Vísir - 21.06.1968, Blaðsíða 8

3
V í SIR . Föstudagur 21. júni 1968
VISIR
Otgetandi: Reykjaprent ht.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Bergþór Olfarsson
Auglýsingar : Þingholtsstræti 1. Símar 15610 og 15099
Afgreiðsla : Hverfisgötu 55. Sími 11660
Ritstjóm : Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 115.00 á mánuöi innanlands
I lausasölu kr. 7.00 eintakiö
Prentsmiöja Vísis — Edda hf,_________________________
Síldveiðinýjungar
jslendingar hafa undanfarinn áratug leitt þróunina í
nútímatækni við síldveiðar. Ber þar að sjálfsögðu
hæst fisksjána og kraftblökkina. Islendingar urðu
fyrstir þjóða til að læra á þessi tæki og hagnýta þau
almennt til síldveiða, allmörgum árum á undan öðr-
um þjóðum. Þessi tæki gerbyltu síldveiðitækninni og
eiga, ásamt tilkomu hinna nýju og stóru skipa, megin-
þáttinn í síldargróða þjóðarinnar á undanförnum ár-
um.
Síðan hafa fleiri nýjungar komið til sögunnar, þórt
þær hafi enn ekki rutt sér almennt til rúms á ís-
lenzka síldveiðiflotanum. Flutningur bræðslusíldar í
tankskipum og öðrum flutningaskipum af veiðisvæð-
unum er þó orðinn veigamikill liður í síldveiðunum
hér. Þessir síldarflutningar spara veiðiskipunum lang-
ar siglingar fram og aftur milli hafna og miða og nýta
betur afkastagetu síldarverksmiðjanna
Gerðar hafa verið tilraunir með að kæla síldina um
borð í veiðiskipunum, annað hvort með því að leiða
sjó í lestarnar eða með sérstökum ísframleiðsluvélum.
Þessi tækni reyndist sérstaklega hagkvæm í fyrra-
sumar, þegar síldin veiddist lengra frá landi en nokkru
sinni áður. Eggert Gíslason aflakóngur sagði nýlega
í viðtali, sem birtist í Vísi, að ísunin hefði alveg bjarg-
að vertíðinni hjá honum í fyrra. Hann sigldi með síld-
ina í þrjá sólarhringa, en samt reyndist hún fyrirtaks-
vara til söltunar. Allar líkur benda til, að áfram verði
að sækja síldina á fjarlæg mið, og þess vegna mun
þessi nýja tækni vafalaust ryðja sér til rúms á ís-
lenzka síldveiðiflotanum á skömmum tíma.
Fleiri þarfar nýjungar hafa verið reyndar hér. Einn
skuttogari hefur stundað síldveiðar og aflað dýrmætr-
ar reynslu í skutveiðum. Þverskrúfur hafa verið settar
á nokkur skip og gefið góða raun. Síldardælur eru
víða notaðar til að ná síldinni úr nótinni og til los-
unar. Þá hefur verið reynt að byggja yfir þilfar síld-
veiðiskipa til að bæta aðstöðuna við móttöku aflans
og auðvelda söltun um borð.
En þrátt fyrir allar þessar nýjungar virðist forskot
íslendinga vera að minnka. Valda þar mestu móður-
skipin, sem síldveiðiflotar erlendra ríkja hagnýta sér
í ríkum mæli. Gert er ráð fyrir, að fyrsta íslenzka
móðurskipið taki þátt í síldveiðum þessa sumars. Það
á að taka síld úr veiðiskipunum og síðan á að salta um
’virð í bví. Miklar vonir eru bundnar við þessa nýi-
ung. Ef íslendingar komast upp á lag með að salta
síldina úti á miðunum, er fengin góð vörn gegn duttl-
ungum síldarinnar. Þá er hægt að sækja hana hvert
sem er í norðurhöf.
Við verðum að reyna eftir öllum mætti að tileinka
okkur á skömmum tíma allar þarfar nýjungar í síld-
veiðitækni og síldveiðiaðferðum, — til þess að við
fáum haldið forskotinu.
SPJALLAÐ UM IÐNÞRÓUNINA
Ottó Schopka:
Tækniaðstoðars jóður
fyrir iðnaðinn
"P'yrir rúmlega tveimur árum
skipaði iönaðarmálaráð-
herra nefnd til þess að kanna
þörf íslenzks iönaöar fyrir tækni
aðstoð og aðra sérfræðilega aö-
stoö, einkum með tilliti til ráða
geröa um lækkun tolla á iðn-
aðarvörum og þeirra aðlögunar-
vandamála, sem upp kynnu að
rísa í því tilefni, svo og til þess
að gera tillögur um á hvern hátt
sú tækni- og sérfræðiaðstoð yrði
bezt framkvæmd.
