Dagur - 13.08.1982, Blaðsíða 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
RITSTJÓRNARSlMAR: 24166 OG 24167
SlMI AUGLÝSINGADEILDAR OG AFGREIÐSLU: 24222
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON
BLAÐAMENN: ÁSKELL ÞÓRISSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
auglYsingastjóri : frImann frímannsson
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: JÓHANNES MIKAELSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT H.F.
Jöfnun raforkuverðs
Undirritaður hefur verið samningur milli
Landsvirkjunar og ríkisstjórnarinnar um virkj-
unarmál, yfirtöku byggðalína og fleira. Megin-
atriði samningsins eru að orkuveitusvæði
Landsvirkjunar verður nánast allt landið,
Landsvirkjun tekur að sér að reisa og reka nýj-
ar virkjanir og yfirtekur aðalstofnlínu:- lands-
kerfisins, hinar svonefndu byggðalínur. Jafn-
framt skuldbindur fyrirtækið sig til að selja raf-
orku í heildsölu eftir sömu gjaldskrá á afhend-
ingarstöðum í öllum landshlutum.
Markmiðið með þessum samningi er að
koma á einu fyrirtæki sem annist raforkuöflun
og raforkudreifingu um landið. Um leið verði
raforkuverð jafnað. Áður var frágengið að Lax-
árvirkjun sameinaðist Landsvirkjun formlega
um mitt næsta áf.
Eitt af því sem þeir er láta sig byggðastefnu
einhverju varða hafa hvað oftast nefnt sem
dæmi um ranglæti gagnvart íbúum lands-
byggðarinnar ér raforkuverðið. Það hefur ver-
ið mjög mismunandi eftir aðstæðum, eftir
landshlutum og byggðarlögum. Með tilkomu
eins fyrirtækis er annast raforkuöflunina og
raforkudreifinguna skapast möguleikar á að
jafna orkuverðið og eyða þessu óréttlæti að
verulegu leyti. Ef vilji hefði verið nægur hefði
ráðamönnum raunar verið í lófa lagið að koma
á jöfnuði í þessum efnum miklu fyrr. Hvers
vegna gat raforkuverðið ekki verið það sama
um allt land rétt eins og bensínverð eða verð á
þjónustu ríkisútvarpsins?
Vegna vaxandi orkunotkunar út um allt
land hafa rafveitur á landsbyggðinni þurft að
kaupa orku frá Landsvirkjunarsvæðinu í sí-
auknum mæli. Allar stórframkvæmdir í virkj-
unarmálum hafa verið á einu svæði en raforku-
framkvæmdir út um landið hafa hins vegar
verið afar litlar um langt árabil og hefur lands-
byggðin utan Suðurlands dregist stórlega
aftur úr í þessum efnum. Nú þegar eitt fyrir-
tæki ber ábyrgð á öllum meiriháttar orkufram-
kvæmdum, þar á meðal við dreifikerfið, eru
meiri líkur til þess að orkuverum verði dreift
meira en verið hefur m.a. öryggis vegna.
Reynsla og verkþekking auk fjármagns þessa
landsfyrirtækis mun væntanlega nýtast um
allt land og dreifast meira en hingað til hefur
verið. Það má ekki gleyma því að staðsetning
orkuvera hefur veruleg áhrif á iðnaðarupp-
byggingu í næsta nágrenni þeirra. Nýgerður
samningur um Landsvirkjun er því mjög þýð-
ingarmikill fyrir landsbyggðina.
Sú ákvörðun stjórnar Laxárvirkjunar og Ak-
ureyrarbæjar að sameina Laxárvirkjun Lands-
virkjun hefur vafalaust ýtt mjög á eftir því að
orkuöflun og orkudreifing yrði á einni hendi.
Má reyndar telja vafasamt að þessi þróun
hefði orðið ef Laxárvirkjun hefði ekki á sínum
tíma verið sameinuð Landsvirkjun.
Fullyrða má að hagsmunum Akureyringa,
Norðlendinga og raunar allra landsmanna sé
betur borgið eftir en áður.
: 4 útyÁGÚR-13.; 1 éÓ2
Aðalstræti 6.
Fjaran og Innbæinn:
Aöalstræti 6
Hús þetta er fyrir margra
hluta sakir hið merkilegasta,
en auk þess er það mikilvægur
hluti af heild þeirri sem húsin
á mótum Lækjargötu og
Aðalstrætis mynda.
Húsið ætti tvímælalaust að
varðveita og koma í eldra horf
með timburklæðningu og
smárúðugluggum, sbr.
Ijósmynd. Stóri, gamli kvist-
urinn, þ.e.a.s. viðbygging
Stefáns sýslumanns ætti að
vera óbreytt, en kvistinn á
austurhlið og breytingamar á
vesturhlið frá 1960 mætti
gjarnan fjarlægja. Breyta
þyrfti húsinu I eina íbúð á nýj-
an leik.
Grímur Laxdal, bókbindari,
flutti í bæinn 1836. Hann byggði
fyrst hús í Fjörunni og bjó þar
fyrstu ár sín á Akureyri. Síðar
byggði hann stofninn að Aðal-
stræti 6.
Árið 1857 flutti Grímur Lax-
dal fjós sem hann átti norðan við
hús sitt á lóðina þar sem nú er
Lækjargata 4, en þar átti hann
hlöðu fyrir.
Árið 1859 fékk Grímur leyfi
byggingarnefndarinnar til að
byggja timburhús fyrir vestan
íbúðarhús sitt og auk þess lítinn
skúr suður af nýja húsinu, hús
þessi eru nú bæði horfin.
Árið 1862, þegar Stefán sýslu-
maður hefur keypt húsið af
Grími, lætur hann lengja húsið
til suðurs og er viðbyggingin
tveggja hæða frá upphafi. Hann
lætur einnig gera „Stakket" við
hús sitt í óleyfi. Byggingar-
nefndin vill láta sekta sýslumann
Thorarensen og spyr hvernig
hann geti búist við að almenn-
ingur haldi reglur byggingar-
nefndarinnar, þegar sýslumaður
sjálfur brjóti þær.
Hendrik Schiöth og kona hans
Anna Schiöth komu til Akureyr-
ar til að veita forstöðu fyrstu
brauðgerðinni sem Höepfner
stofnaði árið 1868 og bjuggu þau
lengi í Aðalstræti 6. Hendrik
Schiöth var póstafgreiðslu-
maður frá 1879 og mun pósthús
hafa verið á heimili hans. Neðst í
reykháfi hússins er innfelldur
peningaskápur, sem sagður er
vera frá tímum pósthússins.
Hendrik Schiöth var einnig
gjaldkeri sparisjóðsins og gjald-
keri útibús íslandsbanka frá
1904-12.
Anna lærði ljósmyndun í
Danmörku einhvern tíma milli
1870 og 1880. Hún tók allmikið
af ljósmyndum á Akureyri og
hefur líklega stundað þá iðju í
Aðalstræti 6. Þau eignuðust 6
börn, þar á meðal Ölmu, konu
Odds lyfsala sem er næstur
skráður eigandi hússins.
Oddur Thorarensen fékk
heimild til að tengja saman tvo
skúra vestan við húsið árið 1925.
í umsókninni til byggingar-
nefndar er þess getið að þvotta-
hús eigi að vera i útbyggingunni.
Bárujárn var sett á húsið
1953.
Hinrik Hinriksson breytti
húsinu í tvær íbúðir árið 1960,
lét gera nýjan kvist á austurhlið
og stækka og breyta kvisti á
vesturhlið, gera þar tröppur og
inngang á efri hæð hússins.