Verkamaðurinn - 26.01.1951, Blaðsíða 2

Föstudaginn 26. janúar 195- VERKAMAÐURINN
2
VERKAMAÐURINN
VlkublaS
Ötgofandi:
Sósíalistafélag Akuroyrar
Ritstjóri og óbyrgðarmaður:
Þórir Daníelsson
Sími 1984
Blaðstjóm:
Ásgrímur Albertsson
Jakob Árnason
Rósberg G. Snædal
Ritstjórn og afgreiðsla:
Brekkugötu 1 - Sími 1516
Opin 4—7, laugardaga 1—3
Áskriftarverð kr. 25.00 árg.
í lausasölu 50 aura eint.
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Sósíalistafélag Akureyrar
Skrifstofa Brekkugötu 1. —
Sími 1516. — Opin daglega
kl. 4—7 — laugardaga 1—3.
Koma
Eisenhowers
og kröfur Banda-
ríkjanna
í gær kom hingað til lands yf-
irhershöfðingi herafla Atlants-
hafsbandalagsins, D. Eisenhower,
og hélt héðan vestur um haf í
nótt.
Ætlunin mun vera við komu
Eisenhowers, að reka endahnútinn
á þær kröfur Bandaríkjanna, að
hér verði komið upp herstöðvum
frekari en fyrir eru, til fullkomn-
unar þeirrar áætlunar stríðsfurst-
anna þar westra, að gera ísland að
aðalútvarðstöð þeirra til árása á
Evrópu ef til styrjaldar drægi.
Það er vissulega þess vert fyrir
íslendinga að gera sér þessa sem
ljósasta grein og þá fyrst og fremst
hverjar afleiðingar það getur haft
í för með sér fyrir þjóðina og
framtíð hennar.
Þó að mikill meiri hluti alls
mannkyns þrái frið heitt og inni-
lega, er þó fjarri því, að nokkur
trygging sé fyrir því, að friður
haldist. Haldi hervæðing Banda-
ríkjanna og fylgiríkja þeirra áfram
með þeim krafti, sem verið hefur
undanfarið, getur það tæpast leitt
til annars en styrjaldar, það er
ekki hægt að stefna stöðugt að
stríði án þess að til ófriðar dragi.
Og hver verður þá hlutur ís-
lands, ef til nýrra átaka milli stór-
veldanna dregur. Hjá því getur
ekki farið, að land vort, sem hern-
aðarbækistöð Bandaríkjanna,
verði eitt helzta skotmark and-
stæðinga þeirra og hvað getur þá
bjargað þjóð vorri frá tortímingu?
Abyrgð þeirra manna, sem slík-
ar hörmungar ætla sér að leiða yf-
ir þjóðimar er mikil. Enda hefur
alþýða Evrópu sýnt þeim hug sinn
greinilega hvar sem Eisenhower
hefur komið. Famar hafa verið
mótmælakröfugöngur og verkföll
gerð til að mótmæla komu hans og
þeim hörmungum, sem verið er að
reyna að steypa heiminum út í.
Einhverjir sauðþægustu þjónar
Bandaríkjanna eru leppamir hér á
íslandi. í þjónkun sinni við Banda-
ríkin hafa þeir ekki hikað við að
brjóta lög þjóðarinnar og fótum
troða venjulegustu og almennustu
mannréttindi. Brostið hefur þá
hins vegar kjark — en ekki vilja
Orðið er laust
Dagur o£ olíusala.
UNDANFARIÐ HEFUR vart
verið um meira talað manna á
meðal, en verðlagsbrot Olíufélags-
ins h.f., sem Þjóðviljinn skýrði frá
fyrir nokkmm vikum og getið hef-
ur einnig verið hér í blaðinu. Er
það mjög að vonum, þar sem hér
er um að ræða stórfelldasta verð-
lagsbrot, sem sögur fara af hér á
landi. Það munar sannast að segja
um minna heldur en 2 milljóna kr.
aukagróða.
DAGUR LEGGUR á það mikla
áherzlu, að framkoma Þjóðviljans
x þessu máli sé mjög vítaverð, þar
sem samvinnufélögin standi að
Olíufélaginu! Rétt mun það að
vísu, að samvinnufélögin eigi mik-
inn hlut í Olíufélaginu, en er það
þeim til álitsauka? Allir vita, að
Olíufélagið er stofnað sem útibú
Standard Oil, hins bandaríska ein-
okunarhrings og eitt fyrsta verk
þess var að kaupa olíustöðina í
Hvalfirði til þess að hún væri til-
búin sem herstöð, hvenær, sem
Bandaríkin þyrftu á henni að
halda.
