Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 1895, Page 75

75
aJt austr til landsenda«. Besta sönnunin firir því,
að ok Haralds haíi legið þungt á mönnura, eru hin-
ir miklu útflutningar. Eða heldr FJ., að menn hafl
gert það að gamni sínu að flíja eignir og óðöl?
Snorri segir, að stór eiðilönd hafi bigst af útflutning-
unum, Jamtaland og Helsingjaland að mestu, Fær-
eijar og Island, og að mikil ferð hafi verið til Hjalt-
lands. Og Ari fróði segir, að Haraldr hafi bannað
Norðmönnum að fara til Islands, »af þvi at hánum
þótti landauðn nema«x. FJ. segir, að »margir stór-
bokkar« hafl flúið land — það eru landnámsmenn-
irnir, forfeður vorir, sem hann á við — enn sann-
leikurinn er víst sá, að af þeim, sem nokkuð áttu
undir sjer, flíðu flestir, enn sumir gerðust verkfærí
í hendi konungs til að kúga landa sína, og auraingj-
amir, sem ekki gátu farið, sátu heima, og þeir
vóru auðvitað allur þorri landsbúa. Sögur vorar
geta þess oft, að sá og sá hafi farið til Islands »fyr-
ir ofriki HaraJds Tconungs hins hárfagra« eða því um
líkt. Svo segir Landnáma t. d. um Þórólf mostrar-
skegg, Geirmund heljarskinh, Örn, frænda Geirmund-
ar, Dýra, Örlyg Böðvarsson, Bálka Blæingsson, Álf
egðska1 2 o. fl. Enu þessir menn hafa auðvitað allir
verið »stórbokkar«.
Um trúarlíf manna á 10. öldinni skírskota
jeg til hinnar flrri ritgjörðar minnar, þar sem jeg
hef leitt rök að því, að trúleisi hafl ekki verið al-
mennara á Islandi enn í Noregi, og sjerstaklega held
jeg því fram, að sagan um siðaskiftin árið 1000
sanni ekki, að alþiða manna á Islandi hafi verið
trúlausari enn í Noregi. Þeirn sem furða sig á, hve
1) Hkr. Har. hárf. 20. k. íslbk. 1. k.
2) Landn. 1843, 96, 122, 139,—140., 143., 155., 160(nmgr.l),
og 318. bls.