Dagur - 20.03.1999, Side 7

LAUGARDAGUR 2 0. MARS 1999 - VJI
"t
Vagur.
MINNINGARGREINAR
L. J
Armbjöm Árnason
Arinbjörn Árnason fæddist á
Neðri-Fitjum í Víðidal í V-
Húnavatnssýslu 16. ágúst
1904. Hann lést á Landspítal-
anum 11. janúar síðastliðinn
og fór útför hans fram frá Fíla-
delfíukirkjunni 19. janúar.
Elsku Arinbjörn minn. Nú ert
þú farinn frá okkur öllum. Þegar
ég sest niður og byrja að skrifa til
þín hellist yfir mig söknuður og
fallegar minningar um þig.
Fyrstu minningarnar mínar um
þig úr æsku eru tengdar þér þeg-
ar þú komst ríðandi á hesti fram
að Hrappsstöðum í Víðidal til að
ná í mig í fóstur og þú fórst með
mig að N-Fitjum þar sem ég átti
að vera smá tíma. Þar bjuggu for-
eldrar þínir, Arni og Sigríður, í
góðu búi. Þau reyndust mér vel,
ólu mig upp sem sitt eigið barn.
Þá man ég vel hvað þú varst Ijúf-
ur við mig og góður þegar pabbi
þinn dó. Þú hélst á mér og hugg-
aðir mig eftir bestu getu.
Arinbjörn vann að bústörfum
hjá foreldrum sínum eins og títt
var á þessum tíma, allt slegið
með orfi og ljá og rakað með hríf-
um, heyið bundið og reitt heim á
klakk.
Eg fór oft í heimsókn til hjón-
anna Margrétar og Arinbjörns
þegar þau bjuggu á Melhaganum
í Reykjavík. Þangað var gott að
koma. Kærleikurinn í fyrirrúmi.
Síðustu ár Arinbjarnar voru á
dvalar- og hjúkrunarheimilinu
Seljahlíð. Þar kom ég oft og átt-
um við góðar stundir, ræddum
saman gömlu góðu dagana.
Ég hafði oft með mér pönnu-
kökur sem ég hafði bakað, og var
hann mjög þakklátur fyrir, og fyr-
ir jólin bakaði ég smákökur sem
ég nefndi hálfmána. Ég man
hvað þú varst ánægður þegar þú
sást þetta. Þegar ég kom til þín í
desember varstu mjög hress og
áttum við góða stund saman.
Jæja Arinbjörn minn. Þakka
þér fyrir allt og allt. Guð geymi
þig-
Mínar innilegustu samúðar-
kveðjur til fjölskyldu hans og
annarra aðstandenda, frændfólks
og vina.
Lýs, milda Ijós, í gegnum þennan
geint,
mig glepur sýn,
því nú er nótt, og harla langt er
heim.
Ó, hjálpin mín,
styð þú minn fót; þótt fetin nái
skammt,
égfeginn verð, ef áfram miðar
samt.
Þú Ijós, sem ávallt lýsa vildir mér,
þú logar enn, -
igegnum hárur, brim og voðasker.
Nú hirtir senn.
Og égfinn aftur andans fögru dyr
og engla þá, sem bam ég þekkti
fyr-
(M. Joch.)
Álfheiður Bjömsdóttir
***
Elsku Arinbjörn frændi er farinn
i ferðina mildu. Bjössi frændi,
eins og við nánustu ættingjar
kölluðum hann, var móðurbróðir
minn. Ég er þess fullviss að það
voru margir sem tóku á móti
honum í betri heimi. Þar á með-
al hefur verið Jónína systir hans
sem andaðist fyrir hálfu ári. Það
var alla tíð mjög kært á milli
þeirra. Eftir að móðir mín kom
norður á Sjúkrahúsið á Hvamms-
tanga hringdu þau í hvort annað
nánast daglega þegar annað
hvort var lasið. Bjössi sagði að
þeim væri nóg að heyra málróm-
inn hvort í öðru, því þau skildu
hvort annað.
Síðasta ferð Bjössa frænda
norður var síðastliðið sumar til
að fylgja systur sinni til grafar og
var mátturinn þá farinn að dvína.
