Vísir - 05.02.1963, Blaðsíða 6

V 1 S IR . Þriðjud'agur 5. febrúar 1963.
SAS tapaði 38 kr.
á hverjum farþega
Þjéðskáld Sandcsríiíjanna
Robert Irost lótinn
í síðasta hefti hins kunna mmmmmmmm
brezka vikubíaðs, The Econo- Tinr.rttsmÍvos
mist, er rœtt nokkuð um erfið- ~ ~ ~~ . (;* •'~f'f 0**""
leika SAS, og er líklegt að mðrg
um manninum þyki fróðlegt að;<C ScaRdinaviin airiir-.c SAS <5 b-
heyra hvernig Bretar dæma að- severa! that feii ftnaftdídl^ fiat t
al keppinaut Loftleiða. Fer því
greinin hér á eftir:
SAS er eitt af þeim félögum
sem töpuðu stórfé á árinu 1961,
meir en 6 millj. sterlingspunda
(720 millj. ísl. króna) eða þrem
pundum á hverjum farþega sem
með félaginu flaug (380 ísl.
krónur).
Þetta er ógnvænlegt tap fyrir
flugfélag, sem er aðeins meðal-
stðrt, hið fjórtánda í röð flug-
félaga að stærð. Tapið orsakað-
ist af því að of mikið fé var
fest f nýjum flugvélum, óþarf-
lega margt nýtt fólk ráðið til
félagsins, en einnig kom þar til
óskynsamleg fjárfesting í gisti-
húsum og flugstöðvum og einn-
ig það að félagið lagði fé í önn
ur flugfélög, sem ekki skyldi
verið hafa.
Þegar um tapið fréttist, brugð
ust hinar þrjár ríkisstjórnir
Norðurlandanna illa við. For-
stjóri félagsins var rekinn frá
störfum og annar hæfari maður
fenginn í hans stað. Fólki í þjón
ustu félagsins var fækkað úr
14.400, sem þar starfaði 1960, í
12.400, starfsemi félagsins var
endurskipulögð og voru m. a.
veitingar I vélunum fengnar í
hendur sjálfstæðu félagi. Afleið
ingin er sú, að tapið hefur
minnkað um 1.7 millj. punda
(200 millj. ísl. króna) og horfur
eru á að ekkert tap verði ( ár.
En það væri rangt að álykta
sem svo að batnandi hagur fé-
lagsins væri einungis endur-
skipulagningu starfseminnar að
þakka. Ein stærsta breytingin
og merkasti þróunaratburðurinn
á sviði flugmála hefur verið sam
vinna SAS og Swissair, en hún
hefur gengið mjög vel. Sú sam-
vinna er þannig, að bæði félögin
reka viðgerðarverkstæði í sam-
einingu víða nm heim og nota
aðallega sömu flugvélategund-
irnar til þess að auðvelda við-
gerðir og viðhald, DC8, Convair
og Caravelle.
SAS notar nú alls fimm flug-
vélategundir á flugleiðum sín-
um og það liggur I augum uppi
að það myndi vera fjárhagslega
ofviða fyrir ekki stærra flugfé-
lag að hafa varahlutabirgðir og
flugvirkja, sem þyrftu að ann-
ast viðhald einungis fyrir SAS á
svo mörgum tegundum.
Þetta er dæmi um samvinnu
á tæknisviðinu, sem hefur haft
mikinn sparnað fyrir félögin i
för með sér. Og þessi samvinna
hefur sýnt árangur sinn og er
gott fordæmi fyrir hina nýju
samsteypu flugfélaganna Air
Union. Þar hefur verið byrjað
á milliríkjasamningum um mál-
ið og ætlast er síðan til að
tæknimálin falli í réttan farveg,
þegar þeir samningar eru komn-
ir á.
Þjóðskáld Bandaríkjanna skáld-
mæringurinn Robert Frost lézt
þann 29. janúar s.l. Ftann var 88
ára og vafalaust mest virtur og
elskaður af skáldum Bandaríkj-
anna hin síðustu ár. Til dæmis um
þá virðingu sem hann naut má
nefna það, að þegar Kennedy for-
seti var settur inn í embætti í
byrjun árs 1960 var Frost fenginn
til að Iesa úr ijóðum sínum við þá
athöfn. Er það í fyrsta skipti sem
skáld kemur fram við slíka athöfn.
Robert Frost var oft kallaður
lárviðarskáld Bandaríkjanna. Hann
stóð á fertugu þegar fyrsta bók
hans kom út árið 1913 og hét hún
„A boys will“ eða Vilji drengs.
Ekki varð hann þó frægur þegar í
stað, en hélt nú áfram að gefa út
hVerja Ijóðabókina á fætur annarri
og um fimmtugsaldur var hann
orðinn þjóðkunnur. Síðan lifði
hann enn í 38 ár við sívaxandi vin-
sældir.
Ekki v.ar hann ádeiluskáld og
ljóð hans: beinast ekki að því að
halda fmm skoðunum. Þau eru
mjög lýrísk og snerta oft vissa
atburði úr sögu Bandaríkjanna.
