Tölvumál - 01.03.1993, Blaðsíða 26

Mars 1993
Þjóðarsókn í gæðamálum
Magnús Pálsson, framkvæmdastjóri verkefnisins
Undanfarnamánuði hefurstaðið
yfir verkefni á vegum Gæða-
stjómunarfélags Islands í sam-
vinnu við stjórnvöld og ýmis
hagsmunasamtök - Þjóðarsókn í
gæðamálum. Faghópar Gæða-
stjómunarfélagsins (sem starfa á
sviði sjávarútvegs, þjónustu,
iðnaðar, heilbrigðismála, kynn-
ingarmála og hugbúnaðar) hafa
tekið virkan þátt í þessu verkefni
og haldið fjölmarga fundi og
námsstefnur um ýmis svið gæða-
stjórnunar. Mikið hefur verið
lagt upp úr að fjalla um gæða-
stjórnun með tilliti til íslenskra
aðstæðna og með hvaða hætti
fyrirtæki og stofnanirgeti hagnýtt
sér þær aðferðir sem fjallað er
um. Verkefnið Þjóðarsókn í
gæðamálum stendur í eitt ár og
með því vill Gæðastjórnunar-
félagíslands leggja sitt af mörkum
og skapa vettvang til kynningar
og fræðslu um gæðastjórnun
meðal stjórnenda og starfsmanna
íslenskra fyrirtækja og stofnana
svo og fólksins í Iandinu.
Síðasti áratugurmarkaði áýmsan
hátt tímamót hér á landi hvað
skipulag og stjórnun varðar. Upp
úr 1980 fóru ýmis fyrirtæki og
stofnanir að tileinka sér áætlana-
gerð sem aðallega tók til fjár-
mála. Smám saman urðu áhersl-
urnar fleíri og náðu til flestra
þátta í rekstri fyrirtækja og stofn-
ana. Síðustu ár hafa nokkur
íslensk fyrirtæki tileinkað sér
aðferðirgæðastjórnunarogmörg
eru nú að stíga fyrstu skrefin.
Gæðastjórnun er ekki bundin við
ákveðnar atvinnugreinar eða
ákveðna stærð fyrirtækja eða
stofnana. Gæðastjórnun á við í
öllum rekstri, einkafyrirtækjum,
frystihúsum, um borð í fiskiskip-
um, skólum, heilbrigðisstofn-
unum, áheimilum og víðar. Rétt
er að gefa því gaum að fjölmörg
fyrirtæki og stofnanir hafa náð
mjög góðurn rekstrarárangri þrátt
fyriraðstjórnunaraðferðirþeirra
hafi ekki beinlínis verið felldar
undir hugtakið gæðastjórnun.
Margar ástæður eru fyrir því að
fyrirtæki og stofnanir tileinki sér
aðferðirgæðastjórnunarísínum
rekstri. í sumum tilfellum fara
samstarfsaðilarnir beinlínis fram
á það eða fyrirtæki vilja styrkja
stöðu sína í samkeppninni.
Gæðastjórnun er um margt öðru-
vísi en hefðbundnar stjórnunar-
aðferðir og er hugtakið mjög
afstætt og nokkuð þokukennt í
huga margra. Gæði í huga eins
eru það e.t.v. ekki í huga næsta
manns.
Yfirleitt innleiða menn gæða-
stjórnun þannig að hún gangi
þvert á alla starfsemi fyrirtækja
ogstofnana. Þettakallarímörgum
tilfellum á breytt hugarfar og nýja
stjórnunarhætti. Samnefnararnir
eru í flestum tilfellum hópstarf og
agi. Með skipulögðu hópstarfi
er verið að styrkja innri böndin
með því að tefla saman fólki, oft
fólki sem vinnur ólík störf til þess
að leysa sameiginleg vandamál.
Því reynir gjarnan á hæfni manna
í samskiptum, hugmyndauðgi og
þolinmæði. Að undanförnu
hefur mikið verið skrifað um
þróunina í stjórnunarlegri upp-
byggingu fyrirtækja í hinum
vestrænaheimi. Fyrir5-10árum
var mikið fjallað um nauðsyn
þess að fletja út hið klassíska
píramídalaga stjómskipulag sem
þá var algengt. Nú má segja að
umræðan gangi meira og minna
út á nauðsyn þess að endurhanna
(reengineering) ríkjandi skipulag
með það í huga að byggja upp
mjög sjálfstæðarrekstrareiningar
eða vinnuhópa. Sem fyrr þegar
breytingareru annars vegar reynir
þetta mjög á hæfni stjórnenda til
að dreifa valdi og ábyrgð. 1
mörgum tilfellum reynir þetta
einnig mjög á þolinmæði þeirra
sem trúa ekki á gildi hópstarfs.
Staðlar hafa í vaxandi mæli verið
notaðir hjá fyrirtækjum til leið-
beiningar um innra starf. Mörg
fyrirtæki hafa farið þessa leið og
gert reksturinn agaðri, ef þannig
má að orði komast. Þannig hefur
innra starf og einstök verkefni
orðið sýnilegri en áður með því
að taka saman lýsingar á því sem
fram fer í sérstaka handbók sem
stundum er kölluð gæðahand-
bók. Hér er því á ferðinni eins
konar vegakort fyrir viðkomandi
rekstur. Þar koma fram þau
verkefni sem vinna skal að,
hvernig sú vinna skuli fram-
kvæmd og hverjireru ábyrgir fyrir
henni. Þar eru með öðrum orðum
skráðar vinnureglur sem starfs-
rnenn þurfa að fara eftir.
Nú þegar allra leiða er leitað til
að styrkja stoðir íslensks at-
vinnulífs liggur beint við að
virkja þær aðferðir sem kenndar
hafa verið við gæðastjórnun
endahafaaðrarþjóðirmargsann-
að að þær skila árangri. Breyt-
ingar á Evrópumarkaði geta falið
í sér mörg ný tækifæri fyrir
íslenskt atvinnulíf, en nýjum tæki-
færum fylgja oftast auknar kröfur
um bætt skipulag og gæði. Nýt-
um þessi tækifæri okkar tíma.
Gæðastjórnun býður upp á
margar aðferðir til þess.
26 - Tölvumál