Þjóðviljinn - 08.03.1960, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 8. marz 1960 — ÞJÖÐVILJINN
.
— (7'
asvarandi hlutleysi er aö
fullu tryggt. Viö ki’efj-
umst uppsagnar her-
ýerndarsamníngsins viö
Eandaríki Noröur-Amer-
íku og úrsagnar íslands
ur Atlanzhafsbandalag-
inu.
Nú á þessum sögulegu
tímamótum staöfestum
við könur enn, að viö er-
um staðráönar í aö
vérnda ' hamingju barna
okkar, öryggi heimilanna
og möguleikana á aö
njóta réttinda okkar. Við
krefjumst þess að mann-
kyniö fái notiö í friði
ávaxta vinnu sinnar og
upngötvana vísindanna.
íslenzkar konur, takiö
hver og ein virkan bátt
í þessu starfi M.F.Í.K.
Meö samstilltum kröfum
okkar allra verða þessi
mál borin fram til sigurs.
| BrautryS]-
1 endur I.
= í tilefni af því a'ö í dag
= eru liöin 50 ár síðan kon-
= ur víöa um heim ákváöu
E aö gera 8. marz aö alþjóö-
= legum kvennadegi, veröa
E birt hér yfirlit um ævi-
E atriði og starf nokkurra
= þeirra kvenna, sem hæst
E hafa boriö í baráttu fyrir
E friöi og kvenréttindum á
= liönum árum. Þar sem
E ekki eru tök á aö koma
= efninu fyrir í einu blaöi,
E veröa greinar um hverja
E konu um sig birtar smátt
E og smátt.
E M.Þ.
= Klara Zetkin átti öðrum
= 'konum fremur þátt í því að
= gera 8. marz að alþjóðlegum
= baráttudegi kvenna, nafn
= hennar mun því um ókomnar
= aldir verða tengt þessum degý
E og lifa í hugum allra þeirra,
E sem berjast fyrir betri og
E bjartari lieimi.
E Klara Zetkin er fædd 5.
E júlí 1857 í Widerau við Leipz-
E ig. Faðir hemiar, fátækur
= bóndasonur, var kennari og
= organleikari. Hann hafði í r'ík-
= um mæli tileinkað sér það
= bezta í menningu samtíðar
= sinnar. Móðir hennar var dótt-
= ir fransks liðsforingja, sem
E hafði eftir byltinguna orðið
E prófessor við háskólann i
E Leipzig. Klara Zetkin var al-
E in upp á þeim tímamótum,
E þegar hið borgaralega lýð-
E ræði var að taka við af léns-
E skipulagi miðaldanna. Hún
E var alin upp við borgaralegt
= víðsýni í skoðunum og setti
= reynsla æskuáranna mark sitt
= á slcoðanir hennar æ síðan.
= Sem gömul kona sagði hún
E frá hinni miklu neyð, sem
E bæði iðnaðar- og landbúnað-
E arverkafólk bjó við á æs'ku-
E árum hennar.
E Andstætt almenningsáliti
5 samtíðar sinnar gerðist Klara
E Zetkin kennslukona. Hún nam
í skóla Ágústu Schmidt, þeirr-
ar konu sem telja má stofn-
anda hinna borgaralegu
kvennasamtaka Þýzkalands.
Hjá henni hlaut hún ágæta al-
menna menntun auk sér-
menntunarinnar.
Klara Zet'kin var mikilhæf-
ur uppeldisfræðingur, skarp-
ur penni og gáfuð kona gædd
óvenjulega miklum forystu-
hæfileikum. Hún hafði einnig
til að bera frábærilega mikla
hjartahlýju, svo að neyð ná-
ungans snart haná eins og
værj það hennar eigin, og
hvar og í hvaða mynd sem
ranglætið mætti hennj, þá
barðist hún af alefli gegn
því.
Um 1880 voru hin róttæku
öfl í Þýzkalandi mjög ofsótt.
Um það leyti fór Klara Zetk-
in að taka virkan þátt i
þjóðmálum. Skömmu s'íðar
giftist hún rússneskum bylt-
ingarsinna. Ossip Zetkin að
nafni. Með honum bjó hún
7 ár í París, og þó að þau
byggju þar við hið erfiða
hlutskipti landflóttamannsins,
þá var þó l'íf þeirra, sem
byggðist á sameiginlegum
hugsjónum, sérlega hamingju-
samt. Þeim hjónum fæddust
2 synir. Hungur, sorgir og
neyð voru stöðugir gestir í
húsi þeirra og Ossip þjáðist
af sjúkdómi þeim er dró hann
til dauða. Þrátt fyrir allt
þetta vannst Zetkin tími til
að taka af eldmóði þátt í
hinni frönsku og þýzku verka-
lýðshreyfingu. Auk þess
stundaði hún nám í þjóðfé-
lagsfræði, sögu, hagfræði og
heimspeki. Einnig lagði hún
sinn skerf til baráttunnar
fyrir réttindum kvenna í
Þýzkalandi, Frakklandi, Rúss-
landi, Ameríku og ýmsum
öðrum löndum.
