Dagblaðið Vísir - DV - 30.01.1989, Page 17

MÁNUDAGUR 30. JANÚAR 1989.
17
Sambandsleysi?
Til eru þeir sem halda þvi fram að
ibúar höfuðborgarsvæðisins, eink-
um yngri kynslóðin, hafi ekki leng-
ur nauðsynlegan skilning á gildi
sjávarútvegsins fyrir þjóðarbúið.
Það sama var reyndar sagt um
landbúnaðinn og borgarbúa fyrir
mörgum árum.
Þá og síðan höfum við alltaf
gleymt því að landbúnaðurinn hef-
ur löngum sparað okkur dýrmætan
gjaldeyri en nú er svo komið að
fólk er farið að gleyma því að gjald-
eyrisöflun þjóðarinnar veltur enn
þá að stærstum hluta á útgerð og
fiskiðnaði.
Um annan iðnað er rætt svipað
og áður því staða hans hefur al-
mennt ekki breyst mikið, svo mjög
sem hann miðast alltaf við innan-
landsmarkað.
Verslun, þjónusta og opinber
umsvif eru í brennidepli um þessar
mundir og aðallega fyrir of mikil
umsvif í Reykjavík ef marka má
umræðuna. Sú var tíðin að umsvif-
in voru tahn of mikil á landsbyggð-
inni. Er varla meira en rúmur ára-
tugur síðan.
Það gleymist hins vegar að sveifl-
ur í fjárfestingum miili atvinnu-
greina eða landsvæða eru helsta
einkenni á íjárfestingum okkar eða
síðan endurnýja þurfti veiðiflotann
í lok fyrri heimsstyrjaldar en hann
var eins og kunnugt er hirtur af
okkur í stríðinu.
Þessar sveiflur orsaka stórbreytt-
ar áherslur í umræðu landsmanna
með reglulegu milhbhi, tilheyrandi
einstrengingshætti og ásökunum
um vanrækslu.
Árangur
Flestar þjóðir með aðra eins þátt-
töku í kosningum og endalausar
umræður, eins og flest hafi mistek-
ist, væru fyrir löngu komnar undir
einræðisstjórn ef ekki væri einu til
að dreifa. Flestir íslendingar sjá
árangur verka sinna í batnandi
Er sambandsieysi milli íbúa höfuðborgarinnar og fólks og fyrirtækja við sjávarsíðuna?
„En þótt undarlegt megi virðast eru
það samt góð lífskjör almennings sem
veita stjórninni lengsta gálgafrestinn
eða sjálfur fiflagangur undanfarinna
ára, svo aftur sé vitnað til fleygra
orða.“
efncihag og fleiri tækifærum þótt á
sama tíma gæti ofsjónar yfir því
hvernig næsta manni vegnar. Sem
sagt, þjóðinni hefur vegnað vel
þrátt fyrir allt.
Nú er svo komið að ríkisstjórnin
getur sefað landsbyggðina með
mhlifærslubitum, lánum og skuid-
breytingum í trausti þess að höfuð-
borgin rísi ekki upp á afturfæturna
þótt sjávarútvegur standi á brauð-
fótum á sama tíma og landbúnaður
er í hnignun og iðnaður sumpart
naumast samkeppnisfær lengur.
Hún dundar hins vegar við að
reka ríkissjóð og umlar eitthvað
um það að hún ætli sér að koma
upp velferðarkerfi. Eins og traust-
ur atvinnurekstur sé ekki besta
velferðartryggingin, forsendan fyr-
ir viðunandi launum og sæmilega
ijölbreyttum lífskjörum.
Gálgafrestur
Höfuðborgin fæst ekki nema að
takmörkuðu leyti við fiskveiðar og
fiskvinnslu en .hefur verið þeim
mun uppteknaríaf öðrum verkefn-
um síðustu árin. Það er því thtölu-
lega auðvelt fyrir ríkisstjórnina að
láta hlutina danka, reyndar aðal-
lega með þeirri afsökun að fyrri
ríkisstjórnir hafi hegðað sér eins
og fifl og við reyndar öll.
