Dagblaðið Vísir - DV - 29.12.1984, Blaðsíða 8

8
DV. LAUGARDAGUR 29. DESEMBER1984.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIDLUN HF.
Stjórnarformaðurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI
27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf.
Áskriftarverð á mánuði310kr. Verð í lausasölu 30 kr. Helgarblað 35 kr.
Arglataðra tækifæra
Arið 1984 hefur verið ár glataðra tækifæra og brostinna
vona í efnahagsmálum. Arið fór ekki illa af stað í því efni.
I kjarasamningum í febrúar fékkst raunhæf niðurstaða.
Ríkisstjórnin hafði í fyrstu lotu náð verðbólgunni niöur.
Launþegar sömdu um hófsamlegar kauphækkanir í þeirri
von, að ríkisstjórnin fylgdi aðgerðum sínum eftir. Efna-
hagurinn mundi batna og kaupmáttur launa styrkjast aö
nýju. Ríkisstjórnin brást. Stjórnin hélt upp á eins árs af-
mæli sitt 26. maí í þolanlegri stöðu að því er virtist í fljótu
bragöi. Formenn stjórnarflokkanna sömdu sín á milli í
sumarlok um ýmsar aðgerðir, sem sumar horfðu til bóta.
En ekki var tekið á rót vandans. Með haustinu voru
óveðursblikur á lofti.
Jafnvel í september kynnti ríkisstjórnin verkefnalista,
þar sem gert var ráð fyrir 5 prósent kauphækkunum og
aöeins 10 prósent verðbólgu á árinu 1985. Þetta var þá
þegar óraunhæft. Verkföll hófust í september og í október
skall á verkfall Bandalags starfsmanna ríkis og bæja.
Enn unnu skynsamir menn í öllum herbúöum að hóf-
samlegri lausn eftir að verkföll urðu. Miklu hefði mátt
bjarga með því að fara skattalækkunarleið í stað krónu-
hækkana. Utkoman varð ömurleg. Farin var leiö til-
tölulega mikilla kauphækkana, sem strax mögnuðu
verðbólgu og leiddu til gengisfellingar. Þessa daga æöir
verðbólgan áfram. Kaupmáttaraukning kjara-
samninganna fer á verðbólgubálið. Stjórnarstefnan er
farin forgörðum.
Verðbólga mun minnka nokkuð, þegar líöur á næsta
ár. En blikur eru á lofti. Hætt er við, að næsta haust ríði
enn yfir alda verkfalla og á eftir komi kauphækkanir
umfram þol þjóðarbúsins. Verðbólgan mundi þá magnast
að nýju. Svo gæti farið, að þessi „gömlu vinnubrögð”
leiddu til frambúðar til hins gamalkunna, óöaverðbólgu
og skertra lífskjara. Þá hefðu fórnir launþega aö undan-
förnu orðið til einskis.
Núverandi ríkisstjórn hefur glatað tækifærum á því
ári, sem senn verður liðið. Við erum í öldudal. Eigi aö
takast að komast úr honum á komandi ári, þarf breytt
vinnubrögð, ekki sízt hjá stjórnvöldum.
Ymis árangur náðist þó á þessu ári. Stjórnvöld stefna
aö afnámi hins rangláta tekjuskatts á almennar launa-
tekjur á næstu þremur árum. Vaxtafrelsi var innleitt að
nokkru og raunvextir uröu jákvæðir, svo að hætt var aö
stela af sparifjáreigendum — en aðeins í bili. A sumum
öðrum sviöum stefndi í frjálsræðisátt. Verkfall BSRB og
ótímabær útganga starfsfólks útvarps og sjónvarps leiddi
af sér stofnun frjálsra útvarpsstöðva. Fréttaútvarp DV-
manna stóð í viku, og var þá lokað með valdi. Utvarpið
mæltist vel fyrir, eins og skoðanakannanir sýndu.
Vonandi skilar það brautryðjendastarf árangri á
komandi ári.
