Dagur - 18.10.1950, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 18. októbcr 1950
D A G U R
5
Séra Hermann Hjarfarson skóla
stjóri á Laugum
Minningarorð
Séra Hermann Hjartarson,
skólastjóri að Laugum, andaðist
í Landsspítalanum hinn 12. sept.
sl. og var jarðsettur að Skútu-
stöðum 20. sept. Hann var fædd-
ur að Flautafelli í Þistilfirði 21.
marz 1887, sonur Hjartar Þor-
kelssonar bónda þar og konu
hans, Ingunnar Jónsdóttur. Hann
tók stúdentspróf 1912, guðfræði-
próf 1915 og vígðist þá um haust-
ið aðstoðarprestur að Sauðanesi.
Vorið 1916 varð hann prestur að
Skútustöðum, fékk Laufás 1924,
Skútustaði aftur 1925 og þjónaði
þar síðan þar til hann varð
skólastjóri að Laugum 1943. Því
starfi gegndi hann síðan til
dauðadags.
Séra Hermann Hjartarson varð
þannig prestur að Skútustöðum
aðeins hálfu ári eftir að hann tók
vígslu og þar þtónaði hann alla
sína tíð sem prestur að einu ári
undanskildu. Þar undi hann vel
hag sínum og naut þeirrar virð-
ingar og ástsældar meðal sókn-
arbarna sinna að fágætt má telj—
ast. Bar margt til þess. Hann var
klerkur ágætur að þeirra dómi,
og það engu síður, þó að hann
færi nokkuð sínar eigin götur í
prestsstarfi sínu. T. d. messaði
hann aðeins nokkrum sinnum á
ári, en hann þurfti heldur ekki
að predika yfir auðum bekkjum
þegar hann boðaði messu. Ræður
sínar vandaði hann mjög, bæði að
efni og orðfæri og dró að sér
efnivið í þær frá hinum ólíkustu
stöðum. Er ólíklegt að nokkur,
sem sá hann og heyrði í ræðu-
stól gleymi málsnilld hans.
En sízt var minna um séra
Hermann vert utan stóls og
kirkju. Hann var venjulega hæg-
látur og orðfár, og það svo, að
ókunnugum gekk ekki alltaf vel
að komast í samband við hann.
En ef samtal byrjaði á annað
borð, þá var hann hverjum manni
skemmtilegri, orðsnjall og fynd-
inn og fróður svo að af bar. Sama
máti segja um störf hans. Hann
sá um sín verk, en var ekki áleit-
inn né afskiptasamur um annarra
hag að nauðsynjalausu. En ef
hann tók eitthvað að sér eða að-
stoðar hans var leitað að réttu og
nytsömu máli, þá var enginn
liðsmaður öruggari né úrræða-
betri, og þá kom fram, að hann
bjó yfir óvenjulegum kjarki og
þreki til framkvæmda. Og þetta
er sú afstaða til séra Hei-manns,
sem minnisstæðust mun sóknar-
börnum hans. Það er hve gott var
að leita til hans með vandamál
sín, smá og stór, og fá hjá honum
hjálp og ráð. Þá komu fram beztu
eiginleikar hans, sem hann líka
hafði í óvenjuríkum mæli, vits-
munir hans, samúð og óþrotleg
hjálpsemi. Það var líka svo, að
menn leituðu til hans með ólík-
ustu vandamál, þar sem þeirra
eigin úrræði hrukku ekki til. Og
þá aðstoð, sem hann ævinlega lét
í té fá sóknarbörn hans aldrei
fullþakkað né goldið.
Séra Hermann hafði flesta vet-
ur unglinga, annað hvort úr
sóknum sínum eða þá lengra að
komna, til kennslu. Hann var af-
burða kenanri og hafði yndi af að
kenna. Mun það, ásámt því að
hann hafði lengi haft sérstakan
áhuga á málefnum Laugaskóla og
starfað að þeim, bæði sem próf-
dómari og skólanefndarmaður,
hafa orðið til þess að hann gerðist
skólastjóri þar haustið 1943. —
Skólastjórn lét honum prýðilega.
Hann var umsvifamikill um
byggingar og aðrar framkvæmd-
ir fyrir skólans hönd Og viðhorf
hans til nemenda og kennara
varð svipað og til sóknarbarna
hans. Hann var stöðugt hinn vitri
hollvinur og hjálparhella allra,
sem til hans leituðu.
Séra Hermann kvæntist 1916
Kristínu Sigurðardóttur frá
Pálsgerði í Dalsmynni og lifir
hún mann sinn ásamt 5 börnum
þeirra, sem upp komust. Heimili
þeirra var sérstaklega aðlaðandi
og heilsteypt, enda er frú Kristín
mikilhæf kona og manni sínum
samhent. Það var ekki á allra
færi að vera húsmóðir á Skútu-
stöðum í þá dagarT Heimilið var
stórt, gestagangur mikill, bæði af
innansveitarfólki og frændum og
vinum hvaðanæva að og auk bess
var það um langt skeið annar
aðalgististaður þeirra mörgu
ferðamanna, útlendra og inn-
lendra, sem heimsækja Mývatnr,-
sveit. En okkur, sem til þekktum,
fannst hlutur frú Kristínar engu
minni en manns hennar, og er þá
ekki til lítils jafnað.
