Dagur - 20.03.1999, Blaðsíða 2

U-LAUGARDAGUR 20. MARS 1999
SÖGUR OG SAGNIR
L.

Reykj v íkur-
apótek
Merki Reykjavíkurapóteks á dögum Þorsteins Schevengs Thorsteinssonar
sem keypti það 1929.
Re ykjavíkur Apótek
*»%.
Stofnað (760
Merki apóteksins þar sem húsið sjálft er aðalatriði
Guðjón Samúelsson gerði teikn-
ingu af húsinu en yfirsmiðir voru
Jens Eyjólfsson og Kristinn Sig-
urðsson. Ekki er hægt að flokka
húsið undir neina sérstaka stíl-
gerð en eins og flestum er kunn-
ugt hélt Guðjón sig ekki við einn
stíl heldur margar stíltegundir.
Aðalstigi hússins er marmara-
klæddur og upp með honum eru
höggmyndir eftir Guðmund Ein-
arsson frá Miðdal. Að framan-
verðu við inngang í Reykjavíkur-
apótek á horni Pósthússtrætis og
Austurstræti er hornsúla. Efst á
henni er líkneski eftir, Einar
Jónsson myndhöggvara. Við
þessa súlu stóðu gjarnan blaða-
salar og kölluðu til vegfarenda at-
hyglisverðar fyrirsagnir. Þekkt-
astur þeirra er án efa ÓIi blaða-
sali.
Afgreiðsla Landsbankans var á
neðstu hæðinni þar til viðgerð
var lokið á Landsbankahúsinu
eftir brunann mikla 1915. Veit-
ingastofa Rosenbergs var þar frá
1924 til 1929 þegar Rosenberg
flutti reksturinn í Nýja bíóhúsið.
Arið 1930 flutti Reykjavíkurapó-
tek á fyrstu hæðina og hefur ver-
ið þar síðan.
Bæjar- og síðan borgarskrif-
stofur hafa verið í húsinu frá
1929 þar til Ráðhús Reykjavíkur
var tekið í notkun. I rishæð voru
samkomusalir Frímúrararegl-
unnar og enn má sjá merki þeir-
ra á einum kvisti hússins. Þarna
voru-um -tíma ýmsar læknastofur. -
Um leið og húsið var byggt var
komið upp rafstöð í byggingu
sunnan við það. Mörg önnur hús
í miðbænum nutu góðs af og
fengu þaðan rafmagn þar til
1921 að Elliðárstöðin var tekin í
notkun.
Þorsteinn Sch. Thorsteinsson
keypti húsið 1929 og flutti þang-
að Reykjavíkur-apótek. Húsa-
kynnin sem apótekið var í við
Thorvaldsenstræti voru orðin
ófullnægjandi. Mildar breytingar
og viðgerðir fóru fram á húsinu
áður en apótekið kom þangað og
var ekkert til sparað. Öll her-
bergjaskipan og útbúnaður var
þannig að sem fljótlegast væri
fyrir afgreiðslufólkið að annast
afgreiðsluna. Mikið var lagt í inn-
réttingar og standa þær enn
óbreyttar. Þann 11. febrúar 1930
birtir Morgunblaðið grein um ap-
ótekið sem þá var nýlega flutt úr
Thorvaldsenstræti yfir í Austur-
stræti. Þar segir meðal annars:
„Aðalinngangur inn í apótekið er
á götuhorninu, þar sem gengið
var inn í veitingasalinn. A gólf-
hæðinni er sölustofa, þar sem
Rosenberg hafði baliskákir sínar,
afgreiðslustofa þar sem lyijagerð-
in fer fram svo og vinnustofa fyr-
ir lyfjafræðingana. Auk þess er
þarna varðstofa fyrir næturvörð
o. fl.“
I húsakynnum sem vita út að
Pósthússtræti, var sérstök sölu-
deild fyrir hjúkrunarvörur. I
þessu plássi hefur snyrtivöru-
Framhald af forsíðu
verslunin Hygea verið rekin í
Qörutíu ár. Þar eru upphaflegar
innréttingar úr dökkum harðvið.
Apótekið hafði einnig eins og nú
kjallara hússins undir starfsemi
sína.
Sigurður Guðmundsson húsa-
meistari annaðist alla tilhögun
varðandi skipulag og fram-
kvæmdir við innréttingu hús-
næðis apóteksins ásamt Þorsteini
Sigurðssyni sem sá um alla tré-
smíði.
Asmundur Sveinsson mynd-