Bjössi andaðist daginn sem við
vorum að kjósa nýtt nafn á sveit-
arfélagið. Hann sagði mér í sum-
ar að hann vonaðist til að það
myndi heita Húnaþing (það lægi
í augum uppi). En Húnaþing má
segja að sé þjóðsöngur okkar
norðanmanna og er eftir frænda.
Ég vil þakka frænda fyrir allan
þann kærleika og hlýhug sem
hann sýndi mér og minni fjöl-
skyldu. Ef eitthvað bjátaði á var
svo gott að hringja í hann og fá
alla hans tilbeiðslu. Mér fannst
hann alltaf vera höfuð ættarinn-
ar. Hann munaði ekki um að gefa
út niðjatal foreldra sinna, Arna V.
Gíslasonar og Sigríðar Guð-
mundsdóttur á Neðri-Fitjum í V-
Hún., og drífa af stað ættarmót
frændfólksins í kjölfar þess.
Bjössi frændi var sérlega minn-
ugur og setti margt á prent þótt
skólaganga væri ekki löng. Meðal
þess efnis sem eftir hann Iiggur
er bókin „Dögun við Dagmúla“.
Frændi mat mikils hreinskilni,
heiðarleik og traust. Hann var al-
inn upp við að virða hinar góðu
dyggðir, trúnað, samviskusemi og
umburðarlyndi við samferðafólk-
ið, og á þeim vegi villtist hann
aldrei. Síðast talaði ég við hann á
aðfangadag. Þá fann ég að hveiju
stefndi. Við kvöddumst vel og
báðum hvort öðru Guðs blessun-
ar eins og hann gerði alltaf við
mig.
Ég bið góðan Guð að blessa
minningu hans og vera með öllu
hans fólki. I Iokin ætla ég að
kveðja þig með síðasta erindinu
úr Húnaþingi:
Heill sé þér um ævi alla,
æsku minnar dvalarstaður.
Nefna vil ég nafnið þitt.
Allt frá strönd og upp til fjalla
auðnu njóti sérhver maður,
Húnaþing, þú hérað mitt.
(Arinbjörn Arnason)
Þín frænka,
Árný Kristófersdóttir
„Það er tvennt, sem talar dýpsta
máli í þessum heimi: Þögul nátt-
úra og orðlausir tónar,“ sagði
Þórarinn Björnsson, skólameist-
ari, í þakkarávarpi til Sinfóníu-
hljómsveitar Islands og stjórn-
anda hennar Páls ísólfssonar,
eftir fyrstu tónleika hljómsveitar-
innar í Akureyri árið 1956. Þeg-
ar ég kveð gamlan vin, fyrrum
skólastjóra og kennara og forvera
minn í starfi skólastjóra Tónlist-
arskólans á Akureyri finnst mér
upphafstilvitnun í hið dýpsta
mál, þögn náttúrunnar og orð-
Iausa tóna við hæfi. Svarfaðar-
dalurinn, prýði allra dala, ómót-
stæðilegur og tignarlegur, náttúr-
an eins og hún hrífur mest, var
átthagi Jakobs, sem líklegast hef-
ur fylgt honum í vöku og draumi
alla tíð, enda þótt starfsævi sína
byggi hann lengst af á Akureyri.
Dýpt hinna orðlausu tóna kunni
hann að meta og tónarnir mót-
uðu þann veg sem varð hans ævi-
starf og köllun.
Okkur tónfræðinemendum
Jakobs í Tónlistarskólanum á Ak-
ureyri þótti hann ærið strangur
og oft lítt sveigjanlegur í dómum
sínum. Seinna komst ég að því að
þetta stranga og oft alvöru-
þrungna látbragð Jakobs stafaði
að hluta til af meðfæddri feimni
og fáa þekki ég sem áttu eins fal-
legt bros þegar alvörusvipurinn
breyttist í glaðværð. Seinna tók
ég reynslulaus við skólastjóra-
starfinu úr hendi Jakobs. Hann
hélt áfram kennslu á orgel við
skólann í allmörg ár, en var aldrei
afskiptasamur um stjórnun
mína, þó í ýmsu hafi þar verið
ábótavant, en aldrei skorti þó
viljann til að veita holl ráð, væri
eftir þeim leitað. Svo mikil og
fjölbreytt voru tónlistarstörf Jak-
obs að undrum má sæta að einn
og sami maðurinn hafi gegnt
þeim öllum. Organisti Akureyrar-
kirkju í 45 ár og á þeim árum var
ráðist í það stórvirki, mest af
hans frumkvæði, að kaupa
''Steihrnéyéi1' 'pípuorgel frá Þýska-
Jakob Tryggvason
landi, sem var vígt árið 1962 og
var um árabil stærsta hljóðfæri
sinnar tegundar í Iandinu. Skóla-
stjóri Tónlistarskólans á Akureyri
var hann í 24 ár, og á starfstíma
hans fjölgaði nemendum úr 50 í
250. Skólinn flutti í eigið hús-
næði í Hafnarstrætinu, auk þess
vann Jakob árum saman að því
að skólinn eignast vandaðan
Steinwayflygil, sem hafðist með
þrautseigjunni.