Séra Hermann var ófús'að hafa
afskipti af opinberum málum, en
komst þó auðvitað ekki hjá því,
einkum ef einhvers þurfti með,
þar sem menn urðu lítt á eitt
sáttir. Var þá oft leitað til hans,
því að allir vissu þeim málum vel
komið, sem hann lagði hönd að.
Þótti einna mest traust í honum
í héraði, bæði meðan hann sat á
Skútustöðum, og ekki síður eftir
að hann tók við sínu umfangs-'
meira starfi, sem skólastjón að
Laugum. Má segja, að héxaðs-
brestur sé nú við fráfall hans. En
að undantekinni fjölskyldu hans
mun okkur Mývetningum, sem
lengst höfðum notið samfylgdar
hans og leiðsagnar, finnast mest
um tap okkar. Við vottum eftirlif
andi ástvinum hans innilegustu
samúð og honum sjálfum virð-
ingu og hjartans þökk.
Mývetningur.
Fallinn skólamaður
Með séra Hermanni Hjartar-
syni skólastjóra er fallinn í val-
inn mikilhæfur skólamaður. Eg
átti því láni að fagna, að kynn-
ast honum nokkuð hin síðustu
ár, einkum eftir að hann var orð-
inn skólastjóri á Laugum. Á
vetrarferðum mínum milli skól-
anna var það óblandin tilhlökkun
og ánægja að koma að Laugum
og ver-a gestur hinna ágætu
skólastjórahjóna. Þá var margt
spjallað um skólamálin og menn-
ingarmálin. Og ekki var skóla-
stjói’inn ánægður nema að við
nemendur hans væri spjallað
líka. Hann gerði sér jafnan far
um það, að fá þá, sem komu að
Laugum og höfðu þar einhverja
viðdvöl, til að spjalla við nem-
endahópinn, og var hver sá sjálf-
ráður um efnið, sem á annað borð
var boðinn þar ræðustóll. „Ekki
veitir af tilbi'eytninni og fjöl-
breytninni," sagði hann eitt
sinn, er þetta bar á góma. „Það
er alltaf gott að hafa mikið til að
moða úr.“
Séra Hermann var gáfaður
maður og glöggskyggn með af-
brigðum, en skapgerðin traust og
heilsteypt. Hann var oft þögull
og fáskiptinn, en hugsaði mai'gt
og í stöðugi'i leit að úi'lausnum á
margs konar viðfangsefnum
mannlegs lífs og starfs. Og þar
hafði hann um margt sínar skoð-
anir og fór sínar leiðir. En þær
vii'tust allar þaulhugsaðar. Þess
vegna varð aldrei neitt fálm-
kennt, sem hann kom nærri. í
stjórn sinni á skólafólki virtist
hann við flestu búinn, eins og
hann væri lengi búinn að hugsa
um þetta eða hitt, sem þó bar
bi'áðan að ráða fram úr. Við
þetta varð eg oftar en einu sinni
var, og dáðist að. Mér virtist
séra Hermann óvenjulegur og
markviss stjórnari, svo ágætur,
að eg efast sum að hann eigi sér
marga líka. Hann stjórnaði án
þess að láta fara mikið fyrir sér,
eða vei’a með hávaða og bægzla-
gang. Rólegur og þögull, en þó
sívakandi yfir sálarheill skóla
síns, vann þessi óvenjulega heil-
steypti og hispurslausi maður sér
virðingu og tx-aust nemenda sinna
og samverkamanna. Hann var
mjög gagm-ýninn á margt í
skólamálum og uppeldisháttum
vorum, taldi t. d. samskólana
hættuspil, ef ekki væri því betur
fyrir allri aðstöðu séð í stjórn og
stöi’fum. Of mikið gert að því að
hlaða minni unga fólksins þurr-
um og dauðum fræðisetningum.
Of lítið xinnið, og of mikið af
slappleika í stöi-fum og þjónustu.
Það varð að hei-ða í unga fólk-
inu, heimta af því skyldurækni
og oi’ðheldni. Skólarnir mættu
ekki gæla við ómennskuna, ekki
vei-a sísmjaðrandi og síkjassandi
stofnanir. Þeir ættu að sýna unga
fólkinu skilning og eiga við það
dx-engileg samskipti, vera því
hollir og hreinskilnir, en krefjast
skyldurækni og trúmennsku í
stöi-fum og þeirrar framkomu,
sem væi'i í senn di-engileg og
kai’lmannleg. Með því eina móti
myndi skóli vinna sér traust
þegna sinna og verða þeim ein-
hvers virði.
Séra Hei'mann tók við Lauga-
skóla úr höndum ágæts manns.