Hann téilkaði þjóðarsál þessarar
nýju blendingsþjóðar og gætti arfs
landnerrranna. Kvæði hans eru full
af tilfin.ningu, vizku og gaman-
semi. H;ann hlaut margan virðing-
arvott iá seinni árum m. a. voru
honum fjórum sinnum veitt Pul-
itzer ljóðaverðláunin ein æðstu
bókmenntaverðlaun Vesturheims.
Öldungsadeildin samþykkti sérstak-
an heiður honum til handa.
De Gauile rífar nú seglin

Kanáda ékfei leppríki
Kastast hefur í kekki milli ríkis , legum vörnum Norður-Ameríku.
stjóma Bandaríkjanna og stjórnar Um þessi mál hafa stjórmrnar ta]sjns { Rómaborg fyrir búrtför
innar f Kanada út af greinargerö verið að semja undangengna 2—3 sfna að vigrægufundinum meg
frá utanríkisráðuneyti Bandaríkj- mánuði, og er það vegna atriða, panfani loknum, og kvað þá tíma
Sendiherra Frakka f Washing-
ton segir Frakka ekki semja á
eigin spýtur við Sovétríkin.
Uggs verður vart f vaxandi mæli
yfir stefnu De Gaulle, en hann hef-
ur nú látið sendiherra sinn í Was-
hington lýsa yfir, að Frakkland á-
formi ekki að semja við Sovétríkin
sérstaklega, heldur verði samið
„milli austurs og vesturs“ og
Frakkland kvað hann vilja vin-
samlegt samstarf við Bandaríkin.
Áður en sendiherrann lýsti yfir
þessu f sjónvarpi í Washington
hafði sendiherra Bretlands Sir
David Ormsbye Gore, en hann tal-
aði einnig í sjónvarp, minnt á
skoðanir þær, sem De Gaulle kom
fram með í endurminningum sfnum
varðandi Frakkland framtíðarinn-
ar, sem hann vildi sterkt og vold-
* ugt -— og —að það yrði „þriðja
veldi“ álfunnar — og til að ná því
markl mætti gera bandalög á báð-
ar hliðar.
Nærri samtímis varaði Macmill-
an við stefnu De Gaulle, þótt hann
nefndi hann ekki með nafni, en
hann talaði við fréttamenn, 200
anna, sem skilin er svo í Ottawa, j sem fram komu við umfæður f
að Bandaríkin telji Kanada ekki | fulltrúadeild sambandsþings Kan-
hafa vilja til þess að sinna sem
skyldi hlutverki sínu i sameigin-
ada, sem greinargerðin var birt f
Washington. í henni er rætt um
hættuna, sem gæti stafað af þvf,
að sprengjuflugvélafloti Sovétríkj-
anna kunni að verða a.m.k. allan
þennan áratug mikilvægur hluti
árásarliðs Sovétrfkjanna. Fullnægj
andi virkar varnir Norður-Amer-
íku gegn þessari hættu séu nauð-
synlegar, en að láta Kanada f té
kjarnorkuvopn væri ekki hið sama
og að fjölga „í kjarnorkuklúbbn-
um“, þ.e. þeim ríkjum sem sjálf
ráða yfir kjarnorkuvopnum, því að
það yrði eins með Kanada og aðr-
ar bandalagsþjóðir Bandaríkjanna,
að yfirráð og stjórn yrði f hönd-
um Bandarfkjanna samkvæmt sam
komulagi, er gerði ráð fyrir sam-
eiginlegum, samræmdum vörnum,
án þess að skerða sjálfstæði nokk-
urrar bandalagsþjóðanna.
Diefenbaker vftti, að þessi grein-
argerð væri lögð fram^opinberlega
til þess að hafa áhrif á skoðanir
manna varðandi mál, sem rfkis-
stjórnirnar væru að reyna að ná
samkomulagi um og rætt hefði
verið á þingi — væri hér um að
ræða óleyfilega íhlutun um kana-
disk mál. Hann kvað Kanadastjórn
r eru á 10 milljónir norskra króna. sem fyrr vilja samstarf við Banda-
>g mundi tjón hans verða óskap rfkin og Kanada væri traust banda
iegt, ef öll dýr hans væru drepin. | lagsríki — en ekki lepprfki.
Mestc loðdýra-
ræktandinn
gjaldþrota
Skiptaréttur f Eystri Bærum hef-
ir úrskurðað mesta loðdýrarækt-
anda Noregs gjaldþrota.
Kröfuna um, að gjaldþrota-
úrskurður væri upp kveðinn, gerði
einn af helztu bönkum Noregs, og
ástæðan er sú, að grunur ieikur á,
að undaneldismiknar, sem loðdýra
ræktandinn, Niels H. Flaaten, hefir
fengið vestan um haf, sé veikir af
minkapest, sem sumir kalla kattar-
pest.
