Dagblaðið Vísir - DV - 19.04.1983, Blaðsíða 20

20
DV. ÞRIÐJUDAGUR19. APRIL1983.
KOSNINGAFUNDUR DV KOSNINGAFUNDUR DV KOSNINGAFUNDUR DV
FYRIRSPURNIR
Af hverju ekki
búið að semja
við Alusuisse?
Erla Sigurbergsdóttir spyr Svavar
Gestsson: Er þaö ekki nokkuö ljóst
miðað viö gang mála aö hvaöa ráö-
herra ríkisstjórnarinnar sem er, annar
en Hjörleifur Guttormsson, heföi getaö
verið búinn aö semja viö Alusuisse?
„Eg held aö þaö sé nú ekki þannig.
Við þurfum aö gera okkur grein fyrir
því að í þessu álmáli er við ákaflega
harövítugan auöhring aö eiga. Hann
hefur líka átt bandamenn hér á ís-
landi, þar á meðal Friðrik Sophusson,
sem flutti tillögu til þingsályktunar um
aö Alþingi Islendinga hneigöi sig fyrir
Alusuisse. Tillagan var einnig flutt af
Guömundi G. Þórarinssyni og alþýöu-
flokksmanni, þannig aö Alusuisse
treysti því aö þeir ættu bandamenn hér
á íslandi og þyrftu þess vegna ekki aö
semja viö okkur um hækkun á raforku-
veröinu. Hins vegar er meining okkar
aö knýja nú fram hækkun á raforku-
verðinu meö einhliöa ákvörðun og þaö
getum viö meö þeim hætti aö efla
þjóðarsamstöðu, um kröfu Alþýöu-
bandalagsins í þessu efni gegn ál-
flokkunum,” segirSvavarGestsson.
Kvennalisti
í vinstra
samstarf?
Karl Karlsson spyr Guörúnu Agnars-
dóttur: Má vænta þess að fulltrúar
Kvennalistans gangi til samstarfs við
vinstri flokkana á sama hátt og í borg-
arstjórn?
„Ef til þess kæmi aö okkur væri
boöið stjórnarsamstarf myndum viö
aö sjálfsögöu ganga til samstarfs viö
þá sem væru reiöiibúnir að berjast
fyrir þeim máium sem ég kynnti í
ræöu minni hér í kvöld. Það er alveg
ljóst aö þeir sem taka þátt í stjórnar-
samstarfi á þann hátt sem stjómir eru
myndaöar á Islandi hljóta að verða aö
ganga undir einhverjar málamiðlanir.
Þó eru ákveðin mál sem ekki er haegt
aö semja um og réttindamál kvenna
eru þau mál sem viö setjum á oddinn,”
svarar Guörún Agnarsdóttir.
Ekki minnst
á sjálfstæðis-
menn í ríkis-
stjórninni
Gíslí B. Björnsson spyr Friðrik
Sophusson: Hvernig getur þú, Friðrik,
ef þú ert heiðarlegur stjórnmálamað-
ur, sleppt því í ræöu þinni aö minnast á
þaö aö í núverandi ríkisstjórn átt þú
þrjá bandamenn, sjálfstæðismenn,
sem bera þar fulla ábyrgð?
„Þaö var ósköp einfalt aö sleppa
þessu. Ég haföi tíu mínútur til umráöa
og ég hélt aö Gísli B. Bjömsson vissi
þaö hverjir sætu í ríkisstjóm. En ef
það fer eitthvaö milli mála fyrir Gísla
get ég reynt aö skýra það betur fyrir
honum eftir þennan fund. Hitt er svo
annaö mál aö þaö skal tekið fram aö
tveir af ráðherrum Sjálfstæöisflokks í
núverandi ríkisstjórn eru núna í fram-
boöi fyrir Sjálfstæöisflokkinn,” svarar
Friörik Sophusson.
Með hverjum
í ríkisst jórn?
Ásdís Magnúsdóttir spyr Vilmund
Gylfason: Meö hverjum viljið þiö helst
vinna í ríkisstjórn?
„Það er alveg ljóst samkvæmt þeim
drögum aö málefnagrundvelli, sem viö
í Bandalagi jafnaðarmanna höfum
lagt fram, að viö erum að leggja til al-
gjöra umsköpun í íslensku stjórnkerfi.
