Alþýðublaðið - 14.07.1963, Blaðsíða 8

ER SIÐARI heimsstyrjöldinni
lauk, var Evrópa að miklu
leyti í sárum eftir hamfarir ófrið-
arins. Þótt illa væri þá einnig kom
ið fyrir Rússum, notuðu þeir þau
tækifæri, sem gáfust til að víkka
veldi sitt og auka það í hvívetna.
Þeir settu upp leppstjórnir í mörg
um rikjum Austur-Evrópu og var
Rauði herinn víða helzta hjálpar-
tæki þeirra til valda. Aldrei var
spurt um vilja fólksins í þessum
löndum, enda hefði útkoman þá
vafalaust orðið önnur og Rússum
í óhag.
Svo rammt kvað að þessari út-
þenslustefnu Rússa, að Vestur-
veldin sáu, að við svo búið mátti
ekki standa. Sameinuð urðu hin
frjálsu lönd að standa gegn þess-
ari nýju nýlendustefnu stærsta rík
isins í Evrópu, hvert í einu lagi
máttu þau sín ekki mikils.
Þetta er ein frumástæðan fyrir
því, að Atlantshafsbandalagið var
stofnað. Ef samtök á borð við At-
lantshafsbandalagið hefðu verið
til árið 1939, hefði Hitler aldrei
vogað sér að gera það, sem hann
gerði. Þá voru slík samtök því
miður ekki fyrir hendi, og því fór
sem fór.
Atlantshafsbandalagið hefur
gegnt aðalætlunarverki sínu mjög
vel; kannske jafnvel betur en bjart
sjúiustu menn þorðu að vona, á
þeim tíma, er bandalagið var stofn
I að. Síðan árið 1949 hefur lands-
I svæði það, er Sovétríkin ráða yfir
! í Evrópu, ekki aukizt um svo mik-
ið sem einn þumlung, og má að
sjálfsögðu fyrst og fremst þakka
það tilveru NATO. Rússar hafa
gert sér grein fyrir því, að þjóð-
irnar innan Atlantshafsbandalags
ins standa einhuga saman um
réttindi sín og þegna sinna og
munu ekki láta undan síga.
En það er ekki nóg að standa
saman á fundum og ráðstefnum.
Það verða að vera til tæki eða að-
ferðir til að koma því í verk, sem
samþykkt er.
Eitt fyrsta verk landsmanna inn
an bandalagsins var að endurskipu
leggja í sameiningu allar vamir
sínar, jafnt í lofti, á láði og legi. í
dag er varnarmáttur NATO mikill,
og það hafa valdhafamir í Sovét
gert sér ljóst. Herstyrkur NATO
er nú fimmfaldur miðað við það,
sem hann var árið 1951.
I Kostnaður við varnar-fram-
! kvæmdir bera aðildarrikin sam-
! eiginlega. ísland greiðir þó ekki
fé til vamarmannvirkja, sem
byggð em á vegum NATO.
Þegar síðari heimsstyrjöldinni
lauk, fluttu Bandaríkin, Kanada
og Bretland herlið sitt að mestu
burt af meginlandinu og fækkuðu
stórlega í öllum herjum sínum.
i Hvað Sovétríkjunum viðvíkur var
þetta nokkuð a annan veg. Þau
Dirk Stikker, aðalritari Nato.
Hann var áður sendiherra Hol-
lands á íslandi með búsetu í
London.
fækkuðu ekki í her sínum að styrj-
öldinni lokinni. Æ síðan hafa vald-
hafar þar kappkostað að efla og
styrkja alla heri sína, og búa þá
sem bezt að vopnum.
t janúar árið 1961 sagði Krúst-
jov í ræðu, sem hann hélt í Æðsta
ráðinu: „Aldrei hefur neinn her
verið styrkari og betur búinn en
her okkar er í dag. Við ráðum
yfir svo miklu af atómvopnum, að
við getum hæglega þurrkað hvaða
land, sem er, gjörsamlega út”. Síð-
ar þetta sama ár, sýndi hann veldi
sitt svo ekki varð um villzt, er
hann lét sprengja 50 megatonna
sprengjuna frægu. Vísindamenn
telja, að það hafi ekki haft tækni-
lega þýðingu að sprengja svo
stóra kjarnorkusprengju. Hér var
því aðeins verið að sýna mátt
sinn.