En honum tókst ekki aðeins að
bæta húsakost skólans stói’lega,
og á þann hátt, að menn dást nú
að lagni hans, festu og hagsýni í
þeim efnum, heldur liygg ég að
honum hafi einnig tekizt að efla
- FOKDREIFAR
(Fx-amhald af 4. síðu).
Dýravcrndun.
Séra Pétur Sigurgeirsson skrif-
ar:
„TIL ERU ÞEIR MENN, sem
hafa nautn af því að kvelja lif-
andi verur. — Þeir eru nefndir
sadistar. — Þegar náunginn
verður fyrir barðinu á slíkum
mönnum, hefur hann oft einhver
ráð til þess að forðast framferði
þeirra. — En þegar þessii menn
kvelja dýi'in, ei-u þau algjörlega
varnaiiaus. — Það virðist ástæða
til þess að benda á þetta, svo að
fólk sé á verði, þar sem hjálpar
er þörf.
Oftast er þacS þó svo, að hii'ðu-
levsi og kærulevsi veldur, er
menn vanhirða skepnurnar. Oft
kemur það fyrir, að kvartaniv
berast um sJíka vanhii’ðingu, en
siundum lætur fólk sér nægja að
tala sin á milli um illa aðbúð dýr-
anna, án þess að hafast neitt að.
Þess vegna er ástæða til þess að
ítreka óskirnar um að koma
kvörtunum á framfæri, ef þær
eru á rökum byggðar.
NÚ ER VETURINN framund-
an. Þá þurfa fuglarnir, sem frjálst
urn loftin fljúga, oft að heyja
harða baráttu fyrir lífinu. Réttum
þeim hjálparhönd, með því að
kasta til þeirra brauðmola á
hjarnið. Og gleymum ekki önd-
unum á vatninu í Andapollinum!
Gerið aðvart, ef einhvers staðar
er illa fai’ið með skepnur. — Lát-
ið Guðbrand Hlíðar dýralæknir
vita, þar sem þörf er hjálpar af
hvaða ástæðum, sem það kann að
vei’a.“
Gulrætur
i lausri vigt.
Kjötbúð KEA.
Sími 1714.
Jeppi,
A-55I, til sölu, e£ viðun-
andi boð £æst. — U pplýsing-
ar ge£a Jón Óskarsson, póst-
bátnum Drang, eða Agiiar
Tómasson, Prjónastofu
Heklu.
veg og virðingu skólans sem
uppeldisstofnunar. Því að þótt
hinum lærða og stálfróða klerki
væri annt um fi’æðslustai’f skól-
ans, og þá alveg sérstaklega í ís-
lenzkri tungu, sögu og bókmennt-
um, þá hygg ég að honum hafi þó
verið miklu mest í mun, að skóla-
vistin orkaði á nemendur til upp-
eldislegs ávinnings, hvessti vilja
þeirra til dáðríkra athafna, efldi
hjá þeim þegnhollustu við þjóð
og hérað og göfgaði hjartalag
þeirra og hugarfar. Og þótt slík
áhrif verði hvorki mæld né veg-
in á neina óskeikula vog, þá er
það trúa mín, að skólavistin á
Laugum, undir handarjaði’i hins
skapfasta og gáfaða drengskap-
armanns og kristna mannvinár,
muni verða flestum nemendum
hans giftudrjúg.
Snorri Sigfússon.
Skemmtiklúbburinn
ALLIR EITT
Dansleikur verður haldinn
að Hótel Norðurland laug-
ardaginn 21. okt. — 1. vetr-
ardag — kl. 9 e. h. — Fé-
lagskort verða afgreidd á
fiimntudag og föstudag frá
8—10 e. h. á sarna satð. —
Eldri félagar beðnir að
sækja félagskort sín á
fimmtudag vegna mikillar
eftirspurnar.
Borð ekki tekin frá.
STJÓRNIN.
Laukur
Vörujöfnun á lauk fer fraxn
í næstu viku gegn vöru-
jöfnunarreit K. E. A. 1950,
nr. 2.
Nánari tilhögun auglýst í
Kjötbúðinni og útibúun-
um.
Kjötbúð KEA
Sími1714
Unglingspiltur,
15—16 ára, óskast uxn
óákveðinn tíma.
Leifs-leikföng.
Jarðarberja- og
eplasulta
★
Hindberja- og
, eplasulta
Kjötbúð KEA
Simi1714
Rauður Waterman’s sjálf-
blekungur tapaðist síðastl.
mánudag, sennilega ein-
hvers staðar í miðbænum.
Finnandi vinsamlegast beð-
inn að gera aðvart á BSA
Verkstæði h.f., skrifstofuira.
Til sölu:
Plydsstólar, rúmfataskápur,
þvottaborð með skál og
könnu o. fl. notuð húsgögn.
Tækifærisverð.
Afgr. vfear á.
íbúð til leigu
Tvö herbergi og eldhús.
Upplýsingar í síma 1047.