum leingi lúðum
leika þær sér að gleðja Svein,
er læknaði svo margra mein,
sveittra kvelling í sjúkra búðum
og sár ölmusu þjóðar kvetn;
manngæzka’ ei rýði’ hans rausn ósein,
óhugguð mannkind ei fór nein;
vér, sem með elsku á hann trúðum,
yfir blessum hans látnu bein;
honum jafnaldra hels á flúðum
sól yfir aungvan sýnni skein.
Leiksystur kæru æsku í
og elliskemtun, blómin fríðu,
kveður nú Sveinn með brosi blíðu:
Frjófgist þið vel, mig felur ský,
þangað til eg og þið svo með
í betri veröld endurfagnið
með ódauðleikans gróðamagnið
alsælunnar á blómabeð.
Ártíðaskrár íslcnzkar, 3. hepti, komið út; eru
í því ættskrár einar. Er von í sumar á lokahepti
þeirra, sem á inni að halda frekari athugasemdir,
I viðauka, leiðréttingar, formála og registur,