Alþýðublaðið - 30.12.1964, Blaðsíða 7

GAHLIBIN A GOB
í september síðastliðnum varð
Bamkomulag um það milli íulltrúa
bænda og neytenda, að skrifa
reikning á þjóðarbúið, sem á
næsta ári nemur 228 millj. króna
vegna aukinna niðurgreiðslna.
Auk þess tók ríkissjóður á sig, í
sambandi við samkomulagið, önn-
ur útgjöld vegna landbúnaðarins,
sem nema allt að 30 millj. kr. Enn-
fremur aukast útflutningsuppbæt-
ur vegna samkomulagsins um allt
að 25 millj. króna. Þennan næst-
um 300 millj. króna reikning verð-
ur að greiða. Það þýðir ekkert að
láta eins og hann sé ekki til, og
það þýðir ekkert að reyna að
skjóta sér undan að greiða hann.
Hann er orðinn til í samræmi við
löggjöf, sem á sínum tima var
sett með samþykki allra flokka,
bæði þeirra, sem nú eru í stjórn,
og hinna, sem nú eru í stjórnar-
andstöðu. Það, sem ég hef verið
verða, þurfa viðræður og athug-
anir að hefjast með góðum fyrir-
vara.
Mér virðast það einkum vera
fjögur atriði, sem athuga þurfi i
sambandi við lausn þessara mála.
í fyrsta lagi er mikilvægt, að
reynt sé að halda áfram viðleitni
í áttina til styttingar vinnutímans,
eins og gert var við síðustu samn-
inga. Öllum ber saman um, að
vinnutími hér á landi sé lengri en
góðu hófi gegnir og sé því eðli-
legt, að aukin velmegun þjóðfé-
lagsins komi fram í styttri vinnu-
tíma. Þar við bætist, að stytting
vinnutímans getur stuðlað að auk-
inni framleiðni og þar af leiðandi
orðið miklu kostnaðarminni fyrir
þjóðfélagið en beinar launahækk-
anir, sem hefðu ekki á sama hátt
í för með sér aukna framleiðni.
Annað atriði er endurskoðun
skattalöggjafarinnar. Það er ó-
ÁFRAMHALDANDI friður á vinnumarkað-
inum byggður á jafnvægi í efnahagsmálum og
kjarabótum, sem ekki auka verðbólgu, væru
gæfuspor á næsta ári, sagði Gylfi P. Gíslason í
útvarpsræðu sinni fyrir jólin. Alþýðublaðið
birtir hér kafia ur ræðu ráðherrans.
vant núverandi skattakerfi er. Það,
sem gera þarf í þessum málum,
er þrennt. í fyrsta lagi þarf að
endurskoða núgildandi tekju-
skatts- og útsvarsstiga. Athuga
þarf, hvernig skattbyrði skiptist á
gjaldendur eftir tekjuflokkum -og
fjölskyldustærð, og;þarf í því sam-
bandi að taka tillit itil allrar skatt-
byrðinnar, þ. e. á. s. útsvars,
tekjuskatts og nefskatta, sem
greiddir eru, svo sem tryggingar-
gjalds. í öðru lagi þarf að athuga,
hvort ekki sé tímabært og nauð-
að reyna að segja, er, að þennan ^ þarfi ag undirstrika, hversu ábóta-
reikning iiefði á næsta ári mátt
greiða með þrennum hætti; Mikilli
Verðhækkun landbúnaðarvaranna
Og þá um leið meiri kauphækkun
en atvinnuvegirnir hefðu þolað,
níikilli lækkun ríkisútgjalda, sem
óframkvæmanlegt hefði verið að
fá fullnægjandi samstöðu um, og
í þriðja lagi með öflun nýrra tekna
í ríkissjóð með hækkun skatta. Það
er þessi þriðja leið, sem ríkis-
stjórnin vill fara.
Stjórnarandstöðuflokkarnir vilja,
að framleiðendur landbúnaðarvar-
anna fái reikninginn greiddan, en
vilja hvorki að landbúnaðarvör-
ur hækki í verði né heldur, að út-
gjöld ríkisins séu lækkuð eins og
þyrfti, né heldur, að skattar séu
hækkaðir til þess að greiða reikn-
inginn. Það getur vel verið, að
þeir-menn séu til á íslandi, sem
taka þennan málflutning stjói^nar-
andstöðunnar sem góða og gilda
vöru og telja ríkisstjórnina ékk-
ert hafa þurft að gera nú fyrir
áramótin. En ég held að þessir
menn séu ekki mjög margir og
að þeim fari sem betur fer fækk-
andi.