höggvari skar út myndir á úti-
dyrahurð aðalinngangsins.
Myndirnar eru í sex reitum og
tákna allskonar Iyfjatilbúning.
Eins og áður er getið um voru
innréttingar lyfjabúðarinnar
mjög vandaðar. Allar hillur voru
samanlagt um einn kílómetri að
lengd og skúffur í borðum fjögur
hundruð tuttugu og tvær.
Reykjavíkurapótek er elsta ap-
ótek Iandsins. Með konungsskip-
an 18. mars 1760 var landlækn-
isembættið stofnað, fyrsta Iækn-
isembættið á landinu. Þar með
var fyrsta Iyljabúð Iandsins sett á
stofn því landlækninum, Bjarna
Pálssyni, var gert að setja á fót og
reka Iyfsölu. Bjarni settist fyrst
að á Bessastöðum með lyfsöluna
en 1763 flutti hann að Nesi við
Seltjörn, en þar hafði verið reist
yfir hann hús, Nesstofa, sem enn
stendur. Lyfjabúðin var í kjallar-
anum og var lyfjabúðin í Nesi frá
1763 til 1833. Landlæknir var
Ieystur frá lyfjasalastöðunni
1772. Þá var Björn Jónsson skip-
aður sérstakur lyfsali. Allir lyfsal-
ar í Nesi voru íslenskir.
Oddur Thorarensen lyfsali
reisti hús við Austurvöll og flutti
þangað Iyfsöluna frá Nesi. Þá
fékk apótekið nafnið Reykjavík-
urapótek og hefur haldið því síð-
an. Hann seldi dönskum lyfsala
reksturinn og ráku danskir lyfsal-
ar búðina hver fram af öðrum þar
til Þorsteinn Scheving Thor-
steinsson keypti hana um 1920. I
afgreiðslusalnum eru tvær högg-
myndir Thorvaldsens, þær voru
áður á þaki húss apóteksins í
Vallarstræti. Núna er í húsinu
margskonar starfsemi. Þar er
auglýsingastofan Fíton á annarri
hæð, sem hannar umbúðir fyrir
Svala, Kjörís, Sláturfélagið, Tal
og Búnaðarbankann svo eitthvað
sé nefnt. A þessari hæð var skrif-
stofa borgarstjóra sem er enn
með upphaflegum innréttingum,
brjóstþili og innfeldum skápum í
hornum. Alit smíðað úr vönduð-
um harðvið. Upphaflegir skraut-
Iistar eru í loftum og rósettur.
A þriðju hæð eru Barnavernd-
arstofa, skrifstofa Kvennalistans
og blaðið Vera. A Ijórðu hæð er
Aflvaki og er tilgangur félagsins
meðal annars að reka kynningar -
og upplýsingaþjónustu. A efstu
hæð er skrifstofur Halo Inc. þar
er einnig salur sem Frímúrara-
reglan hafði. Ymiskonar önnur
starfsemi er í húsinu.
Fyrir nokkru urðu eigenda-
skipti að þessarri glæsilegu bygg-
ingu og mun Reykjavíkuapótek
hætta starfsemi fyrsta apríl næst-
komandi. Það mun mörgum
bregða við sem hafa haft við-
skipti þar að öðrum lyfjabúðum
ólöstuðum. Það er margs að
sakna sem tengir þessa gömlu og
grónu lyfjaverslun við fólkið í
bænum. Hvað verður um inn-
réttingarnar sem svo mjög var
vandað til ? Slíkar spurningar
brenna-á mörgum okkar sem ekki-
munum eftir öðru en að þarna
hafi Reykjavíkuapótek alltaf ver-
ið. Það verða líka margir sem
með þakklátum huga hugsa til
starfsfólks apóteksins, þeirra sem
alltaf hefur verið reiðubúið að
aðstoða og Ieysa úr hvers manns
vanda.
Reykíavikur
•Apócek*
P-O-Chriscensen
Cristensen apótekari skartaði fálkanum I skjaldamerki apóteksins.
Sáraumbuóir, Hjúkrunargögn.
•fc^sja^P ar-SéPur, '
Q>
♦3
O-
&..

c Jú
f1) ■;)
03 5 ;
«■*
ö>
‘o- {CC
cu
s^i-o
o'S
o <T
4y Q- c A
o g7
* iS
CD
s^BNAMj6;
Maltextrakt.Kjötextrakt.
u N A N G.-**
Qj
3
D
O*
c
—
Qj
3
Q)
n
Q?
3
3
"O
OJ
(A
-t-
Q)
Auglýsing frá Reykjavíkurapóteki frá fyrri hluta aldarinnar.