Dagblaðið Vísir - DV - 20.06.1990, Blaðsíða 27

MIÐVIKUDAGUR 20. JÚNÍ 1990.
27
dv LífsstiQl
Kartöflur:
Hækka með nýrri uppskeru
- 30% tollur
Búast má við talsverðri hækkun á erlendum kartöflum á næstu dögum. Ekkert jöfnunargjald er á þeim en 30%
tollur eins og á öðru grænmeti.
Búast má viö talsverðri hækkun á
kartöflum á næstunni eftir því sem
neytendasíðan kemst næst. Gamlar
birgðir eru nú að klárast á megin-
landi Evrópu og ný uppskera að
koma á markaðinn.
Ágæti hf.
Þegar innflutningur á erlendum
kartöflum var leyfður fyrr í þessum
mánuði kom Ágæti á markaðinn með
nýjar kartöflur frá Búlgaríu. Þær eru
nú á þrotum og varð Ágæti að grípa
til þess ráðs að kaupa nýjar þýskar
kartöflur frá öðrum innflytjanda.
Sturla Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri Ágætis, átti von á því
að heildsöluverð á kartöflum myndi
hækka upp í um 90 krónur en heild-
söluverð á þeim kartöflum, sem
komu fyrst á markaðinn, var 85
krónur sem var sama verð og í fyrra.
Sturla sagði að kartöfluverði á mark-
aðnum hefði verið haldið niðri að
undanfórnu vegna gamallar upp-
skeru. Algengt er að verslanir noti
20% álagninu og síðan leggst 24,5%
virðisaukaskattur ofan á. Sé miðað
við 90 krónu heildsöluverð mun því
verð til neytenda verða tæplega 135
krónur kílóið.
Ekkert jöfnunargjald er á nýjum
erlendum kartöflum en slíkt gjald
vai' sett á erlendar bökunarkartöflur
í desember þegar íslenskar bökunar-
kartöflur voru enn á markaðnum.
Aftur á móti er 30% tollur á kartöfl-
um eins og öllu öðru grænmeti.
Bananar hf.
Guðmundur Bjömsson, sölustjóri
hjá Banönum, sagði að þeir hefðu að
undanfornu flutt inn gamla upp-
skeru af hollenskum kartöflum en
von væri á nýjum kartöflum í næstu
viku. Hverrar þjóðar þær yrðu vissi
hann ekki.
Guðmundur þorði ekki að gefa upp
neina tölu hvað varðaði verð á nýju
kartöflunum en sagði aö miðað við
það sem væri að gerast í Hollandi
mætti búast við talsverðri hækkun
þar sem verð á nýjum kartöflum
færi hækkandi úti. Pökkunarkostn-
aður erlendis hefur einnig hækkað
umtalsvert og mun það hafa áhrif á
endanlegt verð karfaflna. Heildsölu-
verð á gömlu hollensku kartöflunum
var 75 krónur sem gerir um 112 krón-
ur út úr búð.
Pökkunarstöð Suðurlands hf.
Pökkunarstöð Suðurlands seldi
einnig gamlar hollenskar kartöflur
en Konráð Árnason hjá Pökkunar-
stöðinni sagði að von væri á upp-
skeru af nýjum hollenskum kartöfl-
um í gærkvöldi. Heildsöluverð á
þeim gömlu var 140 krónur fyrir 2
kg poka og 75 krónur fyrir 1 kg poka.
Nýja uppskeran verður seld í heild-
sölu á 170 krónur 2 kg poki. Þetta
mun þýða að 2 kg poki verður seldur
á 255 krónur í hverfaverslunum en á
um 243 krónur í stórmörkuðum.
Verð á þessum nýju kartöflum fyrir
utan toll og flutningskostnað er um
36 krónur kílóið. Það er því ljóst að
verðið á kartöflunum hækkar um
238% til 254% frá innflytjanda til
neytenda. -GHK
Nýjung á markaðnum:
Blómin sjá um sig
sjálf í sumarfríinu
Um þessar mundir eru að koma á
markaðinn hér á landi kristallar sem
sjá um að vökva plöntumar á meðan
fólk fer í sumarfrí. Og ættu kristall-
amir að fást í flestum blómaverslun-
um innan 'skamms.
Kristallarnir, sem seldir em undir
nafninu Water Works, eiga að leysa
grundvallarvandamál hverrar
plöntu, þ.e. reglulega umsjá og vökv-
un. Kristallamir bæta rakatap, loft-
un og viðran allra tegunda plantna
með því að halda í sér 90% af vatni
sem þeir fá. Vatnið leysa þeir síðan
smám saman út eftir þörfum plönt-
unnar og skapa á þennan hátt fyrir-
myndaraðstæður fyrir góðan vöxt,
þ.e.a.s. fullkomlega vökvaða plöntu
jafnt innandyra sem utan.
