Dagblaðið Vísir - DV - 24.07.1990, Blaðsíða 2

2
ÞRIÐJUDAGUR 24. JÚLl 1990.
Fréttir
Niðurstaða Félagsdóms:
Tímasprengjan sprungin
- samningum við BHMR líklega sagt upp 1 haust
Fyrir ári sögðu menn samning
BHMR og ríkisins tímasprengju. Nú
er sú tímasprengja sprungin. í 15.
grein samningsins segir að BHMR fái
sömu hækkanir og aðrir fá. Einn
ágætur maður orðaði það þannig að
þeir hefðu skriðiö upp á bakið á
Sóknarkonunni og gefið í. ASÍ hefur
sams konar ákvæði og ljóst er að
BSRB verður ekki skihð eftir.
Ríkisstjómin er því í miklum
vanda og það er tahð hklegast aö hún
muni segja samningum sínum við
BHMR upp í haust þannig að þeir
verði lausir fyrsta nóvember. Þangað
tíl þurfa þeir að ná einhvers konar
samkomuiagi við aðra launþega.
BSRB og ASÍ munu krefjast sömu
hækkana og BHMR voru dæmdar í
gær af Félagsdómi. í dómnum var
frestun ríkisstjómarinnar á hækk-
unum til BHMR-félaga dæmd ólögleg
og ríkinu gert að greiða þeim launa-
hækkun sem nemur einum og hálf-
um launaflokki eða um 4,5% sem
komi til framkvæmda 1. júh.
Þetta þýðir að um leið og annar
aðilinn fær hækkanir krefst hinn
sömu hækkana. Því htur allt út fyrir
að nú sé að fara af stað snjóboltí sem
muni hlaða utan á sig verðbólgu
nema ríkisstjómin komi inn í og
stöðvi boltann áður en hann fer af
stað.
Félagsdómur hafnar því í raun al-
farið í dómi sínum að hækkanir til
BHMR valdi röskun á launakerfinu
sem ekki hafi verið séð fyrir við gerð
samningsins. í fyrstu grein kjara-
samningsins kom fram að hækkanir
kæmu ekki th framkvæmda ef þær
yhu röskun á hinu almenna launa-
kerfi. í dómnum segir að ef annar
aðhinn telji röskun yfirvofandi verði
hann að leita samkomulags við hinn
aðhann en geti ekki ákveðið einhhða
frestun greiðslna.
-pj
Harður árekstur varð á mótum Hofsvallagötu og Hagamels i gærdag.
Þrennt var flutt á slysadeild. Ekki urðu alvarleg slys á fólki. Bílstjóri ann-
ars bílsins missti stjórn á ökutækinu með þeim afleiðingum að bíllinn fór
í gegnum grindverk og hafnaði á húsvegg. Báðir bílarnir eru talsvert mikið
skemmdir. DV-mynd S
- --------------------------------------1-
Steingrímur Hermannsson forsætisráöherrá:
Undrandi á
dómi Félagsdóms
- ávísun á verðbólgu og röskun efnahagskerfis
„Ég er ekki vanur að deha við dóm-
arann. Ég er hins vegar mjög undr-
andi á dómi Félagsdóms. Það er
margt sem kemur fram í dómnun
sem gengur þvert á það sem við höfð-
um áhtið, svo sem að hann raski
ekld hinu almenna launakerfi.
Ég óttast að Félagsdómur hafi gert
BHMR mikinn óleik meö þessum
dómi,“ segir Steingrímur Hermanns-
son forsætisráðherra en hann var
staddur í Skotlandi í morgun.
„Það er ljóst aö dómurinn er ekk-
ert annað en ávísun á verðbólgu og
hann raskar öhu efnahagsjafnvægi
þjóðarinnar.
