Dagskrá - 16.08.1897, Blaðsíða 7

Áhrif æsandi meðala á tangakerfið.
(Þýtt úr i nsku).
Of miklar vökur, of langur vinnutími og yflr höfuð of
mikil anclleg og líkamleg áreynsla, hafa mjög skaðleg og
sljófgandi áhrif á taugakerfið. Mcnn hafa aldrei lagt eins
mikið á sig, cinkum að því er vökur sncrtir, eins og gjört er
nú á dögum. Er það sjerstaklega við skemmtanir og sam-
komur. Þá heldur glaumurinn og gleðin mönnum vakandi,
svo þeir finna ekki til svefns nje þreytu, en það hefur jafn ill
áhrif á þá fyrir því. Allt sem er æsandi og örfandi ættu, menn
að forðast. Skemmtanir sem standa lengur yfir en 3—4 kl,-
stundir, segja læknar, að helst ætti ekki að eiga sjer stað, og
síst af öllu ættu þær að ganga fram á nætur. Menn ættu að
gæta þess að sofa allt af vissan tíma, jafnlangan; sje það
ckki gjört, þá er hætt við að óregla komist á taugakerfið.
Margir menn eiga mjög erfitt með að sofa, en það cr optast
af því, að þeir hafa ekki gætt þess, að sofa á vissum tíma.
Svefntfmi sá, er menn þurfa, er töluvert mismunandi, fer það
belst eptir því hvað þeir starfa. Þeir sem vinna líkamlega
vinnu þurfa að minnsta kosti að sofa 6—8 stundir. Verkamenn
nú á dögum vinna allt of lengi og sofa langt of lítið; til þess
að halda sjar vakandi og örfa krapta sína nota þeir ýms æs- í
andi meðul, svo sem kaffi, te og einkum áfengi og tóbak. j
Allt þetta veitir þeim óeðlilegt fjör; þeir finna ekki til svefns
nje þreytu rjett 1 svipinn og vinna langtum meir en þeir eru
færir um. Þeir verða því eptir sig á eptir, taugarnar veiklast,
kraptarnir minnka og fjörið dofnar. Ráðið til að bæta þetta
verður optast það, að nota sömu æsandi meðulin aptur, sem ;
gjörðu þetta að verkum. Slíkt er næsta óhyggilegt, en flestir
grípa þó til þess óyndisúrræðis; þegar menn eldast, leiðir af
þessu svefnleysi og af því leiðir aptur sturlun á geðsmunum og j
ýmislegt fleira. Margar millíónir manna hafa stytt aldur sinn
um þriðjung eða meira, með þessum hætti, og ekki nóg með
það, að þeir stytti sjálfum sjer aldur og skapi sjer að óþörfu
illa æfi, heldur er það vísindalega sannað og ómótmælanlega.
að það verkar einnig á börn þeirra. Börn þau, sem eiga
drykkjumenn fyrir feður eða þá sem neytt hafa mikils tóbaks,
eru nálaga allt af veikluð að einhverju leyti, optast tauga-
veikluð og verða þunglynd með aldrinum. Þau eru hjartveik
og ístöðulaus. Sumir hafa þóttst þess fullvissir, að mannkyn-
inu væri að tara aptur, að því er krapta og annað atgjörvi
snertir, og margt virðist benda til þess, að þeir hafi við nokk-
uð að styðjast. Vlsindamenn hafa tekið það til íhugunar, þeir
hafa leitað og rannsakað, reiknað og ályktað, og komist að
þeirri niðurstöðu, að nokkur apturför ætti sjer stað; menn
væru kjarkminni og þróttminni en áður, og yfir höfuð ístöðu-
lausari; kenna þeir það eingöngu neytslu æsandi rneðala,
einkum áfengis og tóbaks. Þrátt fyrir allt þetta, sem er
byggt á óhrekjanlegri reynslu, finnast enn þá menn. sem
halda fram gagnsemi þessarar eyðileggingar, sem tigna og
tilbiðja tóbak og áfengi, þvert á móti betri vitund. S. J. J
Nýtt blaö!
jSamatj'laÖ ineð mynduni, hefur stórstúka ís-
lands ákveðið að gefa út, og byrjar það 1. október.
Blaðið á að heita »Æskan« og verða til þess að efla
trú og siðgæði meðal æskulýðsins og vekja hjá honum
lifandi tilfinningar fyrir öllu sönnu og fögru, rjettu og
góðu, og jafnframt að vera svo fræðandi og menntandi
sem unnt er. Það á að verða sem fjölbreyttast að efni
og jafnframt sem auðskildast og einfaldast. Það á að-
allega að flytja fagrar og siðbætandi smásögur; þá stutt-
ar greitiar fræðandi, frjettir úr barnaheiminum, skrítlur
og gátur. Blaðið á að koma út tvisvar í mánuði í
sama broti og Kvennablaðið (4 síður) og er ætlasttil, að það
flytji mynd að minnsta kosti í öðru hvoru blaði. Verð
þess verður 60 aurar um árshelminginn úti unt land
eða 1 kr. 20 aurar utn árið, en í Reykjavík 50 aurar
um árshelminginn eða 1 kr. um árið. Utsending anti-
ast póststjórnin og er áskript einungis bindandi fyrir 6
mánuði. Blaðið má panta hjá öllum póstafgreiðslu- og
brjefhirðingamönnum; hjer í Reykjavík hjá Sig. Júl.
Jóhannessyni, sem verður ritstjóri þess og Þorvarði
Þorvarðarsyni, prentara. Þeir.sem ætlaað kaupa blaðið, eru
vinsamlega beðmr að skrifa sig í sem fyrst. Þótt blöð
sjeu hjer helst of mörg, þá munu flestir játa að einmitt
sje þörf á svona blaði. Það má ekki gleyma bötnun-
um, það verður að gjöra eitthvað fyrir þau lika. Barna-
blöð eru hjá öllum siðuðum þjóðum og eru sumsstaðar
keypt allra blaða mest, Margir kvarta um það, að þeir
hafi ekkert nýtt handa börnunum til að lesa, og ætti
þetta litla blað að geta bætt úr því; því þótt það sje
vandi að skrifa svo ljóst og skýrt, sem þarf að vera,
þá má gjöra sjer von um, að það takist nokkurn veg-
inn, þar sem margir góðir menn hafa heitið liðveislu
sinni; má þar til nefna hr. cand. theol. Ftiðrik Hallgrímsson
hr. kennara Jóhannes Sigfússon og hr. cand. theol. Sig-
urð Sívertsen og marga fleiri. Verðið hefur verið á-
kveðið svo lágt sem mögulegt er á blaðinu til þess að
sem flesti'r hefðu efni á að kaupa það.
Reykjavík 16 ágúst 1897.
Sig. Júl. Jóhannesson.