Þjóðviljinn - 29.08.1945, Qupperneq 4

MiðvikUdagur 29. ág. 1945
4
þJÓÐVILIINN
Utgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Sigurður Guðmundsson.
Stjórnmálaritstjórar: Einar Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
RitStjórnarskrifstofa: Austurstræti 12, sími 2270. (Eftir kl.
19.00 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, simi 6399.
Prentsmiðjusimi 2184.
Áskriftarverð: í Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
s------------—— -------------------------------------/
Hvsrs á „Alþýðuílokkurinn" í
Frakklandi að gjaida?
Alþýðublaðið kann sér ekki læti, svo glatt er það
yfir því að sýnt þykir að sameining verkalýðsflokkanna
takist ekki, að sinni, í Danmörku, Noregi og Frakklandi.
Blaðinu finnst að „alþýðuflokkarnir11 í Noregi og Dan-
mörku hafi nú heldur en ekki staðið sig. Þeir hafi sem
sé með viturlegri framkomu sannað heiminum að „komm-
únistarnir séu sameiningarsveppirnir — 'friðarspillarnir
í verkalýðshreyfingunni“.
En hversvegna minnist Alþýðublaðið ekki á „alþýðu-
flokkinn“ í Frakklandi í þessu sambandi? Væri ekki
hugsanlegt að einhver ljómi geti fallið á flokk þeirra
Stefánanna af hinum ágæta franska flokki?
Það er ósköp auðvelt að svara þessum spurningum,
og svörin varpa mjög skýru ljósi yfir afstöðu Alþýðu-
blaðsins til sameiningartilraunanna.
í Danmörku og Noregi féllust báðir verkalýðsflokk-
arnir á að taka upp umræður um sameiningu. Tvímæla-
laust hefur verið fyrir hendi mikill einingarvilji innan
beggja flokkanna. Umræður og samningar um sameiningu
voru svo teknir upp. Það virtist ekki verulegum erfið-
leikum bundið að fá samkomulag um stefnuskrá, en
þegar kom að framkvæmdaatriðum, svo sem stjórn bláða,
stillingu til þings o. s. frv. náðist ekki samkomulag, og
hefur gagnkvæm tortryggni ugglaust valdið, enda ekki
að búast við, að henni verði eytt á svipstundu eftir allar
þær deilur, sem á undan eru gengnar.
í Frakklandi gekk þetta á annan veg. Þing sósíaldemó-
kratanna, sem Alþýðublaðið er svo lítillátt að kalla Al-
þýðuflokkinn, hafnaði sameiningartilboði kommúnista án
frekari viðræðna. Um þetta talar Alþýðublaðið ekki í
leiðurum sínum, af því að það hefur upplag og eðli ógerðar
stráka, sem engar röksemdir þekkja í deilum nema þessa
einu — „Það er þér að kenna“. Öll leiðaraskrif Alþýðu-
blaðsins um þessi mál hafa sem sé beinzt að því marki
einu að finna sakir hjá kommúnistumT geta kennt
Þeim um að sameining takist ekki. Og þegar engar áþreif-
anlegar sakir eru fyrir hendi, eru þær bara búnar til,
og þegar ljóst er, að sameining strandar á því að sósíal-
demókatar (,,Alþýðuflokksmenn“) vilja ekki um hana
■ s ''
ræða, þá er bara þagað.
En þetta er ekki aðferðin til að vinna að einingu
verkalýðshreyfingarinnar, enda er víst að Stefán Péturs-
son og Stefán Jóhann óttast slíka einingu, aðeins sá ótti
getur skýrt skrif Alþýðublaðsins.
En það skal Alþýðublaðinu sagt, að beztu menn
verkalýðshreyfingarinnar, úr báðum flokkum, munu
halda áfram að eyða þeirri tortryggni og þeim skoðana-
mun, sem til þessa hefur hindrað eininguna, og það eru
allar líkur til að þar sem sameiningin hefur verið reynd,
þó án árangurs sé, muni sambúð þessara flokka batna,
og leiðin til einingar greiðast. Þessu er fagnað af öllum
sósíalistum og verkalýðssinnum, engin slíkur gleðst yfir
mistökunum, enginn slíkur stendur og æpir: „það var þér
að kenna“, heldur reyna þeir^allir að vinna að þeirri ein-
íngu, sem koma þarf og kemur, þrátt fyrir menn eins
)g Stefána Alþýðublaðsins á íslandi.
ÞJÓÐVILJINN
ujlríMnj&r
7
Það er ein liin allra bezta
skemmtun, sem maður getur
fengið, að lesa tvídálka þá í /
Vísi, sem tilsvara eiga leiðara
annarra stjórnmálablaða. Og
þetta er ódýr skemmtun: aðeins
40 aurar á dag. Bíómiði kostar
3—4 krónur, á leiksýningar
kostar 15—20 kr. eða meira og
50 kr. kostar að hlýða á Adolf
Busch. En eftir liádegið á hverj-
um einasta degi má fá Vísi til
fréttablaðs í Reykjavík fyrir að-
eins 40 aura. Og það skal aldrei
bregðast, að þessi tvídálkur á
fremri spássíu fjórðu síðunnar
veiti manni sérstætt gaman. Mað
ur þarf ekki cinu sinni að hafa
fataskipti! Þvílíkir yfirburðir
fram yfir flestar aðrar skemmt-
anir!
