Dagur - 14.06.1928, Blaðsíða 2

102
DAGUR
26. tbl.
■# •#•##••• •-• •• ♦-#-#•#-#-#- •-•-• •-•-• • • # ••#-#-#-#-
w
m*
£
, Mold eða menning.
SAUMUR
allar tegundir: Verðið mikið lægra en
áður hefir þekst hér.
Girðingarkengir.
Nýkomið í
Kaupfél. Eyfirðinga.
•m
•m
Myndastofan
Gránufélagsgötu 21 er opin'alla daga
frá kli 10-6.
Guðr. Funch-Rasmussen.
mjög stopular saingöngur. Sveita-
fólk lifir alment í of mikilli einangr-
an og hinn hressandi straumur
menningarinnar nær ekki að leika
um það. Hið hraðfara þot úr sveit-
um landsins til kaupstaða og kaup-
túna, er orðið eitt þyngsta áhyggju-
efni hugsandi manna, og á það að
sjálfsögðu að nokkru rót sína. að
rekja til einangrunar og fábreytni
sveitalífsins. Kæmist víðvarpsmálið
í rétt og haganlegt horf, gæti það
orðið til heillavænlegra bjargráða í
þessu efni.
Víðvarp hér á landi á að hafa
tvennskonar markmið eins og ann-
arstaðar. Það á að flytja mönnum
almenn tíðindi og það á að starfa
með því í þágu menningar og ment-
unar. T. d. má flytja víðvarpsnot-
tndum bestu fyrirlestra, sem völ er
á í höfuðstaðnum og það má varpa
til þeirra úrvalssöng og hljómleikj-
urn og það jafnvel frá nálægum
þjóðum með endurvarpi frá eriend-
um stöðvum. Með víðvarpi má og
halda uppi kenslu frá víðvarpsstöð-
inni og halda námskeið í hverri
þeirri grein, sem kend verður með
fyrirlestrum.
Þá má ekki gleyrha þýðingu víð-
varpsins út á við. Sé reist hér stór
útvarpsstöð, eins og víðvarpsnefnd-
in leggur til, þá getum við náð til
eyrna hundrað þúsunda eða jafnvel
miljóna í öðrum löndum. Með fyrir-
lestrum á erlendum málum má
fræða allan þenna lýð um land vort
og þjóð á margvíslegan hátt.
Með þetta og margt annað fyrir
augum farast víðvarpsnefndinni svo
orð:
»Að öllu þessu athuguðu, telur
nefndin víðvarpið svo mikilsvert
fyrir allan þrifnað landsbúa, að rík-
inu sé full ástæða til að taka það á
sínar hendur og skiljast eigi við
það, fyrr en það er kornið í svo gott
horf sem efni og ástæður leyfa«.
Þá er fjárhagshlið þessa máls.
Nefndin ætlar að stofnkostnaður
sæmilega orkumikillar stöðvar yrði
frá i/> niiljón til % miljón kr. eftir
því hvað stöðin yrði fullkomin.
Reksturskostnaður er áætlaður 90
þús. kr. á 1. ári, en fer smáhækk-
andi, sem stafar af því að gert er
ráð fyrir að víðvarpið verði aukið
að stundafjölda og meira lagt í
kostnað í víðvarpsefni, þegar stund-
ir líða.
Tekjur stöðvarinnar yrðu því nær
eingöngu árgjöld víðvarpsnotenda.
Nú ber þess að gæta, að eigi víð-
varpið að ná tilætluðum árangri,
verður að varast að ofþyngja víð-
varpsnotendum með háum árgjöld-
um. En vegna reksturskostnaðar
þykir þó ekki gerlegt að hafa það
lægra en 50 kr. fyrst í stað. Búist er
við, að notendur yrðu 1500 á fyrsta
ári, en að tala þeirra fari smáhækk-
andi, svo að eftir 5 ár verði hún
komin upp í 5000, og við það geta
árgjöldin farið lækkandi niður í 32
kr. Yrðu þá tekjur stöðvarinnar eft-
ir því 75 þús. fyrsta árið, en 160
þús. kr. 5. árið. Auk árgjaldanna er
búist við að víðvarpið fái 15000 kr.
tekjur annarstaðar frá; eru þær
tekjur í sambandi við sendingu veð-
urskeyta til útlanda. Reynist nú
þessi áætlun rétt eða nærri lagi, þá
kemur í Ijós að fyrsta árið niundu
tekjurnar aðeins standa straum af
rekstrinum. En þegar frá líður, ætti
víðvarpið algerlega að bera sig
sjálft, þó að árgjaldið væri lækkað
að miklum mun. Yrðu það því að-
eins fyrstu árin, sem fyrirtækið
þyrfti að njóta ríkisstyrks.