En þótt við deilum nú hart um
hækkun söluskattsins, þá megum
við samt ekki láta þessa deilu
verða til þess, að við gleymum
verkefnunum, sem framundan eru
á fyrri hluta næsta árs. Um mitt
næsta ár eiga að fara fram nýir
launasamningar á milli launþega-
samtakanna og vinnuveitenda.
Niðurstaða þeirra samninga mun
algjörlega skera úr um, hver heild-
arefnahagsþróunin verður á
næstu árum. Júní-samkomulagið í
ár sýndi ljóslega, hversu mikið
getur áunnizt, þegar bæði rikis-
vald, verkalýðsfélög og vinnuveit-
endasamtök einbeita sér að því
að leysa vanda með raunhæfum
synlegt, að breyta skattakerfinu í
þá átt að auka fasteignaskatta og
breyta tekjuöflun sveitafélaganna
úr útsvörum í fasteignaskatt að
verulegu leyti. Hér á landi eru
fasteignaskattar miklu lægri en
sennilega í nokkru öðru landi ver-
aldar. Bendir margt til þess, að
erfitt sé að koma hér á réttlátu
og heilbrigðu skattakerfi án
hækkunar á fasteignasköttum.
Hins vegar hafa fasteignaskattar
hér vérið lágir svo lengi, að eií-
itt er að gera hér snöggar breyt-
ingar. Þess vegna væri það að
öllum líkindum skynsamlegast að
framkvæma slíkar breytingar í
áföngum og ætla sér til þess góð-
an tíma. í þriðja lagi þarf svo
loks að gera ráðstafanir til þess,
að álagning skattanna verði rétt-
látari en verið hefur og torveld-
ara fyrir skattgreiðendur að
skjóta sér undan skattgreiðslu.
Margvíslegar ráðstafanir hafa
þegar verið gerðar í þessa átt og
verður að halda þeim áfram.
Þriðja atriðið, sem athugá ætti
í sambandi við væntanlega launa-
samninga, er lækkun tolla. Tollar
eru hér á landi mjög háir og
miklu hærri en víðast hvar ann-
ars staðar í heiminum. Frá al-
mennu efnahagssjónarmiði væri
það mjög skynsamlegt að lækka
tolla. Við þurfum á því að halda,
að aðrar þjóðir lækki tolla á út-
flutningsvörum okkar, en því get-
um við varla komið til leiðar,
nema við séum reiðubúnir til þess
að lækka tolla á þeim vörum, sem
við flytjum inn. Enn er þess að
geta, að hinir háu tollar valda-rik-
issjóði í raun og veru miklum erf-
iðleikum vegna smygls, sem þeir
hafa í för með sér. Þá eru tollarn-
ir auðvitað mikill baggi á herðum
! launþega, þar sem þcir valda
hærra vöruverði en annars þyrfti
að ciga sér stað. Auk þess valda
þeir misrétti í þjóðfélaginu, þar
sem sumir þegnar þess hafa betri
aðstöðu en aðrir til þess að kom-
ast undan greiðslu tolla.
Fjórða atriðið, sem ég tel verða
að koma til athugunar i sambandi
við undirbúning launasamninga,
er endurskoðun stefnunnar, áein
fylgt er í landbúnaðarmálum.
Hinn sívaxandi stuðningur við
landbúnaðinn úr ríkissjóði er orö-
inn eitt af helztu efnahagsvanda-
málum þjóðarinnar. Enginn ágrein
ingur er um það, að íslendingar
eiga að stunda landbúnað. Hins-
vegar getur íslenzkur landbúnaö-
ur eflaust ekki orðið samkcppnis-
fær við landbúnað helztu útflutn-
ingsþjóða á landbúnaðarvörum.
Þess vegna er óhjákvæmilegt og
sjálfsagt að vernda íslenzkan land-
Framhald á 10. síðu
Eining greidd háu verði
Komast hefði mátt hjá mörgum
erfiðleikum í vestur-þýzkum inn-
anríkis- og utanríkismálum á ár-
inu sem er að líða ef stjórnin
hefði ekki haldið fast í þá kreddu
sína, að engar breytingar mætti
gera á kornverði Vestur Þjóðverja
Nú hefur Bonn stjórnin loks-
ins fallizt á Mansholt-áætlunina
þrátt fyrir allt og lækkað verð
á korni úr 475 þýzkum mörkum
lestina í 425 mörk frá 1. júlí
1967 að telja.