Stjórn ÍSÍ mælir
eindregið gegn
vínveitingum
Þar sem framkvæmdastjórn ÍSÍ
lítur svo á, að til stórskaða og
hnekkis sé fyrir íþróttahreyfing-
una í landinu, að vínveitingar eða
vínneyzla sé á samkomum
íþróttafélaga, ályktar fundur,
haldinn í framkvæmdastjóm ISÍ
15. janúar 1951, að skora ein-
dregið og alvarlega á öll sam-
bandsfélög íþróttasambands ís-
lands, að hafa eigi vínveitingar á
þeim skemmtunum eða samkom-
um, er þau standa fyrir, svo að
stuðla að því á allan hátt, að vín-
neyzla sé útilokuð af öllum sam-
komum íþróttafélaga. Verði sam-
bandsfélögin eigi við þessari
áskorun telur fundurinn nauð-
synlegt að grípa til róttækra að-
gerða, og samþykkir að bera
fram tillögu á næsta fundi sam-
bandsráðs ÍSÍ um að algert bann
verði innan íþróttahreyfingarinn-
ar á vínveitingum á vegum
íþróttafélaga, og barátta verði
hafin fyrir algerri útrýmingu
áfengis.
— til beinna ofbeldisaðgerða gegn
verkalýðssamtökunum, þó að
stundum hafi litlu munað að til
hreins og ómengaðs fasisma væri
gripið.
Koma hins bandaríska yfirhers-
höfðingja getur haft alvarlegar af-
leiðingar fyrir íslenzka alþýðu og
framtíð allrar þjóðarinnar, þó að
við hljótum í lengstu lög að vona
að friðsamlega verði leyst úr
deilumálum þjóðanna, breytir það
ekki þeirri staðreynd, að mjög al-
varleg hætta steðjar nú að, hætta,
sem getur orðið slíkur vágestur að
dagar þjóðarinnar séu taldir fyrr
en varir.
FLESTUM MUN VIRÐAST að
komið sé alllangt frá hugsjónum
samvinnufélaganna, þegar þau eru
farin að leppa erlenda einokunar-
hringa og hjólpa þeim til að arð-
ræna íslendinga, og auk þess að
viðhalda dulbúinni, amerískri her-
stöð í landinu. Þá mun fétt vera
fjær þeim grundvallarsjónarmið-
um, sem samvinnufélögin eru
byggð á, en hið ósvífna gróðabrall
félagsins, sem gaf því hvorki meira
né minna en tveggja milljón kr.
aukatekjur, sem teknar eru beint
úr vasa neytenda í landinu. Akur-
eyringum til fróðleiks má geta
þess, að meðal viðskiptavina fé-
lagsins mun vera Útgerðarfélag
Akureyringa h.f.
i yi |l '_Ull i
lírF" ’'

Messað kl. 2 e. h. í Glerárþorpi
og kl. 5 e. h. í Akureyrarkirkju.
Dagur Biblíufélagsins. — (P. S.).
Sunnudaga-
skóli Akur-
eyrarkirkju
er á sunnu-
daginn kemur
kl. 10.30 f. h. — 5-—6 ára börn í
kapellunni, 7—13 ára börn í
kirkjunni. — Bekkjarstjórar,
mætið kl. 10. — Munið eftir að fá
biblíumyndabækuinar.
Æskulýðsfélag
Akureyrar-
kirkju. — Mið-
deild, fundur n.
k. sunnud., 28.
janúar, kl. 8.30
e. h. — Lyngbúar.
Hjónaefni. Nýlega hafa opin-
berað trúlofun sína ungfrú Jó-
hanna Pálmadóttir, skrifstofu-
stxilka S. A., og Matthías Einars-
son á togaranum Svalbak.
Brúðkaup. Þann 19. jan. síðastl.
voru gefin saman í hjónaband
ungfrú Heiður Jóhannesdóttir og
Áki Sigurðsson, bílaviðgerðar-
maður. — Brúðkaupið fór fram
á heimili þeirra, Ægisgötu 8, Ak-
ureyri.
Látin er hér í bæ frú Friðrika
Friðriksdóttir verzlunarstjóri,
eftir langvarandi vanheilsu. Frú
Friðrika var ötull og hagsýnn
verzlunarstjóri og vel látin af öll-
um, er henni kynntust.
Fimmtugur varð sl. sunnudag
Jónas Thordarsen bókari hjá
KEA.
Sjötugur varð sl. mánudag
Benedikt Steingrímsson, hafnar-
vörður.
Látinn er hér í bænum Stein-
dór Jóhannesson, járnsmiður,
Strandgötu 51, kunnur borgari og
mikils metinn iðnaðarmaður. —
Hann verður jarðsunginn næstk.
laugardag.
LEIÐRÉTTING. í frásögn af
afgreiðslu bæjarstjórnar í síðasta
blaði á tillögum um veitingu
slökkviliðsstjórastarfið, varð sú
missögn, að sagt var að tillaga
Sverris Ragnars og Braga Sigur-
jónssonar, um að embættið skuli
auglýst laust til umsóknar, hafi
verið samþykkt með 6 : 4 atkvæð-
um. Tillagan var samþykkt með 6
samhljóða atkvæðum.
í Ráðstjórnarríkjunum lækkar
verðlag og laun hækka stöðugt
Enska verkamannanefndin, sem
heimsótti Ráðstjórnarríkin í maí
sl. skrifar: „Það er athyglisvert, að
fylgjast með því, þegar fólkið er að
verzla. Við gótum ekki varizt því
að brosa, þegar okkur varð hugsað
til frásagna blaða okkar um, að
Rússamir hefðu ekki ráð á kaupa
neitt.“
I raun og veru er það svo, að
verzlun í Ráðstjórnarríkjunum
eykst stöðugt. A árunum eftir stríð
hefur meðalaukning í verzlun
fólksins verið 20—30% á ári.