Að vísu má gera ráð fyrir efna-
hagsráðstöfunum þessa dagana en
á þeim hefur orðið löng bið og hk-
legt að ýmislegt sitji áfram i fyrir-
rúmi annað en traustur grundvöll-
ur atvinnulífs á meðan hægt er að
fljóta. En þótt undarlegt megi virð-
ast eru það samt góð lífskjör al-
mennings sem veita stjórninni
lengsta gálgafrestinn eða sjálfur
fíflagangur undanfarinna ára, svo
aftur sé vitnað th fleygra orða.
Framfarir
Mála sannast er að á sama tíma
og menn bökuðu allar Kringlur
höfuöborgarinnar, stórar og smá-
ar, átti sér einnig stað smábylting
hér og þar í fyrirtækjum meðfram
ahri sjávarsíðunni, tækniframfarir
í fiskiðnaði, umbætur á skipakosti,
þróun th bættrar nýtingar í land-
búnaði, sem og sjávarútvegi, og
rekstrarlegar umbætur í iðnaði.
Laun hækkuðu, kostnaður jókst,
þrátt fyrir of hátt gengi, og aðfóng
urðu á tímabili ódýrari en oft áður,
bæði til framleiöslu og einka-
neyslu, og svo er komið aö bílaeign
er oröin algeng í starfshópum sem
nýlega töldust til þeirra lægst laun-
uðu.
Hóphugsun
En gera þarf vissar leiðréttingar,
fá hjól til að snúast hraðar og það
er eitt af því sem vinstri menn
skilja ekki, nema þegar þeir eru að
yfirbjóða.
Og þá gerist þaö að ríkisstjórnin,
sem varla hefur verið mynduð þeg-
ar þetta er skrifað, lafir í skjóh þess,
að margra dómi, að æskulýður höf-
uðborgarinnar skynjar ekki nógu
vel tengsl við helstu atvinnugreinar.
Kannski er þaö vegna þess að
fæstir tala lengur um aflakónga og
landsþekkta útgerðarmenn,
bændahöfðingja og iðnrekendur og
útsjónarsama hehdsala, sem sagt
um athafnasama einstakhnga,
heldur um kerfi, starfshópa, hehd-
arstjórn og allsherjarsamninga og
eins konar aðskiinað milli brjóst-
vits og sérþekkingar. - Eins og áður
var talað um sál og líkama sem sitt-
hvað þangað til í óefni var komið
með hvort tveggja.
Ásmundur Einarsson
Hverju voru þeir
að mótmæla?
„Þingmenn tala þar gjarna yfir sem næst tómum þingsölum....“ segir
greinarhöfundur m.a.
I sjónvarpsfréttum fyrir skömmu
var meðal annarra frétta sýnt frá
því þegar fuhtrúar á þingi Samein-
uöu þjóðanna gengu út úr þing-
salnum í mótmælaskyni við stefnu
Suður-Afríku í kynþáttamálum.
Síðan var salurinn sýndur og aug-
ljóst að fáir sátu eftir. Þessi frétt
minnti mig á það að þegar íslenskir
ráðamenn halda ræður á þingi
Sameinuðu þjóðanna erum við, og
þá sérstaklega fjölmiðlar og mest
þeir sem styðja viðkomandi stjórn-
málamann, ákaflega upp með okk-
ur af þeim tímamótaræðum sem
okkar menn halda.
Engum dylst heldur að það er sko
tekið mark á okkar mönnum og
þeir eiga drjúgan þátt í stefnumót-
un samtakanna. Virðing og áhrif
samtakanna þjóða á meðal eru svo
í réttu hlutfalli við það hvernig
okkar mönnum tekst th.
Ég hef annars verið að velta því
fyrir mér af og til í seinni tíð, af
því að þegar okkar menn halda
ræðurnar sínar er gjarna mjög fá-
mennt í þingsölunum, hverju þing-
fulltrúarnir séu að mótmæla.