Lúðrasveit Akureyrar naut
krafta Jakobs, sem stjórnanda
um árabil. Hér langar mig aftur
til að vitna í Þórarinn heitinn
Björnsson, skólameistara, er
hann Iýsir ástandi tónlistarmála á
Akureyri í ræðu sinni við fyrstu
skólasetningu Tónlistarskólans á
Akureyri, 20. janúar 1946: „Þá
hefur Lúðrasveitin ekki verið vel
sett. En fyrir árvakra ástundun
Jakobs Tryggvasonar, sem þó
hafði enga sérþekkingu á blást-
urshljóðfærum, hefur Lúðra-
sveitinni skilað furðanlega vel
áfram..." Árv'ekni og ástundun
fylgdu Jakobi og einkenndi öll
hans störf, ásamt einstakri kost-
gæfni og útsjónarsemi.
Hann var afkastamikill kór-
stjóri, þvf auk kirkjukóra stofnaði
hann og stjórnaði Söngfélaginu
Gígjur, oftast kallaðar Gígjurnar,
alla þeirra starfstíð og það verður
á engan hallað að telja söng
þeirra einhvern þann besta sem
hér heyrðist í þann tíma. Um
árabil var Jakob stjórnandi, út-
setjari og píanóleikari Smára-
kvartettsins á Akureyri, sem hef-
ur trúlega náð ásamt MA kvar-
tettinum hvað mestum vinsæld-
um söngkvartetta í Iandinu. Ég
vil að lokum segja, að sú þakkar-
skuld sem áhugafólk um hið dýp-
sta mál tónanna, á Jakobi
Tryggvasyni að gjalda, verður
best goldin með árvakri ástund-
un tónanna og þeim Iífsauði sem
í þeim býr.
„Allt, sem er og verður, er
bundið af því, sem undan er geng-
' 'lðl'ivó'áð viðb’ufðirnir é'fji eins’og
hlekkir í óslítandi keðju,“ segir í
Skriftamálum einsetumannsins
eftir Sigurjón Friðjónsson.
„ Kallaðu Ijós á grund
svo landsins hljómur skýrist,
fjöllin syngi,
fjörðurinn Ijómi,
hirti um Súlur.
Heiðin hlýni
hækki rödd Drottins
t blómi."
(Þorgeir Sveinbjarnarson, úr Ijóðinu
Við Hallgrímsstein)
Blessuð sé minning Jakobs og
nýir vegir.
Með þökk fyrir allt og allt.
Jón Hlöðver Áskelsson.
***
Mikill öðlingur, Jakob Tryggva-
son söngstjóri og orgelleikari, er
látinn í hárri elli. Hugurinn
hvarflar aftur í tímann, að árinu
1967. Akureyri var stundum
nefnd „Gaulverjabær" og var sú
nafngift dregin af því hversu
niargir kórar voru hér starfandi.
Á þeim tíma sem um ræðir bar
bærinn þó varla nafn með rentu,
stór blandaður kór Kantötukór-
inn, hafði þá nokkrum árum fyrr
lagt upp laupana, en tveir stórir
karlakórar sungu raunar enn við
raust. Á sönglofti Akureyrarkirku
1 bJóm^ðist'’ líká sönþfíf. ’ ÞbV kat
organistinn, Jakob Trygg\'ason,
við orgelið og stjórnaði kirkjukór.
