Dagur - 13.05.1953, Blaðsíða 4

4
DAGUR
Miðvikudaginn 13. maí 1953
4$44444444$4444$444444«4444444444444444$44444444$«t
DAGUR
Ritstjóri: HAUKUR SNORRASON.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson.
Skrifstofa í Hafnarstræti 88 — Sími 1166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 50.00.
Gjalddagi er 1. júlí.
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
trausts og virðingar fyrir dugnað,
framsýni og ósérhlífni hjá öllum
sem til þeirra þekkja og sjálfir
taka þátt í hinum daglegu störf-
um, séu óheiðarlegir og þjóð-
hættulegir. Hjá þessu fólki mið-
ast stjórnmálastefnan við það eitt,
að ættmenn þeirra fái um alla
framtíð að ráðstafa gjaldeyris-
sjóðum þjóðarinnar með tilliti til
eiginhagsmuna, og að forustu-
klíka Sjálfstæðisflokksins haldi
áfram svo miklum pólitískum
völdum, að hægt sé að halda
verndarhendi yfir gróðamögu-
leikunum og lúxuslífi því, sem
auðmannastéttin í höfuðstaðnum
temur sér. Þetta er að sjálfsögðu
stefnumál út af iyrir sig, en
naumast getur almenningur í
landinu tileinkað sér það. Þegar
það svo bætist ofan á, að til þess
að halda þessari aðstöðu eru not-
aðar allar tegundir kunnra eitur-
vopna í pólitískri baráttu, hlýtur
árangurinn að verða vaxandi
andúð á öllu þessu athæfi, meðal
allra hugsandi manna. Margt
bendir til þess, að einmitt þetta
verði öll uppskeran, sem Heim-
dallarliðið getur vænzt að fá af
hinni fruntalegu, tilefnislausu og
einstæðu rógsherferð gegn trún-
aðarmönnum samvinnusamtak-
anna.
Árásirnar á trúnaðarmenn
samvinnumanna
FOKDREIFAR
MORGUNBLAÐIÐ hefur nú neyðst til að birta
leiðréttingu frá borgfirzkum samvinnumönnum
vegna hinna svívirðilegu skrifa ungliða íhaldsins
um forustumenn kaupfélaganna. Ett af rógsmálum
þeim, sem Heimdellingar fluttu í Morgunblaðinu,
var uppvakningur úr Þjóðviljanum frá í fyrra, þar
sem reynt var að koma þjófsstimpli á trúnaðar-
mann borgfirzkra samvinnumanna, kaupfélags-
stjórann í Borgarnesi. Stjórn kaupfélagsins hrakti
fullyrðingar kommúnista í fyrra með opinberri yf-
irlýsingu, og rétt er að benda á, að þjóðkunnur
sjálfstæðismaður var í hópi stjórnarnefndar-
mannanna. Auk þess var rógberunum gefinn kost-
ur á að standa við áburðinn fyrir rétti, og fór svo,
að allt var dæmt dautt og ómerkt, og kaupfélags-
stjóranum dæmdar miskabætur fyrir árásina. Eft-
ir þessa forsögu koma Heimdellingar, beint úr
flokksskóla Jóhanns Hafstein og Magnúsar Jóns-
sonar, og birta rógssögima í útbreiddasta blaði
landsins, rétt eins og hún væri nýuppgötvaður
sannleikur. Er hægt að komast öllu lengra í notk-
un „eiturvopnanna", sem Olafur Thors talaði
hraustlegast um á landsfundinum? Það er stór-
kostlega athyglisvert fyrir Sjálfstæðismenn, að
aðalfundur kaupfélagsins í Borgarnesi samþykkti
sérstök mótmæli gegn hinum hatursfullu árásum,
sem haldið er uppi í nokkrum blöðum gegn sam-
vinnufélagsskapnum og trúnaðarmönnum kaup-
félaganna. Meðal fulltrúa þeirra, sem fundinn sátu,
voru vafalaust einhverjir Sjálfstæðismenn, og má
vissulega skilja ályktunina sem álit þeirra á fram-
ferði Heimdellinga nú um sinn. Þess verður víða
vart meðal manna úr öllum flokkunum, að þessi
níðskrif um einstaka forustumenn samvinnu-
manna, vekja vonbrigði og furðu. Menn áttu bágt
með að trúa því, að stjórn stærsta stjórnmála-
flokksins í landinu gæti verið svo tækifærissinnuð
og kærulaus, að hún lét grunnfæra pilta flytja
mesta sorann, sem kenndur er í flokksskóla
íhaldsins ,yfir á síður aðalmálgagns flokksins. En
dæmin eru nú deginum ljósari. Þetta allt því
nokkur lærdómur fyrir ýmsa Sjálfstæðismenn,
sem lesa sér það til stórrar undrunar í þessu sama
blaði, að Sjálfstæðisflokkurinn sé „mesti sam-
vinnuflokkur landsins".