Islendingar glöddust á árinu yfir afrekum íþrótta-
manna í sumum greinum. Júdómaðurinn Bjarni
Friðriksson fékk bronsverðlaun á ólympíuleikunum og
varð því mesti afreksmaður ársins. Handknattleiksmenn
og skákmenn náðu einnig glæstum árangri. Þess verður
lengi minnst, er Guðlaugur Friðþórsson barg sér á fimm
kílómetra löngu sundi til lands, þegar bátur hans sökk.
Nú ber að horfa fram veginn. Islendingar telja sig
hamingjusamari en aðrar þjóðir samkvæmt skoðana-
könnun. Nú er að taka til hendi og byggja upp. DV óskar
öllum landsmönnum farsæls nýs árs. Haukur Helgason.
Framtíðar*
fyrvserkerí
Síöasta tívolíbomban sprungin,
síöasta sólin hnigin til viöar, síöasti
kínverjinn sprunginn, og eftir ára-
mót koma tékkarnir innstæðulausu.
En er á meðan er, segir maður, og
bætir viö, af frábærri rökvísi, aö þaö
komi ekki áramót nema einu sinni á
ári.
Klukkan tólf á miönætti kyssast
allir og faðmast, kórinn syngur „Nú
áriö er liðið”, og á þessum verð-
tryggöu veröbólgutímum veröum við
aö vona aö niöurlagiö sé rétt og aö
„allt breytist í blessun um síöir” sé
raunhæf framtíðarspá. Það hefur
reyndar samkvæmt bestu heimild-
um ekki gengiö eftir á þeim tíma,
sem ritaðar heimildir ná til, en hver
veit? þaö gæti ræst nú. Viö gætum
líka öll unnið í happdrætti á árinu
eöa dottið út af skattskránni fyrir
tölvumistök eöa fundiö nýtt og
áhugavert starf (meölygilegumyfir-
borgunum).
Ekki veit ég hvaö þaö er sem fólki
almennt finnst skemmtilegast við
gamlárskvöld. En fyrir mig prívat
og persónulega verö ég aö segja, að
þaö eru flugeldamir. Allt frá því ég
var smástrákur, hefur mér fundist
það flottasta aðferð sem til er viö aö
sóa peningum, aö kaupa fyrir þá
sólir, skiparakettur, tívolíbombur,
kínverja, ýlurakettur og annað
fyrværkeri og brenna öllu upp á tíu
mínútum, í vonlausri tilraun til þess
aö lýsa upp heiminn, eöa aö minnsta
kosti þann part hvelfingarinnar, sem
var yfir Þingholtunum í gamla
daga.
Ég minnist þess, þegar frændi
minn einn, mér nokkuð jafnaldra,
komábúöarmikillumeináramót og
sýndi mér og bróöur mínum þrjá
pakka af Bandit-kínverjum, sem
hann hafði komist yfir. Bandit-kín-
verjar voru bestir, albestir. Þaö
mátti alveg notast viö Camel-kín-
verjana, en þaö var meiri kraftur í
Bandit. Þessi frændi minn, sem hafði
óneitanlega á þessum árum vissar
glæpsamlegar tilhneigingar, geröi
það aö tillögu sinni, aö viö færum um
nágrennið og hringdum á dyrabjöll-
ur, um leiö og viö styngjum kínverj-
unum inn um bréfalúgumar.
Sem ábyrgur skattborgari vildi ég
hér og nú geta greint frá því, að
tillögunni hafi verið vísaö frá og að
ég hafi haldið langan fyrirlestur
Úr ritvélinni
Ólafur B. Guðnason
(meö litskyggnum) um þaö hversu
hættulegt slíkt væri. En þaö væri
sögufölsun, ég geröi ekkert slíkt.
— Þaö er æöislegt, þegar þaö eru
póstkassar fyrir innan, sagöi ungi
glæpamaöurinn. Og maður varö aö
heyra þessa nýju tegund af hvell!