Á þessari stundu get ég ekkert sagt
um hvort ríkisstjómin muni segja
upp kjarsamningnum við BHMR. Eg
hef boðað th ríkisstjómarfundar á
morgun og þar verða þessi mál th
umræðu." -J.Mar
Ragna Bergmann, varaforseti ASÍ:
„Verðum að fá það sama“
„Við verðum að fá það sama fyrir
okkar fólk og þeir hjá BHMR,“ sagði
Ragna Bergmann, 1. varaforsetí ASÍ,
í samtah við DV í morgun er hún var
innt áhts á niðurstöðu Félagsdóms í
gær.
„BHMR-félagar hafa samið um ah-
ar hækkanir sem við fáum á næstu
fimm ámm. Við verðum að sjá th
þess aö kjör okkar fólks verði í sam-
ræmi viö það. En viö forystumenn-
imir innan ASÍ munum hittast í dag
og fara yfir málin.“
-RóG
Ögmundur Jónasson, formaður BSRB:
„Munum sækja
„Við sættum okkur aldrei við að
launamismunur í hinu opinbera
kerfi verði aukinn," sagði Ögmundur
Jónasson, formaður Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja, í samtali
við DV í morgun, aðspurður um hver
viðbrögð BSRB yrðu við niöurstöð-
um Félagsdóms.
„Við munum að sjálfsögðu ekki
sætta okkur viö það hlutverk aö sjá
um kaupmáttartryggingu og al-
mennar kjarabætur, ekki aðeins fyr-
ir BSRB heldur einnig fyrir BHMR
næstu árin á meðan hið opinbera
þessa hækkun“
launakerfi verður endurskoðað há-
skólamenntuðum ríkisstarfsmönn-
um í hag.“
„Þetta getur ekki gengið á einn
veg. Að þeir fái allt sem við kunnum
að ná næstu fimm árin en við ekkert
sem þeir kunna að ná í. Þetta er
kjaminn í samkomulagi BHMR og
ríkisstjómarinnar á sínum tíma. Við
munum aldrei skrifa upp á þetta og
munum að sjálfsögðu sækja þessa
hækkun sem aðrar fyrir félagsmenn
í BSRB.“
-RóG
Víxlverkun launa háskólamanna og annarra:
Verðbólgan fer
upp í 35 pvósent
- veröur aðeins minni ef samningi háskólamanna verður sagt upp
Miðað við ákvæði í kjarasamning-
um Alþýðusambandsins og háskóla-
maxma hjá ríkinu má gera ráð fyrir
að verðbólgan verði um 30 th 35 pró-
sent um og upp úr næstu áramótum.
Þetta gerist í kjölfar 4,5 prósent
hækkunar th háskólamanna og sam-
svarandi hækkunar th almennra
launamanna samkvæmt ákvæðum
samninga. Sú hækkun mun síðan
aftur leiða th hækkunar th háskóla-
manna og svo koh af kolli.
Bæði samningur háskólamanna og
ríkisins og Alþýðusambandsins og
vinnuveitenda hafa endurskoðun-
arákvæði sem virka hvort á annað.
Ef launahækkanir háskólamanna
verða meiri en í forsendum samnings
Alþýðusambandsins hækka kaup-
taxtar Alþýðusambandsins sem því
nemur. Samningur háskólamanna
tekur síðan mið af hækkunum th
annarra launahópa og ákvæði í hon-
um segir að háskólamenn skuh njóta
þessara hækkana. Síðan koll af kolh.
I raun má ímynda sér þetta ástand
eins og Ólafur Ragnar Grímsson fjár-
málaráðherra gerir; það er að laun
hækki hér um 4,5 prósent upp á
hvern dag út samningstíma kjara-
samnings Alþýðusambandsins og
jafnvel aht tíl 1994 þegar samningur
háskólamanna rennur út.
4,5 prósent launahækkun th há-
skólamanna nú hefur lltíl áhrif á
verðbólguna þar sem laun þeirra
vega ekki þungt í grundvehi fram-
færsluvísitölunnar. Ef þessi hækkun
kemur sjálfkrafa th Alþýðusam-
bandsins og annarra opinberra
starfsmanna en háskólamanna mun
framfærsluvísitalan hækka um 2
prósent eða þar um bh. Það jafngild-
ir um 30 prósent verðbólguhraða.
