Skólablaðið - 01.10.1912, Blaðsíða 3

SKOLABLAÐIÐ
147
Iæs«, þó að þau geti lesið nokkurnveginn viðstöðulaust auðvelt
mál. Þeirra vinna er í því fólgin að Iaga lesturinn, kenna að
lesa vel og áheyrilega.
Þetta verður að laga, og þetta má laga. Ketmararnir verða
að vísa þeint 10 ára börnum burt frá skólanáir.i og farskóla
kenslu, sem ekki koma nokkurnveginn læs. Hann hefur rétt
til þess, því að fræðslulögin heimila það, og honum ber skylda
til þess, því að kensla í lestri — svo að segja frá fyrstu gerð ■—
á ekki að borgast úr hreppsjóði og landsjóði, he'dur af heim-
ilunum.
Rangritunarheimska
og
framburðarforsmán.
Allir góðir nienn gera sjer að skildu að leggja rækt við
móðurmál sitt í ræðu og riti. Þetta. hef jeg verið að reina,
eins og aðrir, en geta mín er lítil, og »íslenska rjettritun« —
hana hef jeg alveg uppgefist við, blátt áfram af því, að hún er
engin til nú á dögum; það sem við köllum rjetíritun er ekki
annað en argasta rangritun.
Og nú eru börnin mín farin að gariga í skóla og ekkert
veitir þeim eins erfitt að læra eins og þessa íslensku rangritun,
sem er kölluð rjettritun; og nú á að fara að semja handa þeim
nía rangritun, heiri jeg sagt, og þá get jeg ekki þagað lengur.
Það er oft sagt að íslenskan hafi lítið sem ekkert breist frá
því í fornöld; en það er ekki satt; íslenskan núna á 20. öld-
inni er gagnólík því máli, sem forfeður okkar töJuðu á 12. öld;
orðaforðinn hefur stórum breist; mörg gömlu orðin eru tínd;
önnur hafa breitt um merkingu; hins vegar hefur málinu bæst
fjöldi nírra orða; beigingar orðanna og setningaskipun hefur
líka tekið tniklum breitingum; en þó er sú breitingin stórfeld-