Víðvarpsnefndin kemst að lokum
að þeirrí niðurstöðu, »að fjárfram-
lag ríkissjóðs, til þess að hrinda
þessu fyrirtæki af stað, geti eigi tal-
ist óhæfilegt, þegar þess er gætt,
hve mikið fæst í aðra hönd: Við-
varps- og skeytastöð, sem kostar
rúmlega hálfa miljón króna, og sið-
ast en ekki sist, óbeinn hagnaður
allra landsmanna af því, sem víð-
varpið mun flytja þeim til fróðleiks
og skemtunarz. .
-------o-------
Stjórnvitur
maður er ritstj. íslendings! Hér
um daginn flutti hann þá kenningu
í blaði sínu, að endursamþykt
stjórnarskrárbreytinga á Alþingi
hefði í för með sér nýjar kosningar.
f síðasta blaði talar hann um »fjár-
lög íhaldsstjórnarinnarcc. Hingað til
hefir verið talið, að löggjafarvajdið
væri hjá Alþingi en ekki landsstjói\fi-
jnni,
Undantekningarlaust má svo að
kveða, að Akureyri sé alt vel gefið
af náttúrunnar hendi.
Bærinn stendur við eina fegurstu
höfn landsins. Af brekkunni er dýr-
legt útsýni norður til fjarðarins, og
yfir höfuð hvert sem litið er.
í suðvestri gnæfa Súlur við him-
in, í austri »Skrúðveggur Vaðla-
heiðar«. Ennfremur er Akureyri
miðdepill í fjölmennri og blómlegri
sveitaþyrpingu.
Veðurátt er þar sömuleiðis mjög
mild, þegar hnattstaða bæjarins er
tekin til greina, og fjörðurinn og
pollurinn hafa frá upphafi verið ó-
tæmandi nægtabrunnar fyrir kaup-
staðinn og nærliggjandi sveitir.
Öll þessi náttúruskilyrði hafa
hjálpað til að gjöra Akureyri að
hinum skemtilegasta og lífvænleg-
asta bæ á landinu.
Þessir miklu náttúrukostir munu
þó enn eiga eftir að verða rnetnir
að verðleikum. Það mun sannast
þegar fegurðarvitund og þrifnaðar-
þrá, ná fullum þroska hjá íbúum
bæjarins, en eins og nú standa sakir,
sýnist ofuriítið skorta á að bænum
sé sá sómi sýndur, er skyldugt er,
og honum hæfir.
Vera má að einhverjir reki nú upp
stór augu, og spyrji hvað það geti
verið sem valdi aðfinslum, eða hafi
otðið hneykzlunarinark i mínum
augum, og mun eg ekki,fara í laun-
kofa með það atriði.
Það er sú ólyfjan, sem liver ein-
asti íbúi þessa bæjar andar að sér
daglega á götunni. — Það er mold-
rykið og sandrokið, blandað alls-
konar óþverra, sem eftir verður á
götunni, við umferð inanna og
skepna, og sem ekkert megnar að
ráða bót á nema hið blessaða vatn.
í kaþólskum sið var það vatnið
— að vísu vígt — er óbrigðulast
þótti til að reka burt og hreinsa
allan andlegan óþverra, það sama
gildir enn í dag, hér þarf vatns með,
til að halda í skefjum þeim smá-
djöfla her, sem í rykinu ríkir.
Á hverjum morgni sópar mikill
hluti manna gangstéttir sínar, þá
kemst rykið á morgungöngu sína,
það smýgur hljóðlega og hógvær-
lega innum nasir og munn, og niður
í lungu, þá er markinu náð!
Svo fárast menn um hraðvaxandi
mannfall af völdum »Hvítadauðans«
og öðrum skyldum kvillum.