ÞAÐ ER umhugsunarefni fyrir alla landsmenn,
að svo virðist, sem ungliðar íhaldsins, sem upp-
fræddir eru í Heimdalli, séu gjörsamlega skiln-
ingslausir á eðli, sögu og þróun hinna þýðingar-
mestu félagslegu samtaka, sem alþýða landsins
hefur byggt upp í langri baráttu. Heildsala- og
embættismannasynir þeir, sem íhaldið hefur fram
á í blöðum sínum, hafa aldrei komið nálægt nein-
um þjóðnýtum ábyrgðarstörfum. Þeir hafa setið á
skólabekk og e. t. v. að því loknu komist í hæg
embætti hjá ríki eða einkafyrirtækjum, með að-
stoð fjölskyldu og auðs. Kynni þessa fólks af fram-
leiðslustörfum og lífi fólksins úti um byggðir
landsins eru sáralítil og skilningur á högum þess
enn minni. En það er þetta fólk, sem tekur sér
fyrir hendur að kenna alþýðu manna, að kaupfé-
lögin og verkalýðssamtökin séu mein á þjóðar-
líkamanum og forustum. þeirra, sem ár eftir ár eru
kjörnir til starfa á lýðræðislegan hátt og njóta
Hver á veiðiréttinn?
Aðalsteinn Ólafsson í Melgerði
skrifar blaðinu:
„ÁHUGAMAÐUR, sem ekki
vill láta nafns síns getið, ein-
hverra hluta vegna, skrifar í Fok-
dreifar Dags 9. maí, og er mjög
undrandi yfir mótspyrnu þeirri,
er leigan á Eyjafjarðará mætir.
Ekki reynir hann þó að afsanna
það, sem eg hef sagt í skrifum
mínum, en öll grein hans er ein
lofgerð um Stangveiðifélagið og
gerðir þess, og telur hann það lít-
inn félagsþroska, að vilja ekki
beygja sig fyrir þeim reglum, er
það setur. Það væri athugandi
fyrir áhugamann þennan, hve
mikill félagsþroski það er, að vilja
hrifsa til sín réttindi annarra, eins
og félag þetta er að gera. Áhuga-
maður þessi telur, að áin sé sam-
eiginlegt hagsmunasvæði þeirra,
sem land eiga að henni, og er það
rétt, þar sem það nær, en hitt er
líka staðreynd, að hver landeig-
andi á aðeins veiðirétt í sínu
landi, og er hann afar misjafn
eins og sést annars staðar í sama
blaði, þar sem tilkynnt er, hvern-
ig Stangveiðifélagið hyggst að
haga veiðinni. Þar segir, að 2
stengur skuli hafa fyrir neðan
Möðruvallabrú, en 3 fyrir ofan.
Nú er allt svæðið fyrir ofan
brúna í Saurbæjarhreppi og fyr-
ir neðan hana eiga að minnsta
kosti 11 jarðir í hreppnum land
að vatnasvæði árinnar og á þeim
parti er einn eftirsóttastsi veiði-
staðurinn Arnarhólshylur, þar
sem Djúpadalsá rennur í Eyja-
fjarðará. Það virðist því augljóst
að af fimm stöngum, sem leyfilegt
er að hafa í ánni, eiga fjórar að
vera í landi Saurbæjarhrepps og
virðist þá hlutur hinna hreppanna
næsta lítill.
