Þjóðviljinn - 21.06.1958, Blaðsíða 7

Laugardagur 21. júní 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Sjöfugur i dag:
— Nei. ég' hef áldrei' Tagt
neitt á 'svoleiðis. Eg hef
bara «starfað með félögum
mínum og átt góð.a félaga. Já,
Sigurdur Guðnason
t'
r
^ Aímæliskveðja írá
Sósialisiaílokknum
„í svip þeirra, seintekna
bóndans,
I liins sagnfáa verkamanns
og sjómannsins svarakalda
býr saga og framtíð
vors lands“.
unnar verður fyrst og fremst
að tryggja rétt og kjör þessa
óbreytta alþýðumanns, — svo
allir hafi nóg að bita og
brenna.
Lifðu heill! Megi íslenzk al-
þýða enn njóta þín um langa
stund!
Einar Olgeirsson.
★
Þegar Sigurður Guðnason
brúnarmann í hópnum, sem
hann fyrst og fremst hefur
helgað starfskrafta sína.
Að síðustu vil ég í nafni
Dagsbrúnarmanna, færa þér
miklar og góðar árnaðaróskir
á þessum merkisdegi, með þökk
fyrir öll störfin í gegnum árin,
þar er ótalmargs að minnast
fyrir allan fjöldan af þínum
samverkamönnum og félögum,
og eitt held ég að flestir væru
— sjáðu; það, sem við gerðum,
það voru sameiginleg átök. Ég-
hef aldrei verið neinn foringi,
en það var ánægjulegt sam-
starf hjá okkur i Dagsbrún.
Og þar með er þessu afmæl-
issamtali eiginlega lokið, og
hér skal afmælisbarninu gert
það til geðs : að fara ekki að
skrifa um það nein ,,eftirmæli“
með dagsetningum og æviat-
riðum. En Sigurður Guðna-
son raarkar tímamót í sögu ís-
lenzkrar verkalýðshreyfingar.
Hún ,er sterkari og rismeiri,
eftir að hann hefur helgað
henni krafta sína. Þessi stað-
reyrid verður ekki rökstudd
Ef þú, íslenzk þjóð, villt
líta einn mann sem ímynd
hins stritandi íslenzka alþýðu-
manns, verkamannsins, s jó-
mannsins, bóndans, þá er það
Sigurður Guðnason, sjötugur
í dag.
^Eri hann hefur ekki aðeins
verið fulltrúi þeirrar alþýðu,
sem skapar með striti sínu
auð þessa lands. Hann er um
" leið ímynd þess alþýðumanns,
er á þessari öld hefur risið
upp undan alda oki og er að
varpa því af sér, — þess
vinnandi manns, er gerist for-
ingi sinnar stéttar og leiðir
hana í hörðustu hríðunum.
Það var á einhverjum mestu
þrengingartímum íslenzks
verkalýðs, í brennipunkti
stéttabaráttunnar þá, að fund-
um kommúnistanna í gamla
Kommúnistaflokknum og
hinna róttæku Alþýðuflokks-
manna bar saman: — í, átök-
unum 9. nóv. 1932, er svelta
skyldi reykvískan verkalýð
til undirgefni, og í dómsalnum
á eftir. Það var þá, sem rann-
sóknardómarinn spurði Sigurð
Guðnason, hvernig stæði á því
að hann hefði farið að rétta
verkamönnum stólfætur út um
gluggann á Góðtemplarahús-
inu til þess að berja með
þeim á lögreglunni, — og Sig-
urður gaf betta eftirminnilega
svar: „Mér fannst það eins
sjálfsagt og að rétta drukkn-
andi manni SDotta“.
Þá. — í hita örlagaríkrar
baúáttu, - - voru knýtt bau
h"nd. er eex áimm síðar,
tengdu saman Albýðuflokks-
menn og kommúnista í Sam-
einingarflokki alþýðu — Sós-
: íalistaflokknum.
0°: bað féll í skaut Sigurð-
ar Guðnasonar að verða hinn
ástsæli fórmaður Dagsbrúnar,
þess félags, er braut ísinn og
gérði íslenzka verkalýðshreyf-
ineú og íslenzkan verkalýð að
þvi stórveldi í bióðlífi voru,
sem bað er í dag. Sagan af
12 ára formennsku Sigurðar
í Degsbrim, frá umskintunum
xnikl.u 1942, er um leið sagan
af einhverri hörðustu og sig-
ursælustu baráttu er íslenzk
verklýðshrevfing hefur háð.