Alþingi
Stundum er okkur bent á að Al-
þingi okkar íslendinga sé hkast því
að þar séu stunduð mótmæh af því
tagi sem að framan er getið og það
í stórum sth. Þingmenn tala þar
gjarna yfir sem næst tómum þing-
sölum og alveg tómum séu þeir
taldir íjarverandi sem sitja þar sof-
l'í lífíV'l;}/ t l , IHí ?■>:'VÍ
KjaUariim
Guðmundur Axelsson
framhaldsskólakennari
andi. Þetta hefur reyndar lágast í
seinni tíð, eða eftir að íjölmiðlar
fóru að gera meira í því en áöur
að vekja athygli á þessu ástandi.
Ef th vih megum við vera forsjóri-
inni þakklát fyrir það að almennt
er ekki litið til Alþingis sem fyrir-
myndar um vinnubrögð og viðveru
á vinnustöðum. Annars virðist svo
sem, eins og áður segir, eins og
þetta standi heldur th bóta, hvort
sem það er að þakka áróðri fjöl-
miðla eða aukinni ábyrgðartilfinn-
ingu þingmanna. Ekki kemur mér
th hugar að halda að þeir mæti
betur í von um að sjást í sjónvarp-
inu.
Happdrætti
Ég er áreiðanlega ekki einn um
að hafa velt dálítið fyrir mér aug-
lýsingum Happdrættis Háskóla ís-
lands sem birtast á sjónvarpsskjám
landsmanna á sem næst hverju
kvöldi.
í þessum auglýsingum lýsir fólk,
sem greinilega hefur ekki orðið
undir í lífsbaráttunni, því yfir að
það spih í HHÍ. Auðvitað er ekkert
við það að athuga þótt fólk sem er
steinríkt, og hefur í sjálfu sér ekk-
ert með vinninga að gera, spih í
happdrætti. Þegar meðaljóninn er
svo sýndur í annarri auglýsinga-
syrpu þeirra happdrættismanna
kemur í ljós að meðaljóninn telur
jafnvel að stærsti vinningurinn sé
svo stór að ekki sé hægt að eyða
honum. Þeir vel stæðu eru ekki
spurðir svona spuminga. Kannske
gera þeir hinir vísu menn, sem
stjórna happdrættinu, ráð fyrir því
að þeir sem eru betur stæöir séu
ekki í vandræðum með að eyða
summunum og hver veit nema 45
milljónir séu bara eins og smáaur-
ar í þeirra augum.
Að hugsa dýrt eða ódýrt
Ég geri ráð fyrir að það hendi
fleiri en mig að hugsa sem svo að
það hljóti að jaðra við að vera
kraftaverk hvernig fólki tekst að
draga fram lífið á launum sem eru
stripaðir taxtar eins og það er
stundum mefnt, þegar við sem bú-
um við betri kost eigum fuht í fangi
með að láta enda ná saman.
Ef th vill byggist þetta á því að
ef við veittum okkur aldrei meira
en sá sem minnst ber úr býtum
ættum við sjálfsagt peninga á bók
eöa í skuldabréfum.
Sá sem hefur úr litlu að spila get-
ur ekki leyft sér að hugsa dýrt,
þannig að hklega eru hugmyndir
fólks um lífsgæði gjarna í samræmi
við það hvað það getur leyft sér
peninganna vegna. En ansi er ég
hræddur um að við gleymum því
gjarna mörg að lífsgæði eru ekki
bara eitthvað sem fæst fyrir pen-
inga.
Auglýsingar
Önnur tegund auglýsinga er engu
geðfelldari en auglýsingar HHÍ.
Það er að segja sú auglýsingastarf-
semi sem forustumenn ýmissa
stjórnmálasamtaka stunda. Þeir
virðast hafa komið sér upp þess
konar aðstöðu í fjölmiðlum að engu
er líkara en fréttir, sérstaklega í
sjónvarpi, snúist aö mestu um þá.
Þar gildir greinilega einu hvort
eitthvað er að gerast sem hægt er
að kaha fréttnæmt eða ekki. Þeim
virðist stundum vera skotið inn
eins og til uppfyllingar. Svona svip-
að og efni í dagblöðum er gjama
haft til uppfylhngar með auglýsing-
um.
Guðmundur Axelsson
„Ef til vill megum viö vera forsjóninni
þakklát fyrir það að almennt er ekki
litið til Alþingis sem fyrirmyndar um
vinnubrögð og viðveru á vinustöðum.“