ÁHUGAMAÐURINN telur að
bændur og annað sveitafólk geti
stundað stangveiði með leyfi
félagsins, og skal eg taka það til
athugunar. Sveitafólk vinnur yf-
irleitt alla virka daga og mun þá
tæplega gefa sér tíma til stang-
veiði, en ef að við reiknum með
tuttugu sunnudögum yfir sumar-
ið verða hundrað leyfi veitt út á
þá. Nú eru þeir, sem veiðirétt
eiga, um hundrað, eftir því sem
mér er sagt, svo að ef við göng-
um út frá að þeir fengju helming
leyfanna, gæti hver fengið einn
dag annað árið, en engan hitt, og
geta þá allir séð hvers virði þetta
ákvæði er fyrir sveitafólk. Áhuga
maðurinn talar mikið um, að
Stangveiðifélagið leggi mikið í
kostnað við ána og getur það vel
verið, en að það geri það í þeim
tilgangi að gera hana verðmæta
fyrir landeigendur, hygg eg að
fáir munu trúa. Mér finnst að
félagið fari eftir gamla boðorðinu,
hver er sjálfum sér næstur, og
hafi lagt kapp á að ná veiðirétt-
inum í ánni handa sjálfu sér. Það
er misskilningur hjá áhugamanni
þessum, að.eg eða aðrir. hafi mót-
mælt því að eitthvað væri gert til
að auka fiskistofn í ánni, við höf-
um aðeins mótmælt því að það
væri gert með þeim hætti, að
landeigendur séu gerðir réttlaus-
ir, en óviðkomandi mönnum
fenginn hann í hendur.
VIÐVÍKJANDI fiskirækt þeirri,
er áhugamaður talar um, vil eg
taka það fram, að eg tel það enga
fiskirækt, þó að fiskur aukizt
eitthvað fyrir minni veiði, og
landeigendur hefðu áreiðanlega
getað náð betri árangri með að
friða ána um skeið en leigja
hana mönnum, sem vafalaust
ætla sér að veiða af kappi og eru,
þegar þetta er ritað byrjaðir að
rápa um í þeim tilgangi í fullri
óþökk margra þeirra, sem land
eiga að ánni. Eg vil að lokum
þakka áhugamanni þessum fyrir
grein hans. Hún sýnir betur en
nokkuð annað, sem fram hefur
komið í málinu, að hér er sérrétt-
indafélag að reyna að sölsa undir
sig ævagömul réttindi sveitar-
innar.
Með þökk fyrir birtinguna.
Melgerði í Saurbæjarhreppi,
11. maí 1953.
Aðalsteinn Ólafsson.“
Eyjafjarðarbyggð
Eyjafjarðar dalir dýrir
djásni skrýddir ár og síð.
Fjallaraða hnjúkar hýrir
hreykja sér í loftin víð.
Úr sér breiða grundir grænar,
glóir áar silfurband,
þegar suimu veigar vænar
verma fagurt Norðurland.
Kerling há í vesturvegi
voldug rís úr fjallaþröng,
hverjum himinheiðum degi
heilsar glæst með jökulspöng,
eins og sér á tá hún tylli
tíguleg mót geislahjörð.
Nýtur allra hæða hylli
hér við svásan Eyjafjörð.
Lækir kvika — fossar falla,
forna rekja í heiðum slóð
eftir giljum fríðra fjalla,
fölskvalausan stilla óð.
Hamragljúfrin grettu, svörtu
geislum sveipast vorgjafans.
Víðlend tún við býlin björtu
brosa í veldi gróandans.
Á. M. R.
ERLEND TÍÐINDI
10.000 óopnuð bréf og 40.000 dollarar
í seðlum fundust í reitum Henry Ford
í SL. VIKU voru bréf og skjöl bílakóngsins Henry
Ford afhent safni því, sem honum er helgað í Fair
Lane við Detroit, þar sem hann andaðist í bjarman-
um frá einu kertaljósi árið 1947.
Undanfarin ár hafa sérfræðingar farið í gegnum
reitur bílakóngsins og athugað þær og kom í ljós, að
hann hefur aldrei fleygt neinu, heldur geymt öll
bréf, kvittanir og þess háttar og var safn hans orðið
gríðarlega mikið að vöxtum. Meðal annars, sem
fannst að honum látnum, voru 25000 ljósmyndir, 5
milljónir verzlunarskjala og bréfa og af þeim síðar-
nefndu voru 10.000, sem aldrei höfðu verið opnuð.