Sigurður Demetz Fransson var
nýlega kominn sem söngkennari
við Tónlistarskólann, þar sem
Jakob var skólastjóri, og hafði
h-mn verið fenginn til að radd-
þjálfa kirkjukórinn. Konum í
kirkjukórnum sem sóttu þessa
söngtíma þótti dapurt að ekki
fengju fleiri konur að láta sínar
þýðu raddir hljóma Iíka og upp úr
þessu var farið að tala um að
stofna kvennakór. Það er ekki að
orðlengja það - stofnfundur var
boðaður, ekki færri en 50 konur
mættu. Þá þegar var búið að ráða
Jakob Tryggvason sem söngstjóra
og Sigurð Demetz sem raddþjálf-
ara að kór sem ekki var orðinn til.
Slík var bjartsýnin er Söngfélagið
Gígjan var stofnuð.
Síðan má segja að leiðir
margra þessara kvenna og Jakobs
Tryggvasonar lægju meira eða
minna saman í 17 ár. Sumar
færðust lfka til hans í kirkukór-
inn. Eins og gengur urðu breyt-
ingar, nokkrar hurfu á brott en
aðrar komu í staðinn. Viss kjarni
hélt þó tryggð við félagsskapinn
allt til endaloka sem urðu 1984,
og „LiIIi Kobbi okkar“ eins og við
stundum nefndum hann okkar á
milli í gælutón, hélt líka tryggð
við kórinn.
Ekki vitum við hversu mikið
þetta kórstarf hefur veitt Jakobi
þvf hann var aldrei mikið fyrir
stóru orðin, en eitt er víst, hann
stóð ekki í þessu stappi til að
auðgast á því. Fjárhagur kórsins
var oftast bágborinn og launin
sem Jakob voru greidd voru ekki
há. Það er líka víst að oft hefur
hann þurft að taka á þolinmæð-
inni þegar hans næma tóneyra
nam annarlega tóna frá kórkon-
um í stað hins eina rétta tóns.
Vandvirkni hans var kapítuli út af
fyrir sig. Það var ekki mikið um
útsetningar á lögum íyrir kvenna-
kóra og það sem til var var yfir-
Ieitt fyrir þríradda kóra. Þetta
fániis't’Jaköb 'éEki "nog‘'ogTíaniT
útsetti fyrir fjórradda kvennakór
meginið af því sem Gígjan söng
og tók aldrei krónu fyTÍr. Jakob
Try'ggvason var gott tónskáld (nú
hefði hann veitt okkur átölur fyT-
ir að taka svona sterkt til orða),
en óhætt er að segja að fáir Is-
lendingar voru slyngari við að út-
setja kórlög. Allt þetta handskrif-
aði hann með sinni snotru nótna-
skrift. Verðugt væri að gefa þetta
safn út, raunar munu ýmsir
kvennakórar síðari tíma hafa not-
ið góðs af þessum útsetningum.
Ekki dettur okkur í hug að
segja að við höfum alltaf verið
Jakob sammála, meira að segja
stundum afar ósammála, en
hann var óumdeildur stjórnandi
og hafði oftast sitt fram. Og að
loknum vel heppnuðum tónleik-
um fór ekki á milli mála hver stóð
hjarta okkar næst þá stundina.
Það er óhætt að segja að vel
þyrfti að leita til að finna þá
Gígjukonu sem ekki þótti vænt
um Jakob og mat hann mikils.
Þá má ekki heldur gleyma
Unni konu hans sem með sínu
hógværa brosi samþykkti allar
þessar konur sem þóttust eiga
eitthvað í manni hennar, a.m.k.
heilmikið af tíma hans. Hún var
einstök.
Einhveijum kann að finnast að
þessi pistill sé jafnmikið um
Söngfélagið Gígjuna og Jakob
Tryggvason, en satt að segja get-
um við ekki talað um Jakob án
þess að Gígjan komi jafnframt í
hugann svo voru þau samtengd.
Hann gerði þennan kór að góðu
hljóðfæri á örskömmum tíma. Og
með þessum fátæklegu orðum
váljum við votta minningu hans
virðingu og þakka honum fyrir öll
þau góðu ár sem við áttum sam-
leið.
Börnum hans og fjölskyldum
þeirra sendum \ið hlýjar vinar-
kveðjur.
Fyrir hönd Gígjukvenna,
Hólmfriður Jónsdóttir, Gunn-
■ jffóurTTréÍðdrsdoftir.