í sárabætur fá Vestur-Þjóðverj
ar töluverða efnahagsaðstoð frá
Efnahagsbandalagssjóðnum: 560
milljón þýzk mörk 1967, 374 millj
mörk 1968 og 187 millj. mörk
1969. Ítalía og Luxemburg fá svip
aðan stuðning, en þó ekki eins
mikinn.
★ 15% TEKJUMISSIR.
Tilslakanir í Briissel hafa í för
með sér 15% teikjumisjsi fyrir
vestur-þýzka bændur, og þess
kjarabótum, í stað þess að laun j vegna verður vestur-þýzka stjórn
Finnur Bonn-stjórnin fót til að standa á? (CDU: Kristilegir
demókratar. FDP: Frjálsir demókratar. CSU: Hinn bæverski arm-
ur CDU).
mót í sögu Efnahagsbandalags- | ekki verður síður erfitt að halda
séu hækkuð í krónutölu pieð þeirri
afleiðingu einni, að verðlagshækk-
un sigli í kjölfarið. Það er afar
mikilvægt, bæði fyrir hag laun-
þega og fyrir alla efnahagsþróun
landsins, að áfram sé haldið á þess
ari braut og reynt að ná aftur samn
ingum á næsta ári, er séu svipaðs
eðlis, En til þess aö svo megi
in að halda áfram stuðningi sín-
um við þá í nokkur ár enn. Stjórn
in er fús til að verja 1,1 milljarð
vestur - þýzkra marka til vinnu-
hagræðingar og félagslegrar að-
stoðar til ársing |1970.
Vestur-Þjóðverjar liafa goldið
hátt verð fyrir einingu. en sam-
þykki þeirra markar líka tima-
ins. Hið sameiginlega koi-nverð
táknar sameiginjega landbúnað-
armarkaði og sameiginlega land
búnaðarstefnu. Ekkert aðildar-
ríki getur lengur skorið þau bönd
sem tengd hafa verið, ef þjóð-
ernishyggja skýtur upp kollinum
eða svo er álitið í Bonn. Því að
sameiningin á sviði landbúnaðar
hefur sýnt hve erfitt er að breyt«
grundvelli landbúnaðarstefnu og
í öfuga átt.
Vitað er, að siðustu vikurnar
áður en ákvörðunin um sameigin
legt kornverð var samþykkt í
Briissel samdi vestur-þýzka stjórn
in lista yfir skilyrði fyrir hugsan-
legum samningum, sem liún
mundi fallast á. Ráðherranefnd
hinna sex ríkja Efnahagsbanda-
lagsins tók enga ákvörðun um að
fallast á kröfurndr cp Bonn-
stjórnin telur þó, að hin aðildar-
ríkin fimm muni taka jákvæða
afstöðu.
Sennilegast er talið, að Kenn-
edy-umferð tollviðræðna í Genf
muni nú miða betur áfram og ef
sú raun verður munu Vestur
Þjóðverjar komast að góðum kjör
um fyrir hönd iðnaðar síns.
★ SVIKIÐ LOFORÐ
Þótt kornverðsvandamálið sé
nú horfið úr sögunni í Brusscl
gerir það mjög vart við sig í
Bonn. Vestur- þýzkum bændurn
finnst að þeir hafi verið sviknir.
Erhard kanzlari lofaði formanni
bændasambansins, Edmund Rech
winkel, því, að hann mundi ekki
lækka kornverðið niður fyrir 440
Þýzk mörk lestina.
Á nýja árinu verða auk þess
harðar deilur um fjármálin.
Fjárlögin fyrir 1965 áttu að nema
63,9 milljörðum þýzkra marka og
Erhard hefur oft lýst þvi yfir,
að aðstoðin við bændur megi ekki
leiða til aukinna útgjalda á fjár-
lögum. En nú þegar er ljóst að
tvo milljarða vantar fyrir næsta
fjárhagsár, aðallega til félags-
mála °S járnbrautanna og póst-
þjónustunnar, sem bæði eru rck
in með halla.A fjárlögunum or
ekki aS finna fjárveitingar, sem
Framh. á bls. 10
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 30. des. 1964 J