Meðan ástandið er svona verða
Vesturveldin að sjálfsögðu að
halda vöku sinni. Fyrst er hægt
að slaka á, náist samkomulag um
alþjóða afvopnun, þar sem þann-
ig verður gengið frá hnútunum,
að ekki verður unnt að hafa brögð
í tafli.
Síðan 1955 munu Sovétríkin að
vísu hafa fækkað nokkuð í herliði
sínu. Það kemur til af þeirri ein-
földu staðreynd, að til þess að
heyja kjamastríð þarf fáa menn,
en dýr tæki. í ársbyrjun 1960
höfðu Sovétríkin samt þrjár og
hálfa milljón manna undir vopn-
um.
★ SOVÉZKI flugherinn
ræður nú yfir 18 þúsund flugvél-
um. Síðan árið 1950 hefur flug-
vallafjöldi í Austur-Evrópu þre-
faldazt.
Höfuðstöðvar Atlantshafsbandalagsins eru í París, í þessari glæsilegu bygging-u. Hér heldur ,rá'ú
bandalagsins fundi sína og í þessari byggingu starfa hundruð manna og kvenna frá öllum með-
limalöndum bandalagsins.
NATO-
OTAN
Atlantshafsbandalagið er
varnarbandalag frjálsra
þjóða. Meðlimaríki þess eru
fimmtán aö tölu, allt sjálf-
stæð og fullvalda ríki. Þau
eru þessi: Belgía, Luxem-
burg, Holland, Kanada, Dan
mörk, Frakkland, Vestur-
Þýzkaland, Grikkland, Is-
land, Ítalía, Noregur, Port-
ugal, Tyrkland, Bretlaud og
Bandarikin.
Hlutverk bandalagsins er
að viðhalda friði, og efla vel-
megun og öryggi í aðildar-
löndunum.
Sáttmáli bandalagsins var
undirritaðiy í Washington
D.C. 4. apríl 1949. Hann öðl-
aðist gildi 24. ágúst sama ár,
er öll aðildarríkin höfðu sam
þykkt hann.
Á ensku heitir Atlantshafs-
bandalagið North Atlantic
Treaty Organization. Þaðan
kemur skammstöfunin NATO
Á frönsku er bandalagið kall
að Organisation du Traité
d’Atlantique du Nord, sem
er skammstafað OTAN.
g 14. júlí 1963 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ
★ RAUÐI herimi hefur
verið endurskipulagður. Vegna
aukinnar vélvæðingar hefur hreyf
anleiki hans og styrkur aukizt
mjög. í leppríkjunum eru 50 her-
fylki reiðubúin að veita Rauða
hemum liðsinni sitt, ef í harð-
bakkann slær.
★ RÚSSAR eiga mikinn
fjölda flugskeyta, sem flutt geta
þung kjarnavopn. Þessum flug-
skeytum er komið fyrir víða um
Rússaveldi, og vafalaust miðað á
helztu borgir Evrópu og Banda-
ríkjanna.
★ RÚSSAR eiga nú 400
kafbáta. Kafbátafloti þeirra er sá
stærsti í heimi. Þess má geta, að
þegar Þjóðverjar gerðu banda-
mönnum hvað mestar skráveifur
á Atlantshafi með kafbátum sín-
um, var talið að þeir hefðu 25 sigl-
ingahæfa kafbáta á hverjum tíma.
Kafbátar Rússa hafa sézt á sveimi
Radarinn er tákn árvekni N:
ferð úr lofti. Slíkar radars