Nefndin skilaði allýtarlegu á-
liti fyrir meira en einu ári, og
hafa tillögur hennar verið í at-
hugun hjá Iðnþróunarráöi og iön
aöarmálaráðuneytinu síöan.
Nefndin tók til athugunar
ekki einungis þörf iðnaöarins
fyrir tæknilega sérfræðiaðstoð,
heldur einnig aðstoð á sviði fjár
hags- og viðskiptamála iðnfyr-
irtækja.
Til þess að viðhalda og bæta
samkeppnisaöstööu innlends iðn
aðar er mikil nauðsvn á aukinni
tækni- og sérfræöiaðstoð. Aukin
vélvæöing og sífellt flóknari
framleiðslutækni gerir stjórnend
um örðugt um nægilega yfirsýn
um áhrif ákvaröana á hina marg
víslegu starfsþætti fyrirtækja,
nema með beitingu sérþekking-
ar á ýmsum sviöum, auk þess
sem nútíma framleiðsluhættir
krefjast mjög aukinnar tækni-
kunnáttu. Iðnfyrirtækin eru hins
vegar yfirleitt lítil og þau telja
sig yfirleitt ekki hafa fjárhags-
legt bolmagn til þess aö hafa
sérfræðinga í þjónustu sinni. Að
einhverju leyti stafar þessi vönt
un á sérmenntuðum mönnum þó
af ónógum skilningi á gildi sér-
fræðiþekkingar. Af þessu leiðir.
að tækni- og sérfræðilega mennt
aðir menn ráðast fremur til
starfa í ýmiss konar opinbera
þjónustu heldur en til fram-
Ieiösluatvinnuveganna. Nefnd-
in komst að þeirri niöurstöðu,
aö aðeins um 10% verkfræðinga
í landinu störfuðu hjá iðnfyrir
tækjum árið 1966 og var þó
iðnaðurinn mun betur settur í
þeim efnum en aðrir atvinnu-
vegir.
Þessi skortur sérfræðilegra
menntaðra manna mun, þegar
til lengdar lætur, geta haft 6-
heillavænleg áhrif á iðnþróun-
ina i landinu. Mörg þeirra verk-
efna, sem iðnaðurinn mun fá
til úrlausnar í framtíðinni, krefj
ast mikillar tæknikunnáttu og
sérfræðilegrar undirbúnings-
vinnu. Samkeppnisfær iðnaður
þarf stöðugt að laga sig að
breyttum aðstæðum og viöhorf-
um, tileinka sér tækninýjungar
og leita nýrra leiöa. En slíkar
aðlögunaraðgerðir kosta pen-
inga og krefjast tækniþekking-
ar. Nefndin taldi brýna þörf
aðgerða til þess að bæta aðstöðu
iðnaðarins til tækni- og sérfræði
aðstoðar, og gerði hún ýmsar
Listir-Bækur-Menningarmál
Hjörleifur Sigurðsson skrifa> myndlistargagnrýni:
Bjarta veröld
Benedikt Gunnarsson heldur
áfram aö dýrka hina björtu.
Ijósu liti. Ég er ekki i vafa um,
að þeir hæfa bezt skapgerö
hans og upplagi sem málara.
Sumarlandið, sumarhvolfiö og
hvít skipting dags og nætur á
Jónsmessu hlýtur hvergi ein-
lægari staðfestingu i myndlist
okkar. Reyndar hafa nokkrir
starfsbræður hans og systur
nálgazt þetta viöfangsefni af
alúð og gjört því prýðileg skil
á köflum. En Benedikt er heill
og óskiptur í sumardýrðinni,
flóðinu, sem kemur að ofan og
hverfur þangað aftur þegjandi
og hljóðalaust er það hefur
minnzt rækilega við haf og
land. Aftur á móti misstigur
Benedikt sig stundum I glím-
unni við stingandi elda: lita-
andstæðurnar. Og allmörg
»æmi eru um það, að dökkur
vefur flækist heldur ónotalega
í höndum hans, Ég hirði ekki
út á
í dag, 21. júní, sendir Þjóð-
leikhúsið leikflokk út á land
með leikritið Billy lygari eftir
Keith Waterhouse og Willis
Hall. Það er leikflokkur Litla
sviðsins í Lindarbæ, sem fer •'
þessa sýningarferð Þjóðleikhús-
ins. Leikritið var frumsýnt á
Litla sviöinu i Lindarbæ i byri
un janúar s.I. og urðu sýningar
alls 20 á leiknum. Sýning þessi
lygari44
land
þótti takast mjög vel og hlaut
sýningin mjög góða dóma hjá
öllum gagnrýnendum. Leik-
stjóri er Eyvindur Erlendsson
og er þetta fyrsta verkefniö sem
hann sviðsetur fyrir Þjóðleik-
húsið. Eyvindur stundaði leik-
listarnám i Leiklistarskóla Þjóö-
ieikhússins og útskrifaðist það-
an árið 1960.