Verzlunarumsetningin er mikið
meiri heldur en fyrir stríð. A árinu
1950 jókst sala þýðingarmestu
neyzluvara almennings um 30—
60% borið saman við það, sem var
fyrir stríð. Meðal þessara vara eru
kjöt, smjör, sykur, brauð, fatnaður
og skór. Enn meiri var aukningin
á sölu úra, útvarpsfækja, mynda-
véla, reiðhjóla, mótorhjóla og bif-
reiða.
Þessi aukning verzlunarinnar er
skýrasta dæmi þess, að lífsstig ráð-
stjórnarþjóðanna hefur hækkað,
og er hækkandi.
Ef við lítum á árið 1949, sýnir
það sig, að tekjur verkamanna og
iðnaðarmanna hafa, miðað við
það, sem var fyrir stríð, aukizt um
24% og bænda um 30%. A síðasta
ári hækkuðu þessar tölur verulega.
Það eru ekki aðeins launahækk-
anir, heldur einnig lækkun verð-
lags, sem veldur því, að kaupmátt-
ur fólksins hefur aukizt. Frá stríðs-
lokum hefur ráðstjórnin þrisvar
sinnum framkvæmt verðlækkanir
á öllum nauðsynjavörum.
Fyrsta verðlækkunin fjór-
faldaði með einu átaki kaup-
mátt fólksins. Onnur verð-
lækkunin kom í marz 1949,
10—50%, og í marz 1950
kom sú þriðja, sem lækkaði
verðlagið enn um 21%.
Gert hafði verið ráð fyrir öllu
þessu — aukningu verzlunarinnar,
lækkun verðlagsins og vaxandi
kaupmætti almennings — í fimm
ára áætluninni fyrir árin 1946-—
50. Að þetta var mögulegt, byggð-
ist fyrst og fremst á aukningu
framleiðslu iðnaðar- og landbún-
aðarvara. Þessi hluti fimm ára
áætlunarinnar tókst mjög vel í
framkvæmd og hefur lagt grund-
völl að mjög háu lífsstigi ráð-
stjórnarþjóðanna. A fyrstu 10 món
uðum ársins 1950 var iðnaðar-
framleiðslan orðin 70% meiri
heldur en fyrir stríð. Landbúnað-
arframleiðslan var einnig orðin
verulega meiri heldur en var fyrir
stríð. Hin stöðuga aukning fram-
leiðslunnar og lækkun framleiðslu-
kostnaðar, hefur skapað hinn
nauðsynlega grundvöll fyrir verð-
lækkununum.
Nú, þegar ráðstjórnarþjóðimar
hefja árið 1951, gera þær það í
vissu um að hið sósíalistíska at-
vinnulíf lýkur enn nýjum áföngum,
og að vandamálin verða leyst ^
þann hátt, að færa ráðstjórnarrík-
in lengra fram á við, í áttina til
kommúnismans.
H.f. Eimskipafélag íslands
AÐALFUNDUR
Aðalfundur Hlutafélagsins Einrskipafélags íslands
verður haldinn í fundarsalnum í húsi félagsins í Reykja-
vík, laugardaginn 2. júní 1951 og hefst kl. li/£ e. h.
DAGSKRÁ:
í.
Stjórn félagsins skýrir frá hag þess og framkvæmdum
á liðnu starfsári, og frá starfstilhöguninni á yfirstand-
andi ári, og ástæðum fyrir henni, og leggur fram til
úrskurðar endurskoðaða rekstursreikninga til 31.
desember 1950 og efnahagsreikning með athuga-
semdum endurskoðenda, svörum stjórnarinnar og
tillögum til úrskurðar lrá endurskoðendum.
Tekin ákvörðun um tillögur stjórnarinnar um skipt-
ingu ársarðsins.
Kosning fjögra manna í stjórn félagsins, í stað þeirra,
sem úr ganga samkvæmt samþykktum félagsins.
Kosning eins endurskoðanda í stað Jress, er frá fer,
og eins varaendurskoðanda.
5 Tillögur til breytinga á samþykktum félagsins.
Tillögur til breytinga á reglugjörð Eftirlaunasjóðs
H.f. Eimskipafélags íslands.
Umræður og atkvæðagreiðsla um önnur mál, sem
upp kunna að verða borin.
Þeir einir geta sótt fundinn, sem hafa aðgöngumiða.
Aðgöngumiðar að fundinum verða afhentir hluthöf-
um og umboðsmönnum hluthafa á skrifstofu félagsins
í Reykjavík, dagana 30. og 31. maí næstk. Menn geta
fengið eyðublöð fyrir umboð til þess að sækja fundinn
á aðalskrifstofu félagsins í Reykjavík.
3.
4.
Reykjavík, 10. janúar 1951.
t
Stjórnin.