Viö sprengdum í fimm lúgum. Þaö
voru tveir kassar fyrir innan, og þaö
var rétt, aö sprengingin var flott. En
samviskan vaknaöi í brjóstum okkar
eftir fimmtu tilraun. Hún hefur
vaknað við hamaganginn og hjart-
sláttinn, því fimmti húsráöandinn
hljóp lengi á eftir okkur. Svo viö
spandéruðum hinum kínverjunum í
hættuminni skemmtan.
Á þeim árum vann maður engin
heit. Þaö var ekki fyrr en seinna,
sem framtíðin kom inn í myndina.
Þegar kom aö því að framtíðin blasti
viö, stóð manni auðvitað ekki á
sama. Eins og einn ágætur kunningi
minn orðaði þaö um síöustu áramót:
— Hvaö á ég að gera viö þessa
framtíð ? Mér líst ekkert á hana!
' Þaö fór reyndar svo, aö hann vann
nýársheit. Þá var reyndar komiö
fram undir morgun, og af ein-
hverjum ástæöum leist honum ekki
eins bölvanlega á framtíðina og fyrr
um kvöldiö. Eg hitti hann fyrir stuttu
og spuröi hann hvernig heföi gengið
með heitiö á árinu.
— Sosum ekki neitt, sagði hann og
fannst umræðuefnið heimskulegt. —
Þetta var líka bjánalegt heiti.
Ég spuröi hann hvert heitiö heföi
veriö, en hann sótti þaö fast aö
breyta umræöuefninu. Eg gaf mig
hvergi og svaraði öllum athuga-
semdum um veðrið, veröbólgu, verö-
tryggingu og ríkisstjórn, meö
ítrekuöum spurningum um heitiö
góða. Að lokum gafst hann upp.
— Eg hét því aö veröa nýr og betri
maður á nýja árinu, sagði hann
luntalega.
Þegar ég skellti upp úr, varö hann
pirraöur og sagðist fullvel vita aö
þetta hefði verið asnastrik. — Eg
veit ekki alveg hvað konan hefði
sagt, heföi komið inn til hennar nýr
maöur á nýársmorgun.
— En varöstu betri?
— Betri? Viö hvern? Fyrir hvern?
Eg er góöur við konuna og bömin. Eg
er góöur viö sjálfan mig! Eg nenni
ekki aö standa í því aö vera góöur við
aðra. Allavega ekki í stórum stíl.
Hvernig á maöur líka aö vera þaö?
Klappa ókunnum konum? Faöma
viöskiptavini? (hann er kaup-
maður). Eg er hræddur um að því
heföi ekki veriö vel tekiö.
— Þú gætir leyft úttekt upp á krít,
til dæmis.
— Þaö hafa allir úttekt upp á krít!
Eg sé aldrei peninga núoröiö, hvort
eð er. Maður skrúbbar krítarkort
allandaginn.
Þessi ágæti kaupmaður er einn af
þessum mönnum, sem list ekki á
framtíðina og eru svartsýnir allan
ársins hring, en fyllast svo bjartsýni
á gamlárskvöld. Eg held aö þaö séu
flugeldarnir, sem vekja mönnum
þessa bjartsýni. Okkur er sagt aö
maöurinn sé kóróna sköpunarverks-
ins. En dags daglega eigum viö erfitt
meö að trúa því. Til þess aö efla
sjálfstraust manna og trú þeirra á
mátt sinn og megin þarf þetta stór-
kostlega sjónarspil, sem marglitir
flugeldar óneitanlega eru. Þegar
venjulegur skrifstofumaður hefur
kveikt í rakettum og sprengjum, sem
kostuöu hann vikulaun, finnur hann,
aö hann er ekkert lítilmenni, heldur
herra sköpunarinnar, heljarkall,
sem brennir peningum og upplýsir
himininn. Þá fer hann inn í hlýja
stofuna aftur, lítandi á framtíöina
sem undirgefinn þjón sinn, og til-
kynnir öllum sem heyra vilja,
hvemig hann ætlar að ráðstafa
henni.
Og það er gott, meðan þaö er.