Hann hefur numið leikstjóm

tillögur í þeim efnum. Ein merk
asta tillagan er um stofnun Að-
lögunar- og þróunarsjóðs iðnað-
arins með beinum fjárframlög-
um úr ríkissjóði. Hlutverk þessa
sjóðs á aö vera að veita styrki
til sérfræöilegra undirbúnings-
rannsókna og aðgerða er miði
að því að bæta samkeppnisao-
stöðu iðnaðarins með endur-
bótum á einstökum og eftir at-
vikum öllum starfsþáttum ein-
stakra fyrirtækja eöa fyrirtækja
í heilum iðngreinum. Ennfremur
að veita styrki til þess að þróa
nýjar vörutegundir og iðngrein-
ar eða bæta eldri vörutegundir,
sem iðnaðurinn þegar framleiö-
ir, og loks að veita styrki til
að vinna markaði fyrir íslenzkar
iðnaðarvörur erlendis, þar sem
slíkir möguleikar kunna að finn
ast.
Gert er ráð fyrir, að á móti
styrk úr sjóðnum komi mót-
framlag eigin fjár frá styrkþega
og að styrkveitingu ljúki, þegar
aðgerð er komin á visst fram-
kvæmdastig, enda taki þá lána
stofnanir og eigið framlag styrk-
þegans við.
Ríkið ver nú þegar miklu fjár
magni til þess að stuðla að örv-
un tækniframfara á sviði land-
búnaöar og sjávarútvegs. Til-
tölulega miklu minna fjármagni
er varið með sama hætti á sviöi
iðnaðar. Hér er lagt til, að reynd
ar verði nýjar leiðir f þessum
efnum. Tillögur nefndarinnar
eru svo athyglisverðar, að ekki
má dragast annað ár að taka á-
kvörðun um framkvæmd þeirra.
Á fjárlögum yfirstandandi árs
hefur verið tekin upp fjárveiting
„vegna aðstoðar við endurskipu
lagningu og sameiningu iðnfyrir
tækja", 1,2 millj. kr. Segja má,
að þessi fjárveiting sé vísir að
þeim sjóði, sem stofna þarf. En
brýna nauðsyn ber til þess að
hrinda sjóðsstofnuninni f fram
kvæmd sem fyrst og setja fast
mótaðar reglur um ráðstöfun
þess fjár, sem ’ hann rennur.
um að gera nánari grein fyrir
þessari skoðun minni enda
byggist hún miklu fremur á til-
finningu gagnvart heildinni en
einstökum dæmum, sérstökum
myndum. 1 staðinn langar mig
til að nefna örfáar myndir
Benedikts á sýningu hans í ný-
liðinni viku. Nótt í Kópavogi
býr yfir kostum hins litla
heims. Þó er hún jafnvíð og
hver annar ósvikinn partur af
geimnum. Sumarlandið við hlið
hennar var bjartara ... já
titrandi gult eins og sólin. Enn-
fremur man ég sérstaklega
Hraunglóð II og Segl og siglu-
tré — ágætlega vönduð lista-
verk.
við Leiklistarstofnun ríkisins í
Moskvu f 5 ár og útskrifaöist
þaðan á s.l. ári.
Átta ungir leikarar taka þátt
í þessari leikför Þjóðleikhússins,
en þeir eru: Hákon Waage, Jón-
ína Jónsdóttir, Sigurður Skúla-
son, Jónína Ólafsdóttir, Þórunn
Magnúsdóttir, Anna Guðmunds-
dóttir, Jón Gunnarsson og Auö-
ur Guðmundsdóttir.
Leikurinn veröur fyrst sýndur
í Ásbyrgi í Miðfirði, þá á Húsa-
vík. í Valaskjálf, Fáskrúðsfirði,
Eydölum á Breiðdal, Sindrabæ
í Hornafirði, Hamraborg í Beru-
firði. Síðar verður svo sýnt víð-
ar á Austurlandi og þaðan verð-
ur haldið til Norðurlands og
sýnt þar.