Menn geta síðan leikið sér aö því
hversu ör þessi víxlverkun verður.
Ef samningamir hækka nánast dag-
lega verður hjótlega sett heimsmet í
veröbólgu. Ef endurskoðun samn-
inganna tekur einn og hálfan til tvo
mánuði verður hér viðloðandi 30 til
35 prósent verðbólga. Þá er reiknað
með gengisbreytingum í takt við
verðbólgu innanlands.
Ef ríkisstjómin segir upp samn-
ingnum við háskólamenn við fyrsta
tækifæri þannig að hann verði laus
1. nóvember mun veröbólgan á
haustmánuðum verða um 20 prósent
að jafnaði þótt verðbólga einstaka
mánuði verði hærri. Þá er gert ráð
fyrir að Alþýðusambandið og BSRB
fái 4,5 prósent hækkun einu sinni og
að háskólamenn fái ekki frekari
hækkun en orðið er.
-gse
Ólafur Ragnar Grímsson:
Bráðabirgðalög
verða ekki setl
- munum skoða uppsögn á samningnum
„Úrskurður félagsdóms kemur
mjögá óvart. Félagsdómur hafnar
að horfast í augu við þá staðreynd
að hækkanir th BHMR leiði th
hækkana hjá öðrum sem síðan leiði
tíl nýrra hækkana hjá BHMR sam-
kvæmt 15. grein samningsins og
þannig koh af koh mörg hundruö
prósent upp aht launakerfið. Fé-
lagsdómur hefur því í reynd breytt
samningi BHMR i vítísvél óðaverð-
bólgunnar. Það er mjög alvarleg
niðurstaða,“ sagði Ólafur Ragnar
Grimsson flármálaráðherra.
- Niðurstaða Félagsdóms er byggð
á samningnum sem þú gerðir.-Var
hann ekki strax í upphafi þessi vít-
isvél sem þú lýsir?
„Ríkisstjómin taldi að ákvæði í
fyrstu grein samningsins héldi, þar
sem segir að launabreytingar hjá
BHMR kæmu ekki th framkvæmda
ef þær settu launakerfiö-í landinu
úr skorðum. Félagsdómur segir
hins vegar að það sé ósannað mál.“
- Sýnir það ekki að þetta mat ríkis-
stjórnarinnar var rangt?
„Eg tel að yfirlýsingar eftir aö
Félagsdómur féh sýni að mat ríkis-
stjómarinnar var rétt þó lögfræðin
í Félagsdómi sé í efnahagslegu
tómarúmi."
- En verða menn ekki að gera
samninga þannig að þeir standist
lögfræðina í Félagsdómi?
„Það skal ég ekkert um segja.
Dómstrólar eru vegna þess að hægt
er að túlka samninga á ýmsa vegu.
Þess vegna em margir dómstólar í
okkar landi önnum kafnir. Það er
hins vegar kjami þess máls að Fé-
lagsdómur hefur breytt eðh
BHMR-samningsins að okkar dómi
í það sem ég vh kaha vítísvél óða-
verðbólgunar með þessu höfrunga-
hlaupi sívaxandi hækkana."
- Mun ríkisstjómin segja þessum
samningi upp við fyrsta tækifæri
þannig að hann verði laus 1. nóv-
ember?
„Ég held að það sé ljóst að það
þarf að skoða þennan samning í
algjörlega nýju ljósi eftir þennan
úrskurð Félagsdóms því það getur
ekkert þjóðfélag starfað eftir samn-
ingi sem hefur verið breytt í þessa
vítisvél."
- Munuð þið segja honum upp?
„Ég vh ekki ræða það á þessu
stigi en ríkisstjómin mun ræða það
í dag og á morgun.“
- Kemur th greina að setja bráða-
birgðalög á þessr hækkanir?
„Nei, það tel ég ekki vera. Það
kemur ekki th greina að setja
bráðabirgðalög á niðurstöður
dóms,“ sagði Ólafur Ragnar Gríms-
son.
-gse