Flokkur þeirra þakkar þér
í dag samstarfið og forust-
1 nna alla. þessa áratugi, Sig-
iirðpr. Hann þakkar hér alveg
sérstaklega þína þrotlausu
' varðstöðu ár eftir ár, um hug
oe rétt þeirra, sem lægst eru
launaðir, þess fátæka albýðu-
manns, sem farið hefur á mis
við margt af því, sem ella
hefur áunnizt í sókninni
míklu. Skapist «sú hætta. í al-
þvðuhrevfingu íslands að þeir,
sem betur mega sín í íslenzkri
1 vinnandi stétt, skari of mikið
eldinn að sinni köku, ]>á munu
viðv,“runarorð þín, Sigurður, á
Alþingi og í alþýðusamtök-
unum, ætíð minna á að hrfuð-
atriðið í allri baráttu alþýð-
stendur á þeim tímamótum er
dagurinn í dag markar í sefi
hans, er hann fyllir sjöunda
tuginn, verða margir samferða-
menn hans til ,að minnast þess,
og að ég hygg á einn veg, að
þeim þykir vænt um að hafa
kynnzt honum á lífsleiðinni.
Ástæðurnar fyrir þessu eru
samt ekki þær að hánn hafi í
skjóli veraldarauðs notið þeirr-
ar íhannhylli er hann hefur
notið um ævina, enda væri
slíkt mjög fjarri skaplyndi Sig-'
urðar, ,að afla sér vina á þann
hátt, heldur einfaldlega þær að
í öllu sínu starfi, í sveit og á
sjó, eða í verkamannavinnu,
var maðurinn fyrst og fremst
þekktur að því að vilja leysa
hvers manns vandræði, á sinn
látlausa hátt, eins og um sjálf-
sagðan hlut væri að ræða,
Þetta hefur ef til vill hvergi
komið betur fram en í öllum
afskiptum Sigurðar af málefn-
um sinnar tíðar, en þau hafa
jafnan verið honum mjög hug-
stæð, og þó sérstaklega mál-
efni verkalýðsins og barátta
hans fyrir betra lífi, en á þeim
vettvangi þekkjum við Dags-
brúnarmenn Sigurð Guðnason
bezt, sem formann félagsins um
12 ára skeið, og einn af beztu
liðsmönnum þess áður en hon-
um var falin forystan.
mér sammála um, að þeim
mundi oftast koma Sigurður
Guðnason til hugar er þeir
heyr.a góðs manns getið.
Hannes Stephensen.
r
að sinni, en ég ætla að leyfa
mér að birta hér, við.tal, sem
ég átti við Sigurð á hálfrar
áldar afmæli Dagsbrúnar 26.
jan. 1956. Viðtalið er tekið á
Hvernig umhorfs var í Dags-
brún þegar Sigurður Guðnason
tók við form. verður ekki rak-
ið, en ekki er ofmælt að þar
væri mikið verk að vinna, sem
beið samstillingar allra beztu
krafta innan raða Dagsbrúnar-
manna; en verkið var hafið, árin
urðu athafnarík og reyndi oft
á alla orku félagsmanna, en
eitt er okkur samverkamönn-
um Sigurðar hugstæðast, það
var bjartsýni hans og æðruleysi
á hverju sem gekk, og óbilandi
trú á málstað félagsins þó mis-
jafnlega gengj hverju sinni, og
átti þetta ekki hvað sízt þátt í
því, að á stjórnarárum Sigurð-
ar vann Dagsbrún marga af
sínum þýðingarmes.tu sigrum.
Þótt Sigurður Guðnaspn hafi
nú um skeið dijegið sig til hlið-
ar eins og han.n sjálfur orðar
það, þá fer þyí mjög fjarri að
málefni verkalýðsins láti hann
sig engu varða nú orðið, því
enn fylgist hann með þeim af
lífi og sál, en dagsverkið er
þegar orðið mikið, og Sigurður
á fulla heimtingu á því að
njóta einhvers næðis þegar á
daginn liður, en eitt vil ég
vona fyrir. hönd okkar Dags-
brúnarmanpa, og það er að við
megum enn um iangan tíma fá
að hafa þennan trausta Dags-
Svo er skráð í kjrkjubækur,
að Sigurður Guðnason, fyrrver-
andi formaður Dagsbrúnar, sé
í heiminn borinn 21. júní 1888.
Hann er því sjötugur í dag.
Þegar ég minntist þessa íyrir
skömmu, lagði ég leið mína á
Hringbraut 88 til þess að
spyrja hann tíðinda af ævi-
skeiðinu.
— Góði farðu nú ekkert að
skrifa núna. Það hefur aldrei
neitt komið fyrir mig. Ég hvorki
get eða vil skrökva að þér ein-
hverri hrakningasögu; svoleiðis
frásagnir eru bar.a vitleysa.
— En ertu þá ekki kominn á
raupsaldurinn?
— Að minnsta kosti ekki svo-
leiðis, að ég, ætli að fara að
láta prenta raupið úr mér. —
Sko, sjáðu til, það er hérna út-
gefandi í bænum, sem kom til
mín fyrir fáum árum og ætlaði
að láta prenta endurminningar
mínar. Ég sagði honum, að
hann héldi víst að það væri
hægt að græða á mér, en þar
held ég aldrei hafi verið mikið
að hafa. Ég held það sé komið
nóg af þessum æviminningum
og fáðu þér heldur kaffi
—* Já, þakka þér fyrir. En
margt hefur þú orðið á þig að
leggja í forustustarfi þínu í
Dagsbrún.
segulband f;rrir ríkisútvarpið,
og er hér birt samkvæmt þeirri
heimild.