Þetta eru þau grundvallaratriði sem
við leggjum upp úr, auk þess sem viö
krefjumst þess að gengin sé leiö
frjálsra samninga um allar grund-
vallarstæröir í hagkerfinu. Viö viljum
vinna meö hverjum þeim sem vill
vinna með okkur aö þessu en upp á býti
gömlu flokkanna og viö aðferðir þeirra
þá erum viö auðvitað ekki til sam-
starfs. Þá verður okkar hlutskipti
næstu misserin heldur að vera í upp-
lýstri andstöðu,” segir Vilmundur
Gylfason.
Kúvending
Framsóknar
íhermálinu?
Guömundur Auöunsson spyr Ólaf Jó-
hannesson: Nú var Framsóknarflokk-
urinn í ríkisstjóm 1971 til 1974 sem
beitti sér fyrir brottför bandaríska
hersins á Miönesheiöi. Herinn fór ekki
og Framsókn skipti um skoöun í því
máli. Hvaö olli þeirri breytingu?
„Þaö uröu náttúrlega ýmsar breyt-
ingar í heiminum um þetta leyti og
þess vegna var þaö aö þaö tókst ekki aö
koma þessu í framkvæmd á þessum
árum sem viö sátum í ríkisstjórn þá. Á
hinn bóginn var unnið aö því og undir-
búið alveg að þetta gæti átt sér staö.
1974 þá mynduðum viö stjórn með
Sjálfstæðisflokknum og hann leit ööru-
vísi á þessi mál að ýmsu leyti. Þess
vegna var horfið aö því ráði aö gera
nýjan samning viö Bandaríkin, að vísu
talsvert breyttan frá því sem áður var.
Við höfum sem sagt ekki skipt um
skoðun í þessu,” segir Olafur Jó-
hannesson.
ÖrlögAlþýðu-
flokksins
Gunnar Ólafsson spurði Jón Baldvin
Hannibalsson: Ottast þú ekki laka út-
komu Alþýðuflokksins í skoðanakönn-
unum? Getur flokkurinn ekki án
Vilmundarveriö?
„Þaö er sitthvaö að kanna skoðanir
eöa hanna skoðanir. Gera manni upp
skoðanir eða móta skoöanir annarra.
Reyna að hafa áhrif á skoðanamyndun
annarra, til dæmis hinna óráðnu, meö
því aö birta skoðanakannanir og láta
kjósendur ekki í friöi um aö kveöa upp
sinn dóm sjálfir, jafnvel í seinustu vik-
unni. Það er alveg rétt að skoöana-
kannanir hafa veriö Alþýöuflokknum
að mörgu leyti óhagstæöar, jafnvel
þótt þær seinustu sýni þaö að Alþýðu-
flokkurinn hefur þrátt fyrir allt rétt
hlut sinn meö rösklegri kosningabar-
áttu. En skoðun mín á því aö ööru leyti
er aöeins sú að ég tek pólitískum örlög-
um mínum og pólitískum örlögum
míns flokks meö fullkomnu æðruleysi.
Fyrir mér skiptir mestu að hafa barist
og lagt sig allan fram og hafa trú á
málstaö sinn og hugmyndir. Það er
ykkar að dæma, ekki mitt,” sagöi Jón
Baldvin.
Er Svavar
tilbúinn að lifa
á verkamanna-
laununum?
Hafþór Baldvinsson spyr Svavar
Gestsson: Er Svavar Gestsson tilbúinn
aö lifa á verkamannalaunum og kaupa
sér þriggja herbergja íbúö meö því að
taka sér lán frá húsnæðismálastjórn,
lífeyrissjóði og bönkum meö fullri
verötryggingu?
„Svariö er nei. Þaö getur enginn
maöur lifaö á einföldum verkamanna-
launum hér í þessu landi og á sama
tíma fest sér húsnæði miðað viö þau
kjör sem nú eru í boöi. Á liðnum árum
höfum viö gert mikið til þess aö fá hina
flokkana til að samþykkja aukna
tekjuöflun til byggingasjóðanna. Fyrst
lagöi ég fram tillögu um veltuskatt á
fyrirtækin í landinu. Henni var hafnaö.
