Tölvumál - 01.12.2000, Blaðsíða 6

Um skólastarf og skógrækt
Um skólastarf og skógrækt
Hver er munurinn á kartöflurækt og skógrækt? - Um þaö bil hálf öld
Birgir Edwald
Okkur ber skylda til
að skyggnast inn í
framtíðina og reyna
að gera okkur grein
fyrir þeim aðstæðum
sem þá munu ríkja
Ég tel mikilvægt að
hið nýja verklag komi
í stað þess sem fyrir
er en verði ekki við-
bót ofan á eða utan
við það sem fyrir er
Það hefur oft hvarflað að mér þau
bráðum tuttugu ár sem ég hef feng-
ist við kennslu á unglingastigi að
líklega er starf kennarans lrkara skógrækt
en kartöflurækt. Þó svo við leggjum mat á
árangurinn á hverju ári er hin raunverulega
uppskera af starfinu í grunnskólanum
oftast í fjarlægri framtíð.
A hverju vori hef ég kvatt hóp af bráð-
um fulltíða unglingum sem ég hef starfað
með undanfarin 4 til 6 ár. Unglingum sem
mér hefur þótt vænt um og talið sjálfum
mér trú um að líklega hafi mér tekist að
kenna þeim nokkuð, haft jákvæð áhrif á líf
þeirra og vonandi verið þeim góð fyrir-
mynd. En jafnharðan hef ég kynnst nýjum
hópi óþroskaðra unglinga sem eru mis-
jafnlega tilbúnir til að þroskast.
Þetta er líkt og sagan um lömbin sem
hlaupa út á þjóðvegina á hverju vori og
mjólkurbílstjórann sem hafði á orði að nú
væri hann búinn að keyra mjólkurbíl í 25
ár og hann skildi ekki hvers vegna lömbin
gætu aldrei lært að vara sig á bílunum.
Um leið og við gerum okkur grein fyrir
því að afraksturinn af starfi okkar í grunn-
skólanum mun hafa áhrif á stöðu og gengi
nemenda okkar eftir 20 til 30 ár leggur
það skyldur á herðar okkur. Okkur ber
skylda til að skyggnast inn í framtíðina og
reyna að gera okkur grein fyrir þeim að-
stæðum sem þá munu ríkja. Okkur ber
skylda til að haga störfum okkar þannig að
þau komi nemendum okkar að sem bestu
gagni og verði þeim gott veganesti á lífs-
ferli þeirra. En hvað ber framtíðin í skauti
sér? Hvernig getum við tryggt að sá
undirbúningur sem við veitum nemendum
í grunnskóla sé með þeim hætti sem best-
an má telja?
Ég tel þá umræðu sem nú fer fram með-
al skólafólks um nauðsyn þess að endur-
skoða starfsaðferðir í skólanum m.t.t.
nýrrar tækni mjög mikilvæga. Ég held að
nýir starfshættir upplýsingasamfélagsins
muni hafa mikil áhrif á menntun, nám og
viðhald þekkingar alls almennings. Ég tel
mikilvægt að þessari umræðu sé haldið
gangandi hvar sem vettvangur finnst til
skoðanaskipta. Það er hins vegar ekki síð-
ur mikilvægt að huga að því hvernig stað-
ið er að breytingastarfinu sjálfu. Jafnvel
þó við komumst að sameiginlegri niður-
stöðu um hvert skal halda er engan veginn
einhlítt hvaða leið er best til að komast
þangað. Verkefnið sem við stöndum
frammi fyrir er vandasamt og margt sem
við verðum að huga að þegar við breytum
starfsháttum svo mikilvægrar stofnunar í
þjóðfélaginu sem grunnskólinn er.
Eitt af því sem mér hefur fundist að bet-
ur mætti fara þegar kennarar og skóla-
stjórnendur stíga sín fyrstu skref í þá átt að
breyta starfsháttum í skólanum er hvernig
staðið er að upphafi verkefnisins.
Oft er farið á stúfana og leitað fyrir-
mynda í smiðju til þeirra sem meiri
reynslu telja sig hafa. Gjaman er leitað
eftir fyrirmyndum að notkun á tilteknum
hugbúnaði eða hvernig einstök verkefni
hafa verið fléttuð inn í kennsluna. Horft er
til samskiptaverkefna eða þátttöku í al-
þjóðlegum verkefnum sem hlotið hafa
styrki eða almenna umfjöllun. Þó svo að
ég sé þeirrar skoðunar að verkefni af þessu
tagi séu mikilvæg og verði innan tíðar
mikilvægur hlekkur í skólastarfi á grunn-
skólastig; tel ég að hér sé verið að byrja á
öfugum enda. Hættan sem af þessu leiðir
er sú að verklag sem á einum stað hafi
gefið góða raun og staðið föstum fótum í
skólastarfinu verði eins og laustengd við-
bót við annars ágætt skólastarf sem er
grundvallað með öðrum hætti á nýja
staðnum.
Ég tel mikilvægt að hið nýja verklag
komi í stað þess sem fyrir er en verði ekki
viðbót ofan á eða utan við það sem fyrir
er. Til að svo geti orðið þarf breytingin að
eiga uppmna sinn í og grundvallast á fag-
mennsku kennarans og vera þannig af-
rakstur af endurskoðun hans á eigin starfi.
6
Tölvumál