Framsókn - 01.08.1901, Blaðsíða 1

Kostar hér á taneii
I fcr, utanlands,
kr. 1,50.
Gjalddagi f. júli.
Uþþsögn skriji.
f. I. okt.
BLAÐ ÍSLENZKRA KVENNA.
VII. ár.
Reykavík, Ágúst 1901.
8. tbl.
Dugnaðarkona.
Myndin hér í blaðinu er af norskri almúgakonu, sem
hefur skarað langt fram úr öðrum í byggðarlagi sínu að
dugnaði í garðrækt.
Ingibjötg Nordhuglen heitir þessi sæmdarkona og er
nú 72 ára göml. Hún hefur alla ævi sínabúið í Nordhuglen,
sem er lítil ey fyrir norðan Storð. Faðir hennar var
duglegastur garðyrkjumaður þar um slóðir, en hann rækt-
aði aðeins næpur og gulrófur, með því að annar garð-
ávöxtur þekktist þar ekki á þeim tímum.
Þegar Ingibjörg var komin úr föð-
urgarði og farin að búa, tók hún að
leggja stund á garðyrkju eins og faðir
hennar hafði gert, hún lét sér þó ekki
nægja með það, en sáði líka kálfræi og
ræktaði ýmsar káltegundir, seldi þær á
markaði og fékk verðlaun fyrir þær á
sýningu í Bergen 1898. Silfurpening
fékk hún einnig frá norsku kvenfélagi
til viðurkenningar fyrir starfsemi og á-
huga í þessari grein.
Ekki haf ði Ingibjörg aðra þekkingu
á kálrækt, en leiðbeining þá, er hún fékk
hjá fræsölumönnum, en hún lét lt'ka reynsl-
una kenna sér, og sannaðist á henni, að
„tnikið má, ef vcl vill“. Hún varð fyr-
irmynd attnara og breiddist þekking á
kálrækt út fra henni. Konur fóru nú að
dæmi hennar að gera kálrækt sér arðberandi bæði með
því að nota kál til heimilisþarfa og verzla með það. Það
var jafnan viðkvæðið hjá þeim: „Ingibjörg byrjaði og
hún hefur kennt oss". Vinnukona, er var á næsta bæ
við Ingibjörgu, fluttist síðar búferlum í annað byggðar-
lag og gerðist þar nafntoguð garðyrkjukona, er aðrar
konur tóku sér til fyrirmyndar.
En auk þessa þýðingarmikla starfs hefur Ingibjörg
verið hin eina ljósntóðir á eyjunni sinni og tekið á móti
ca. 300 börnum. Henni hefur látið þessi starfi mjög
vel, þó hún sé próflaus, en engin laun hefur hún fengið
nema frá konum þeim, er hún hefur hjálpað, og aðra
tilsögn en þá, er hún sjálf hefur veitt sér, hefur hún eigi
fengið í ljósmóðurfræði. Hún hefur sjálfátt mikla fjöl-
skyldu, nefnil. 11 börn og er sögð góð og hógvær kona,
er beri það með sér í svip og framkomu, að óhætt sé
að treysta henni.
í sambandi við hið heillaríka garðyrkjustarf
hinnar áhugamiklu norsku almúgakonu virðist ekki van-
þörf á að hvetja íslenzka menn og konur til að fara að
dæmi hennar, því að vér stöndum svo langt að baki
öðrum þjóðum hvað garðyrkju snertir, og þó er fyrir
löngu vissa fengin fyrir því, að garðyrkja hér á landi
getur víða orðið mjög arðber.mdi, sé hún vel stunduð. Eink-
um er það þó kálið, sem lítið sem ekkert er hirt um
að hafa til matar. Allar þjóðir borða kálmeti með kjöti,
nema Islendingar, þær geta ekki án þess verið, en land-
inn kann ekki að borða kál, ef svo má að orði kveða,
og stafar það beinlínis af því, að hann hefur aldrei van-
ið sig á að neyta þess. En Islendingar ættu að geta
vanið sig á það, eins og aðrar þjóðir, því að auk þess
sem búdrýgindi eru að káli, er það bæði
hollt og ljúffengt.
Síð in Schierbeck landlæknir gaf út
garðyrkjukver sitt og bækur Garðyrkju-
félagsins haf 1 breiðst út um landið, standa
menn miklu betur að vígi til að rækta
jörðina en áður, og nú má fá fræ og
plöntur hjá garðyrkjufræðing Einari
Helgasyni, eins og hugurinn girnist, en
áður áttu menn oft í basli með að fá
það frá útlöndum og vissu ekki, hvert
þeir attu að snúa sér. Ef áhuga og
dugnað ekki vantar, ættu því að sjást
ljós merki þessa hægðarauka.
Margar iurtir og kaltegundir, sem
geta þtóast hér vel, ætti að rækta og
hagnýta almennt til matar t. d í súp-
ur og grauta, með kjöti og fl. Garð-
yrkjukver Schierbecks er ágætur leiðar-
vísir til að rækta það. Skarfakáli má heldurekki gleyma,
það er innlent og er ákaflega hoil fæða, auk þess sem það
er mjög bragðgott. Það er gömul trú, að það varni þ
skyrbjúg og jafnvel holdsveiki;/ þaðtætti hver sem getur
að reyna að fá í garðinn sinn og sömuleiðis rhaBarber./ /
Kál og bláber, kúmen og fleira, sem vex hér, ættu
menn að læra að þurka, geyma og nota. Það er eins gott,
þó að það spretti hér og í útlöndum, og auk þess er
ódýrara og sómasamlegra að hafa það við höndina
heima hjá sér en að kaupa það í búðum. Því áttu svo
fátt, að þú nýttir ei smátt, sagði álfkonan forðum, en
hér nýtir almenningur ekki stórt og hvað þá smátt, og
í því efni er því ver vanmn allt of ríkur. Þess er ósk-
andi og vonandi, að áhugi manna til endurbóta í ýsm-
um greinum, og ekki sízt að hagnýta sér jarðargróða,
vakni með vaxandi þekkingu, með því líka að nú er
lifnaður sá vísir í landinu, er menn geta gert sér glæsi-
legar vonir um að hafi stórvægileg áhrif til endurbóta
garðyrkjunni. Þessi vísir er Garðyrkjufélagið.
■ ■XMMX—-------