Síöan lagöi ég til að tekinn yrði skyldu-
sparnaöur af hæstu tekjum fyrirtækja
og einstaklinga. Þessari tillögu var
hafnað. Nú gerist þaö hins vegar
skyndilega í kosningabaráttunni aö
þessir flokkar, sem ekki hafa haft
neinn áhuga á aö sinna vandamálum
húsbyggjenda, upptendrast af áhuga
og segjast vilja bjóöa öllum gull og
græna skóga. Eg fagna því að þessir
aðilar skuli loksins hafa áhuga á
húsnæðismálum og biö ykkur um aö
hjálpa mér við að negla þá eftir
kosningamar líka,” svarar Svavar
Gestsson.
Hvernig leysir
hagsýn hús-
móðir
vandamálin?
Haukur Már Haraldsson spyr Guö-
rúnu Agnarsdóttur: Hvernig leysir hin
hagsýna húsmóöir vanda minnkandi
loönustofns, hverfandi þorskstofns og
matvendni Nígeríumanna?
„Hún fullnýtir þann sjávarafla ann-
arra tegunda sem fyrir eru. Hún miðar
fjölda fiskiskipanna viö þol fiskistofna.
Hún getur lítiö gert viö matvendni
Nígeríubúa nema þaö aö vanda það
hráefni sem hún selur og miða viö gæöi
en ekki magn,” svarar Guörún
Agnarsdóttir.
Bændur og
braskarar
Jón Hannesson spuröi Ólaf
Jóhannesson: Hvort eiga bændur
meira sameiginlegt meö launþegum
þessa lands eöa millistéttarprófess-
orum og bröskurum?
,,Eg vil nú ekki setja millistéttar-
braskara og prófessora í sama númer.
En hann hefur sínar skoöanir á því. Eg
álít aö bændur geti átt sameiginlega
hagsmuni með öllum vinnandi mönn-
um og ég álít að hagsmunir okkar
Islendinga fari nú mjög oft miklu
meira saman heldur en sumir vilja
vera láta sem eru aö leggja mesta
stund á þaö aö tvístra þjóöinni upp í
stéttir og ýta undir ýmsan ágreining á
millistétta,” sagöi Olafur.
Friðrik
forsætisráð-
herraefni?
Guömundur Jónsson spyr Friðrik
Sophusson: Er það rétt sem þú lýstir
yfir á fundi um daginn aö þú sért for-
sætisráðherraefni Sjálfstæöisflokks-
ins?
„Þetta er tekið úr Þjóðviljanum, þaö
segir sína sögu. Eg var á þessum fundi
spuröur hver myndi mynda ríkisstjórn
ef Geir Hallgrímsson næöi ekki kjöri.
Svar mitt var það að samkvæmt hefð
þá er það auðvitað formaður Sjálf-
stæðisflokksins sem myndar ríkis-
stjórn en af því Olafur Ragnar átti
þarna hlut að máli þá bætti ég því við
aö ég væri viss um aö hann flökraöi
ekki við þvi að hlaupa upp i fangiö á
mér ef ég myndaði einhvem tíma ríkis-
stjóm, eins og hann heföi gert viö vara-
formann Sjálfstæðisflokksins á sínum
tíma. En hann yrði að vita þaö aö ef
svo færi að ég myndaði einhvem tíma
ríkisstjórn þá gerði ég það meö heilan
þingflokk að baki mér. Þetta tók
Þjóöviljinn upp og sagði: Friörik lang-
ar tfl aö mynda ríkisstjórn, vegna þess
að það er meginstefna Alþýðubanda-
lagsins í þessum kosningum aö benda
á það aö innan Sjálfstæðisflokksins séu
einhverjir leiftursóknarstrákar að
sækjast eftir völdum og þaö þjónar
þessum málstað aö birta þetta í
Þjóðviljanum,” svarar Friörik
Sophusson.
Kærði migekki
um að dingla
áhrifalaus f
deyjandi flokki
Gisli B. Bjömsson spyr Vilmund
Gylfason: Væri Bandalag jafnaöar-
manna til ef þú hefðir fengið eins og tíu
atkvæðum fleira í varaformannskjöri
á flokksþingi Alþýðuflokksins nú fyrir
nokkrum mánuðum?
„Þaö er kannski von aö spurt sé.
Sannleikurinn er sá aö þegar maður er
í stjórnmálum er maður að sækjast
eftir áhrifum fyrir hugmyndir sínar.