Vegna þess er þess einnig kraf-
izt, að allur minkastofn Flaatens
/erði skorinn niður svo að pestin
erist ekki t’! annarra loðdýrabúa,
n nú stendur svo á, að Flaaten
efir erlendar pantar.ir, sem metn
Iiðna, er einn maður gæti reynt
að verða ráðandi f álfunni. Fram-
tíðin væri undir þvf komin, að fé-
lagsskapur yrði og samstarf milli
þjóðanna, en vald eins manns
réði ekki. Fréttamannaskarinn
hyllti Macmillan fyrir ummæli
hans. Alger eining var milli Mac-
millans og Fanfani um að starfa
áfram að einingu Evrópu og nota
til þess þær stofnanir sem fyrir
eru í álfunni, og þá fyrst og fremst
V estur-Evrópubandalagið
Bretland er aðili
Iöndunum sex.
að með EBE-
Viðskiptasamningar
við Sovétríkin.
Frakkar og Sovétríkin gerðu í
s.l. viku með sér viðskiptasamn-
inga, sem valda aukningu sem
nemur 10—15% frá núverandi við-
skiptum. Þessi aukning er eðlileg,
en samningarnir voru undirritaðir
á þeim tfma, að þeir vöktu sér-
staka athygli.
Nánara samstarf
við Spán.
Frakkar leggja nú mikla áherzlu
á aukið samstarf við Spán, og er
það eitt af því, sem margir telja
ótvírætt benda til, að De Gaulle
hafi sterkan hug á að auka áhrif1
Frakka sem víðast.
Herráðsforingi Frakklands 1 -er
sem stendur í kurteisisheimsókn í
Madrid, franskir ráðherrar eru
farnir að fara þangað f alltfðar
heimsóknir o. s. frv. Talið er, að
De Gaulle hafi i huga að efla sam-
starf við Spán á öllum sviðum.
Mikla athygli vakti f fyrri viku að
eitt helzta málgagn áhrifamanna
rómversk-kaþólsku kirkjunnar á
Spáni mælti með aðild Spánar að
sáttmála slfkum sem fransk-þýzka
sáttmálanum, sem nýlega var gerð-
ur, en utanríkisráðuneyti Spánar
tilkynnti þegar, að blaðið (Ya)
túlkaði ekki skoðanir stjórnarinn-
ar, sem vildi áfram náið samstarf
við Bretland og Bandarfkin. Geta
má þess að einmitt nú vilja Spán-
verjar fá endurskoðun á samning-
unum við. Bandaríkin um her-
út á árinu, og viðskiptamálaráð-
herra, Spánar er í viku heimsókn
í London og lýsti yfir þar, að
Bretland væri bezta viöskiptaland
Spánar.
En út af De Gaulle og stefnu
hans. spyrja nú margir: Boðar það,
að sendiherra Frakklands kom
fram í sjónvarpi með yflrlýsingu
sínaT að ríkjandi uggur hafi orðið
De Gaulle áhyggjuefni og hann
vilji. nú draga úr honum.
Sú skoðun hefur að minnsta
kosti komið fram, að yfirlýsingu
sendiherrans megi líkja við það,
er siglt hefur verið undir fullum
segilum og skyndilega er rifað.
Vlskígæsin
er
Móziil 6;
17. nóvember árið 1962 hvarf að
heiman kínversk gæs. Gæs þessi
átti heima í Dumbuck, Dumbarton,
Skotlandi og hafði að atvinnu að
g:æta brugghúsa Ballantines viskí-
fitrmans. Auglýst var eftir gæsinni
víiða um heim, m. a. í Vísi, og
finnanda heitið £ 50 að fundarlaun
um.
Nú er gæsin fundin og komir.
heim. Það var læknir nokkur í Skot
landi sem fann hana og er veita
átti honum verðlaunin neitaði hann
að gefa upp nafn sitt og taka við
verðlaunum en fór fram á að pen-
ingarnir rynnu til dýraverndunar-
félagsins — og ósk hans var sam
þyklrt.
sem stöðvar á Spáni, en hann rennur
Stuttir fundir í gær.
Þingfundir voru stuttir, í gær-
dag. í neðrideild voru tvö mál,
um veitingasölu og félagsheimili
afgerð án umræðna. En sfðan
fylgdi Benedikt Gröndal frum-
varpi sínu og tveggja annarra
Alþýðuflokksmanna, um lögtak
á sjúkrasjóðsgjaldi úr hlaöi með
örfáum orðum.
Sagði Benedikt svo frá, að á
sl. sumri hefðu vinnuveitendur
og launþegar, samið svo um að
1% launa rynni í Sjúkrasjóð,
þar sem stundum vilja verða van
höld á að gjald þetta sé greitt
til sjóðsins.
Leggur flutningsmaður (Bene-
dikt) til að hægt verði að inn-
heimta gjaldið án undangengins
dóms, þ. e. með lögtaki. Taldi
hann hér vera nokkra bót fyrir
béSa aðila.
í neðri deild voru tvö má>
tekin til meðferðar. Tillaga Sig-
urvins Einarssonar, um að
nokkrir vegir verði teknir í þjóð
vegatölu, og frumvarp Friðjóns
Skarphéðinssonar, þess efnir að
ríkið veiti heimild til söiu Bakka
sels í Öxnadal.
Hvorugt þessara mála gefa til
efni til frekari umsagnar. Fur‘'4~
ur var boðaður í dag í báðum
deilcLum.