Björn Þorsteinsson
★
— Jæja, Sigurður, þá langar
mig til þess iað yfirheyra þig
dálítið.
i—: Ekki finn ég ,að þvi, en
það hefur aldrei gengið vel að
yfirheyra mig.
i— Látum síá. —■ Hvenær
gerðist þú Dagsbrúnarmaður?
— Líklega 1930, en þá hafði
ég dvalizt hér í bæ við verka-
mannavinnu í nokkur ár. Ég
kom hingað 1922. Þá var ekki
rekizt í því að verkamenn
gengju í félagið.
— Höfðu þá ófélagsbundnir
menn sama rétt til vinnu og
Dagsbrúnarmenn?
— Já, þeir fengu að vinna
óátalið, en atvinnuleysið i
kreppunni varð til þess, að
sumir unnu upp á lægra kaup
en um var samið af félaginu.
Þá fór Dagsbrúnarstjórnin að
ganga í það að reka á eftir
mönnum að ganga í félagið.
— Hvenær voru þér fyrst
falin trúnaðarstörf í félaginu?
■— Það mttri hafa verið 1934.
• Þá var ég kjörinn á ■ alþýðu-
sambandsþing. En í síjórn -var
ég kjörinn 1937, þá varafor-
maður með Héðni Valdimars-
syni.
— Hvernig var það? For-
menn Dagsbrúnar voru lör.gum
sóttir út fyrÍ!- raðir verka-
manna. Var ekki svo?
— Jú, það var almenri trú,
að verkamenn væru ekki fæi'ir
um að stjórna félaeinu. Og
Héðinn Valdimarsson gaf þeirri
trú byr i seglin, því að hann
var sérstakléga síerkur rnaður.
Það væri ekki margra manna
að fara í fötin hans. Verka-
mannabústaðirnir, sem hann
kom upp sem formaður Dags-
brúnar, hann átti hugmyndina,
bar fram frumvarpið og sá um
framkvæmdir við byggirigár,—
það er stærsta framtak og af
mestu viti, sem gert hefur ver’-
ið í húsnæðismálum F.eykvík-
inga.
— Félagið hefur efizt mjög
undir hans forystu?
— Já, hann gekk m. a. í bað
að sjá svo um. að abir vsrka-
menn gengiu í Da<’;'brtm og
naut auðvitað stvrks m?r«ra
ágætra félaga, sérstak!e"a Ól-
afs Friðrikssonar, sem á beim
árum stóð sem í öðru frarn-
arlega í uppbyggingu félagsins.
Þessi framkvæmd gerði félagið
í fyllstu merkingu að heildar-
samtökum verkamanna í
Reykjavík. Áður voru áhuga-
sömustu mennirnir innan
verkamannastéttarinnar aðal-
lega í félaginu.
— Varstu ekki vanur félags-
starfi, þegar þú gekkst í Dags-
brún?
— Ekki var það teljandi. Ég
hafði einungis starfað í ung-
mennafélagi.
— En eftir að þú gerðist for-
maður, þykir sjálfsagt að Dags-
brún sé undir stjórn verka-
manna?
— Það er víst. — Ég hef
stundum s.agt, að ekki væri
mikils að vænta áf okkur
verkakörlunum, en við ættum
bara ekki meira skilið en það,
sem við gætum aflað sjálfir á
félagslegu sviði. Sá, sem er úr
hópnum, á þó alltaf hægara
með að skilja hann, meðan
hann er svo hamingjusamur að
hugsa eins og verkamaður.
— Þú ert með öðrum orðum
á móti því að forystumennirnir
eigi að stjórna lýðnum. Þeir
eigi .að vera sterku mennirnir,
sem fjöldinn trúir á sem for-
sjón sína og hlýðir.
— Já, ég er alltaf á móti
einstaklingsvaldi. — En ef fólk-
ið er samtaka og samhuga að
berjast fyrir einhverri hugsjón,
þá skapar það sér forystumenn
úr sínum hópi, sem framkvæm-
ir vilja þess. Formaður á ekki
að hafa nein sérréttindi ,\sem
skipandi vald. Það liggur hjá
félögunum. Það skilja Dags-
brúnarmenn allra manna bezt,
að vald félaganna og vilji
stjórnarinnar þarf að fara sam-
an. Og það hefur gerzt í Dags-
brún allan þennan tíma og
báðir unað vel við.
— Mig minnir að þú hafir
einhvem tíma sagt mér, að það
mundi ekki vera neinn vandi
að stjóma, ef menn hugsuðu
einungis um það að gerá' i-étt.
— Nei, það er enginn vándi
að stjóma, meðan maður er
samstíga við það fólk, sem
maður á að vera fyrir, meðan
maður passar sig á því að vera
Framhald á 10 síðu.