Eg kæröi mig ekki um aö dingla tiltölu-
lega áhrifalaus í deyjandi flokki og ég
hætti. Svo gerðist það nokkrum vikum
seinna ásamt félögum mínum að viö
spurðum okkur þeirrar spurningar:
Má vera að þessar hugmyndir eigi
hljómgrunn meöal fólks þó að þær eigi
ekki hljómgrunn meöal flokka?”
svarar Vilmundur Gylfason.
Hávaxta-
stef na krata
að sliga hús-
byggjendur?
Ólafur Kristjánsson spyr Jón
Baldvin Hannibalsson: Er þaö ekki
hávaxtastefna ykkar krata sem hús-
byggjendur eru aö kikna undan núna?
„Nei, þaö er nú síöur en svo. Ég visa
til þess aö verðtrygging húsnæðislána
er eldri heldur en menn hér kannski
gera ráð fyrir. I annan stað vísa ég í
þá húsnæðismálalöggjöf sem Alþýðu-
flokkurinn bar fram og fékk sam-
þykkta í ríkisstjóm 1979. Þá var gengið
út frá verðtryggingu en meö því aö
tryggja byggingasjóði örugga tekju-
stofiia, þá tókst okkur aö sýna fram á
þaö og þaö er staðfest af Þjóðhags-
stofnun í nýlegri úttekt aö nú í dag
hefði húsbyggjandi lán sem næmi 45%
af byggingarkostnaði með lífeyrissjóði
65% byggingarkostnaðar. I ööru lagi
greiðslubyrði samkvæmt þessari lög-
gjöf þrátt fyrir verðtryggingu heföi
aldrei orðið hærri en svona fjórðungur
til fimmtungur af meðallaunatekjum.
Með öörum orðum viö höf um sýnt fram
á það að þessi löggjöf, þrátt fyrir verð-
tryggingu, skilaöi mun betri árangri
heldur en nú er,” svarar Jón Baldvin.
Farandverka-
fólk
Halldór Jóuasson spurði Svavar
Gestsson: Af hverjuhefur ekkert verið
gert í málef num f arandverkafólks ?
,,Spumingin er ekki alveg rétt sett
fram. Áriö 1980 hóf störf nefnd sem
vann að málefnum farandverkafólks. I
framhaldi af starfi þeirrar nefndar
hafa verið sett lög um atvinnuréttindi
útlendinga. Þau vom sett á síðastliðnu
þingi og reglugerö á gmndvelli þeirra
laga var reyndar gefin út núna á
síðustu dögum. Þá hefur verið sett
reglugerö um aöbúnað farandverka-
fólks í vinnubúðum, þar á meöal í ver-
búðum. Þannig aö í rauninni þá held ég
að megi segja aö þær kröfur sem uppi
voru af hálfu farandverkafólks fyrir
2—3 árum eða svo hafi veriö uppfylltar
í öllum meginatriðum að því er
aðbúnaðarmálefni varöar,” sagöi
Svavar.
Jaf n atkvæðis-
réttur
Hjörleifur Grímsson spurði Vilmund
Gylfason: Hefur Bandalag jafnaöar-
manna jafnan atkvæöirétt í öllum kjör-
dæmum á stefnuskrá sinni?
„Lykilatriðið er þaö að viö leggjum
til aö kosningar í landinu veröi með
tvöföldum hætti. Annars vegar aö
þegar ríkisstjóm er kosin, eöa fram-
kvæmdavald eða forsætisráðherra eöa
hvað viö köllum þaö, þá gerist það meö
aðferðinni, eðlilega, „einn maöur og
eitt atkvæöi”. Að hinu leytinu segjum
við þegar aö þessu geröu — og hér er
um aö ræöa róttækustu tillögu um jöfn-
un atkvæðisréttar sem nokkur leggur
til og þar með í þágu hinna þéttari
byggöa — þá verðum viö aö líta til þess
að út um hinar dreifðu byggðir
landsins verðum við aö varðveita
mannlíf og atvinnulíf og fyrir vikið er
þá réttlætanlegt, eöa að minnsta kosti
þolanlegt, að hafa óbreytta kjördæma-
skipan. Með öörum orðum: Aö jafna
algjörlega framkvæmdavaldsmegin
en hafa í þágu hinna dreifðari byggöa
löggjafarvaldsmegin. Þaö sem viö
erum aö leggja til er aö finna nýtt jafn-
vægi milli dreifbýlis og þéttbýlis og
svona er þetta hægt,” sagöi Vil-
mundur.