Það er nú því miður ekki nema
örsjaldan, sem hann skemmtir
manni með því að leggja liöfund-
um biblíunnar orð í munn.
Venjulega er það grunnfærni
og fáfræði af annarri tegund.
Ekki er þetta þó neitt stundar-
fyrirbrigði, sem stafi af því að
„heilbrigð skynsemi Vísis sé í
sumarleyfi“. Hún liefur aldrei
verið starfandi hjá því fyrirtæki.
Tvídálkinum á fremri spássíu
fjórðu síðu í fyrrad. er stefnt
gegn stjórnarsamvinnunni, eins
og einatt endranær. Þeir, sem
rita tvídálkinn, mega ómögulega
hugsa til þess, að allir fslending-
ar fái í framtíðinni að starfa að
sem arðbærustum atvinnurekstri.
Auðvitað er ekkert við því að
segja, þó að þeir segi það skýrt
og skorinort. Það villist enginn
á þeim á meðan. En forsendurn-
ar, sem Vísir byggir á þær stað-
hæfingar sínar, að stjórnarsam-
vinnan sé óréttlætanleg, eru svo
heimskulegar, að ekkert þlað í
veröldinni, annað en Vísir, liefði
getað nota/.t við þær sem aðal-
Ugpistöðuna í forystugrein.
Hann heldur, að með stjórn-
arsamvinnunni hafi stjórnar-
flokkarnir svarizt I einlivers
konar fóstbræðralag um það að
hindra það fylgislirun Sjálfstæð-
isflokksins og Alþýðuflokksins
og þá fylgisaukningu Sósíalista-
flokksins, sem verið hafa megin-
einkennin á stjórnmálahvörfun-
um á íslandi undanfarin ár.
•
Þetta er mikill misskilningur,
Visir góður! Það var stofnað til
samvinnu vinnuveitenda og laun
þega um stjórn landsins til þess
að byggja atvinnuvegi lands-
manna svo vel upp eða koma
atvinnumálunum á það stig,
sem bezt þekkist með öðrum
þjóðum, svo að íslenzk þjóð
geti orðið fyllilega fær til sam-
keppni við aðrar þjóðir um mark
aði fyrir þær vörur, sem við
höfum eins góða eða betri mögu-
leika til að framleiða heldur en
aðrir. Og það er stofnað til þess-
arar samvinnu hinna tveggja
annars fjandsamlegu afla um
þetta mikla mál, vegna þess, að á
ÓTRÚLEGT, EN LÍKLEGA i
SATT
„K“ sltrifar Bæjarpóstinum:
„Hvað er gert við ameríska
smjörið sem skemmist í búðun-
um?
Vegna þeirrar ráðstöfunar
stjórnavaldanna, að veita fólki
úti í sveitum jafnan rétt til
kaupa á ameríska smjörinu sem
þeim er í bæjunum búa, þá
hefur útkoman orðið sú, að ekki
nægilegir skömmtunarseðlar hafa
verið í umferð til þess að þetta
smjör seldist.
Sveitafólkið mun yfirleitt ekki
hafa notað þennan rétt Útkom-
an er svo sú, að þetta smiör ligg
ur víða skemmt í búðunum.
Þegar maður svo spyr hvað er
gert við þetta skemmda smjör,
þá er svarið þetta: „Við sendum
það aftur til Mjólkursamsölunnr
ar pg þar er það hnoðað upp að
nýju, en að því loknu kemur það
svo aftur út í búðirnar“.
Þetta er lýgileg saga, en þó
bendir allt til að hún sé sönn.
Vill nú ekki Bæjarpósturinn
vera svo góður og auglýsa ræki-
lega eftir því hvort til sé nokk-
uð hér í borginni sem heitir mat-
væla- eða heilbrigðiseftirlit".
SMURT BRAUÐ EN EKKI
SÆTAR KÖKUR
,,Si“ skrifar:
„Mér hefur oft gramizt, hve ó-
víða er unnt að fá keypt sm-urt
brauð hér í þessum bæ. Það
má heita ógerningur fyrir fólk,
sem stund-ar vinnu á hinum ýmsu
vinnustöðum, að fá annað með
morgunkaffinu sínu en einhverj-
ar sætar kökur í brauðsölubúð-
un-um og verð ég að segja mitt
álit á því að,ég efast um að það
sé betra en alls ekki neitt. Mjög
mikið af þessu sætabrauði álít
ég að sé hreint og beint skað-
legt að leggja sér til munns auk
þess er það dýrt og undantekn-
ingarlítið mjög bragðslæmt svo
að fólki með óbrjálaðan matar-
smekk verður flökurt af því“.