Þá voru fjölmargar bankaávísanir, sem aldrei hafði
verið framvísað, þar á meðal ein fyrir 11000 dollara.
Auk þess fannst, innan um alla þessa pappíra, um
40.000 dollarar í bankaseðlum.
Á MEÐAL bréfanna voru mörg, sem vöktu at-
hygli. Til dæmis ýmis bréf varðandi hina frægu
„friðarför" Fords á skipinu Oscar II, er hann ætlaði
að koma friðarráðstefnunni á þegar árið 1915. Þá
fundust bréf frá ítölsku fiskikaupmönnunum Sacco
og Vanzetti, sem voru dæmdir fyrir morð. Ford
hafði opinberlega mælt með því að dauðadómurinn
yrði ekki framkvæmdur, og hinir dæmdu menn
höfðu skrifað til að þakka honum fyrir. Þá var bréf
frá glæpamanninum John Dillinger, sem lögreglan
skaut til bana í Chicago, skömmu síðar en hann
skrifaði bréfið, þar sem Dillinger tilkynnir Ford,
að hann sé sérlega ánægður með Fordbílinn, sem
hafi sannað ágæti sitt margsinnis, er hann hafi verið
á flótta undan lögreglunni.
FORD LÉT EITT SINN svo ummælt, að sagan
væri bara slúður, ep sjálfur lét hann eftir sig gögn,
sem munu duga til mikillar söguritunar. Hann
fleygði engu. Á meðal skjala hans fundust til dæmis
kvittanir manna, sem höfðu slegið lóðina fyrir
framan hús hans, sú síðasta frá 1933, upp á einn og
hálfan dollar. Einkabréf hans og skjöl fxá fjórða tug
aldarinnar, sýna, að hann var mjög fjandsamlegur
Gyðingum, bankastofnunum, Roosevelt forseta,
verkalýðsfélögum og aðalkeppinautum sínum á
bílamarkaðinum, General Motprs .og. Chrysler.
Hann taldi að þessir aðilar allir yæru aðilar að heil-
miklu samsæri, sem hefði þann tilgang að eyðileggja
veldi hans á bílamarkaðinum!
Ford var mikill Gyðingahatari, og hóf baráttu
gegn þeim þegar árið 1920, í blaði, sem hann kost-
aði. Seinna gekkst fulltrúi hans, Cameron, við því
að hafa staðið fyrir þeim skrifum, en nú á þessu ári
hefur einkaritari Fords í 30 ár, skýrt frá því, að
Cameron hafi aðeins verið að skýla Foi*d fyrir árás-
um, en ábyrgð á öllu sem sagt var og skrifað um
Gyðinga í blöðum, er hann átti, og fyrir tilverknað
Fordfélagsins, hafi gamli maðurinn sjálfur borið.
Tilraunir með lyf gegn berklaveiki.
Summit, New Jersey: Nýlega eru hafnar tilraunir
með nýjan flokk lyfja gegn berklaveiki, og er þetta
í fyrsta skipti, sem lyf þessi eru reynd á mönnum.
Tilraunum þessum stjórna 7 efnafræðingar við til-
raunastofu Ciba lyffræðifélagsins. Lyf þessi hafa
borið góðan árangur við tilraunir á dýrum, og veittu
berklasýklarnir ekki viðnám. í nýútkomnu tímariti
amerískra efnafræðinga skýra efnafræðingarnir 7
svo frá, að 6 skyld lyf, þ. e. „thiocarbanilides“, hafi
við tilraunir reynzt hafa sterk gagnverkandi áhrif á
betklasýkla í músum.
Athuganir á geislavirku benzíni.
Los Angeles: Tveir iðnefnafræðingar skýrðu svo
frá frá í síðastliðinni viku, að þeir hefðu með hönd-
um athuganir á notkun geislavirks benzíns, sem
auka mundi aksturshraða bifreiða. Athuganir þess-
ar eru fólgnar í notkun benzíns, sem inniheldur
„teteraethyl" blývökva og hefur geislaverkandi
áhrif.