Neytendur
Kristallarnir em algjörlega skað-
lausir og breyta hvorki efnahlutfalli
né sýmstigi moldarinnar. Sannað
þykir að notkun þeirra flýtir fyrir
vexti plantna um 20 til 40%.
Til að nota kristallana blauta era
þeir settir út í vatn með tilliti til
ákveðinna hlutfalla sem fara eftir
stærð plöntunnar sem á að vökva.
Kristallamir draga að sér vatnið og
mynda hlaup á flmm til sjö mínútum.
Efnið er síðan sett undir og í kringum
rætur plöntunnar.
Ef nota á kristallana þurra er þeim
dreift undir og umhverfls rætur
plöntunnar með tilliti til hlutfalla
sem upp eru gefin í leiðbeiningunum.
Ef ekki er hægt að taka plöntuna upp
úr blómapottinum má bora í moldina
djúpar og þunnar holur að rótum
hennar og láta kristallana falla ofan
í holumar. Þurra aðferðin krefst
eðlilegrar vökvunar í tvær vikur þar
til ræturnar vaxa að kristöllunum.
Framleiðendur Water Works full-
yrða að ef kristallar em settir hjá
plöntum áður en farið er í frí, munu
plönturnar endast heilbrigðar í tvær
til þrjár vikur án vatns, sígrænar
plöntur og kaktusar jafnvel lengur.
Einn poki af Water Works kristöllum á að duga 24 venjulegum pottum, en
kristallarnir eiga að geta haft áhrif á plöntuna i allt að fimm ár. DV-mynd GVA
By ?S%!
Orausht
nallet!
5YEARSI
«, tha Eg.B!FEC.t..áMOti.m to any piant oS'
irntoor* or out, for woeka batwmn waterlngs!
Danmörk:
Poppkomsvélar bannaðar
- mikil eldhætta stafar af þeim
Poppkomsvélar svokallaðar hafa
nú verið bannaðar í Danmörku
vegna þeirrar eldhættu sem stafar
af þeim og er verið að taka allar slík-
ar vélar af markaðnum þar í landi.
Danska rafmagnseftirhtið, Demko,
hefur síðustu mánuði prófað hinar
ýmsu tegundir af poppkomsvélum
og niöurstaða þeirra rannsókna varð
sú aö allar vélamar væm hættulegar
þar sem auðveldlega kviknaði í þeim
ef poppkomið festist í véhnni. Nú
þegar hefiu' Demko lagt bann við
sölu þeirra fjögurra tegunda sem
reyndust hættulegastar, Visa GO-
POP, Novex 8003, Novex NV041 og
Sentron 8003. Aðrar tegundir verða
afturkallaðar á næstu mánuðum.
Mikilvægt að fylgja leiðbein-
ingum
Finn Rönlov Andersen, sem er for-
maður gæðeftirhtsnefndar Demko,
sagöi að innan tíðar yrði engin af
þeim tegundum, sem nú væri hægt
aö fá í Danmörku, á markaðnum þar
sem þær væm stórhættulegar. Hann
bætti þó við að neytendur, sem ættu
poppkornsvélar af öðrum gerðum en
þeim sem upp vom taldar, gætu
haldið áfram að nota þær en fylgja
yrði öllum leiðbeiningum út í ystu
æsar. Finn Rönlov sagði að Demko
hefði bent á hættuna af poppkorns-
vélum strax í febrúar þegar aðvörun
var send út vegna Visa GO-POP. Frá
þeim tíma hefði eftirhtið htið á aðrar
tegundir og engin þeirra stæðist þær
gæða- eða öryggiskröfur sem Danir
gerðu.
Poppkomsvélamar, sem hér um
ræðir, em framleiddar annars staðar
en í Danmörku og seljendur þeirra
hafa látiö undir höfuð leggjast að tíl-
kynna Demko um vélarnar eða ekki
vitað að eftirhtið þyrfti að samþykkja
þær áður en þær fæm á almennan
markað.
Demko vissi um nokkur tilfelh þar
sem kviknað hafði í poppkornsvélum
þó að engir stórbrunar hefðu hlotist
af. Neytendum er eindregið ráðlagt
að setja ekki olíu eða feiti í vélamar
þar sem slíkt eykur eldhættu all-
vemlega.
Lítið um poppkornsvélar hér
á landi
Neytendasíðan kannaöi hvort
poppkornsvélar væm á markaðnum
hér á landi en lítið mun vera um
shkt. Að vísu seldu Heimihstæki
slíkar vélar fyrir ári en vélamar
munu ekki hafa veriö til hjá þeim
lengi. Hjá Heklu var til ein amerísk
poppkomsvél. Hafði hún verið keypt
fyrir ári en var óseld.
Þó að íslendingar virðist ekki hafa
verið ginnkeyptir fyrir poppkoms-
vélum er ljóst að eitthvað er um slík
tæki á heimilum fólks hér á landi og
því tilefni tíl að minna á að rétt er
að fylgja öllum leiðbeiningiun varð-
andi notkun þeirra mjög vel.
Ritzau/-GHK