AÐEINS Á EINUM STAÐ
„Flest einhleypt fólk hef-ur
þannig aðstöðu að því er ekki
því veltur ekki aðeins' framtíðar-
afkoma annarrar stéttarinnar
heldur beggja, þ. e. a. s. afkoma
allrar þjóðarinnar um alla fram-
tíð. Þetta ætti öllum að geta skil-
izí og hefur trúlega öllum skil-
izt nema Vísi.
Og þá er einnig óhætt að ef-
ast um, hvort nokkur annar en
Vísir hafi nokkurn tíma verið
svo vitlaus að ímynda sér, að
með þessu sé samið um, að Sjálf-
stæðisflokkurinn og Alþýðuflokk-
urinn liætti að gera tilraunir til
að stöðva hinn öra straum, sem
legið hefur frá þeirn nú um all-
mörg ár, og Sósíalistaflokkur-
inn h.ætti að veita viðtöku og
örva þá stórkostlegu fylgisaukn-
ingu, sem hann hefur átt að
mæta á undanförnum árum.
Því fer svo víðs fjarri. Allir
þessir flokkar munu að sjálf-
sögðu reyna að hafa sem allra
mest áhrif á stjórn bæjarmála
og landsmála, og mjög trúlega,
án þess að spyrja Vísi leyfis eða
leita ráða hjá honum um gagn-
rýni og áróðursaðferðir.
unnt að smyrja sína brauð-
böggla heima. Það fer til vinnu
t. d. í verksmiðju eða á aðra
slíka vinnustaði kl. um 8 að
morgni og fær svo sinn stutta
kaffitíma um 16 leytið. Víða er
nú hægt að fá kafíi hitað á
vinnustöðum, en ekkert með því,
nema það sem brauða- og mjólk-
urbúðir hafa á boðstólum. Mai'g-
ir myndu heldur kjósa að fá sér
1—2 brauðsneiðar með morgun-
kaffinu eða miðdegiskaffinu
sínu, en slíkt er næsturn hvergi
fáanlegt. Hef ég aðei-ns séð
smurt brauð á boðstólum í einni
búð, en það er á fremur af-
skekktum stað, en svo fallega er
það tilreitt að mér kemur vatn
í munn í hvert sinn er ég geng
framhjá þessari verzlun".
VERZLANIR ÆTTU AÐ SELJA
SMURT BRAUÐ í PÖKKUM
,,Mér hefur dottið í hug hvort
matardeildunum (eins og t d.
KRON o. fl.) mundi ekki finnast
tiltækilegt að hafa á boðsfólum
böggla með smurðu brauði, líkt
og áður var hægt að fá t. d. í
Danmörku og er sennilega enn
Bögglar þessir voru misstórir —
2 sneiðar með ágætu ofanálagi,
eða 4 sneiðar í böggli. Smjör-
pappír lagður á milli sneiðanna
og utan um böggulinn, síðan hvít
ur umbúðapappír vafinn yfír, svo
engar óhreinar hðndur þyrftu að
snerta á matnum eins og er því
miður of algengt með flest allan
soðinn mat, sem seldur er í verzl
unum. Það er eins og það þyki
.alveg sjálfsagt eða jafnvel nauð-
synlegt að baeði búðarfólk og
kaupendur hafi leyfi til að hand-
fjalla soðinn mat bæði brauð og
annað, velta því í lófum eða pota
í það fingrum, og er það allt
í senn: hættulegt, sóðalegt og
ljótt“.
FRAMLEIÐSLAN YRÐI AÐ
FARA EFTIR STRÖNGUSTU
IIREINLÆTISREGLUM
„Eg er alveg sannfærð um að
margir yrðu þakklátir fyri-r að
get-a keypt sér, á leið til vinnu
að morgni eða í matarhléi sínu,
brauðböggul með nokkrum smurð
um brauðsneiðum með t. d.
kjöti, osti, eggjum, síld eða sal-
ati ofan á, til að hafa með morg-
un- eða miðdegiskaffinu eða te-
inu sínu, í staðinn fyrir sæta-
brauðið, sem maður er næstum
því neyddur til að leggja sér til
munns, og eitt er víst, heilsu-
far fólks myndi áreiðanlega
ekki bíða neitt tjón við það. —
En auðvitað yrði framleiðsla
smurða brauðsins að fara fram
undir heilbrigðiseftirliti og eft-
ir ströngustu hreinlætiskröfum".
Tilboð um 800 kr.
mánaðarieigu eftir
Kumbaravog
Á fundi bæjarráðs 16. þ.
m. var lagt fram að nýju
mat Sig. A. Björnssonar á
hæfilegri leigu eftir Kumb-
aravog, svo og mat Sigurö-
ar Halldórssonar á leigunni.
Bæjarráð ákvað aö gera til-
boð um 800 kr. mánaðai;-
leigu.