Ekki mundi það verða þungur út-
gjaldaliður á mönnum, að hafa út-
búnað til að ýra vatni á gangstéttir
sínar og það er aðferð sem siðuðu
fólki er sæmandi.
Hvað göturnar sjálfar snertir,
kemur aðeins eitt til greina: Það
þarf að stökkva á þær vatni. Þá
sjaldan að það er gert, er það gert
á svo frumbýlingslegan hátt, að ekki
kemur að gagni.
Þessi opinberi lekandi, sem ein-
stökusinnum sést á ferð á götunum,
gerir ámóta mikið að því, að lægja
rykmökkinn, eins og músin gerði að
því að auka sjóinn, þegár hún lét
vatn sitt renna í hann.
Bærinn þarf að eignast nothæf-
;an vatns-stökkul, það væri einn
jARÐARFÖR okkar elsku-
legu dóttur, Katrínar, sem andaðist
8. þ. in., er ákveðin Föstudaginn 15.
þ. m. kl. 1 e. h. og hefst með hús-
kveðju frá heimili okkar.
Þórfinna Bárðardóttir.
Isleifur Oddsson.
hinn þarfasti verndargripur fyrir
heilbrigðislega vellíðan manna.
Ef til vill verður mér svarað því,
að þannig lagað verkfæri sé of dýrt,
— því hér er flest metið heilsunni
hærra — það væri illa farið ef svo
færi.
Það er hvorttveggja í senn
hryggileg og hlægileg sjón að
horfa á tízkubúið fólk á götum bæj-
árins, í skafroki moldar og mylsnu,
það vekur þá spurningu, hvort
smekkur fólks sé ekki á refilstigum,
þar sem öllu er fórnað fyrir hið
ytra stundar útlit, en ekki er neitt til
að láta í sölurnar fyrir viðunanlega
göturæstingu.
Þess var getið í upphafi þessa
máls, hve örlát náttúran hafi verið
á gjöfum sínum við höfuðstað Norð-
urlands.
Mér virðist að af þeim, sem eitt-
hvað fagurt hefir verið falið til varð-
veizlu, verði menn að vænta nokk-
urs.
Sjái ekki bæjarbúar og bæjar-
stjórn Akureyrar sóma 'sinn í því að
viðhalda prýði og náttúrlegri holl-
ustu þessa bæjar, þá fer þeim likt
og ósnotrum manni, ér af hendingu
liefir fengið gott kvonfang, en kann
ekki að meta það, og traðkar sóma
sinn í saurinn.
F. H. Berg.
------o-------
Ritstjóri íslendings
hefir í blaði sínu tvítekið ranghermi
sitt um að Þórólfur Sigurðsson hafi
verið látinn fara frá ritstjórn
»Dags«, og tilnefnt sem ástæðu
fyrir því, að stjórn útgáfufélags
»Dags« hafi mislíkað greinar hans
í blaðinu um bæjarstjórakjörið á
Akureyri í vor; þar sem þetta virð-
ist sagt til að ófrægja samstarf
blaðstjórnarinnar og ritstjórans, þá
viljum við, sem skipum stjórn út-
gáfufélags »Dags« gefa þessa
YFIRLÝSINGU:
Þórólfur Sigurðsson var ráðinn
ritstjóri »Dags« frá s. 1. hausti til
vors, eða til s. 1. Maíloka; gaf hann
aldrei kost á því að stjórna blaðinu
yfir sumartímann; hann hefir heldur
ekki farið þess á leit við stjórn
blaðsins, að hann réði mann við
blaðið á sína ábyrgð, um lengri eða
skemri tíma’. Það er ennfremur ekki
rétt að skoðanainunur milli hans og
blaðstjórnarinnar um afskifti blaðs-
ins af bæjarstjórakjörinu hafi nokk-
uð komið til greina í þessu sam-
bandi. Samvinnan á milli blaðstjórn-
arinnar og Þórólfs hefir yfirleitt
verið mjög góð, og að gefnu þessu
tilefni lýsum við yfir því, að við ber-
um fullkomið traust til hans við
blaðið síðar, ef til þess kæmi, að
hann tæki aftur við ritstjórn þess.
Stjórn útgáfufélags »Dags«,