Árið '1889 beitti hún sér
fyrir alþjóðlegu verkalýðs-
þingi í París. Á því þingi hélt
hún -hina fyrstu stórræðu um
réttindi kvenna. Eftir dauða
manns síns snéri Klara aftur
til Þýzkalands. Þar tók hún
að sér forstöðu hins róttæka
'kvennablaðs „Jafnréttið“; því
blaði ritstýrði hún í 25 ár og
gegndi bá jafrframt forvstu-
hlutverki í þýzkri og alþ.ióð-
legri kvpnnahrevfingu Ár-
gangar tímarits hennar frá
þessum árum eru óbrotgjarnt
min’iismerki um hina miklu
baráttu sem konur allra landa
háðij á bescnm t.ímjjni fvrir
friði og jafnrétti. Klara vann
á þessum árnm einnío- bró.t—
la.ust starf við ræðuhöld og
hverskonar skinuif’gningu..
Hún var konunrm h’nn djarfi,
heilskvggni fnriugi og um
leið hin hiartfól<ma viríkona.
Hún i!-enndi og skinulagði. og
um leið hjálpaði hún konun-
Framhald á 8. síðu.
í íriðarsamtökum íslenzkra kvenna í tilefni hálírar
arfs kvenna og baráttu þeirra fyrir friði
.......
komið hefur út úr því er mér
minna kunnugt um, mitt
starf hefur verið svo mikið
á heimavettyanginum. Þó held
ég að mér. sé óhætt að segja
að þær h.áfi gert taisvert að
því að kynna sér störf er-
lendra kvennasamtaka.
Guðrún Guðvarðardóttir
Gaffrún Guðvarðardóttir,
1. Áhrif kvennréttindabarátt-
unnar' á líf mitt 'og starf, tel
ég þau helzt að þegar ég
komst til vits og ára var far-
ið að iíta á þátttöku kvenna
í- flestum greinum atvinnu-
lífsins, á skólagöngu þeirra
og jafnvel ‘afskifti þeirra af
opinberum málum, sem sjálf-
sagðan hlut. Það viðhcrf og
þann rétt hef ég notfært mér
til að vinna að félagsmálum,
einlíum í værkalýðshreyfing-
unni og í stjórnmálasamtök-
um alþýðunnar.
2. Nei, ég tel ekki að fullt
jafnrétti hafi náðst. Mætti
ýmislegt nefna ssm á skorti.
Ég mun þó aðeins drepa á
eitt atrið’, ?,em mér finnst
mestu varða fvrir heildina
þ.e. launajafnrétti. Launa-
jafnrétti má ná á tvennan
liátt. í fyrsta lagi með bein-
Framhald á 10. síðu.
Halldóra Guðnnindsdóítir
formaðiir Nótar, félags
netavlnnufósks:
1. I fám orðum sagt hafðí
kvenréttindabaráttan irinán
verkalýðshreyfingarinnar þau
áhrif á liug okkar netavinnu-
kveriná að þégar ég hóf starf
mitt 1981 höfðum við aðeins
verkakvennalaun við sömu
störf og piitarnir sem v’ð
unnum með höfðu verka-
mannalaun.
Árið 1946 náðum við Loks,
með samningi eftir 6 vikna
verkfall, sömu Iaunum fyrir
sömu -störf, en á þeim for-
sendum að við værum sveinar
5 iðninni og félag okkar v:ð-
urkennt sveinafélag.
Mér er sérstök ánægja að
votta það að piltarnir, félag-
ar okkar og samverkamenn,
hvöttu okkur og studdu til að
halda baráttunni áfram og riá
sigri.
Ég gerði mér strax ljóst
við fvrstu kyrini mín af
verkalýðshreyfingunnj ogþátt-
Framhald á 10. síðu.
Halldóra Guðmuiidsdóttir
iLiiMii[uuiiiiiiimiMii!iiimimmiiiiiiiiuiiiimiiiiiuimmimiiiii.mmi!iiiiiiiiiiiiiiiiiii:iiiiiiiimmii!immiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!i!!mm!imiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!uiiiiiiiuiiimiiimiiiii!iiii
reta fordœmt
Ekki þarf að grúska mikið
í lögbókum eða fylgjast lengi
með gangi mála á Alþingi t.il
þess að verða þess áskynja,
að eitt eru lög og annað að
þau séu framkvæmd. Hvað
eftir annað kemur fram í um-
ræðum á Alþingi að þings-
ályktanir, sem Alþingi hefur
samþykkt, stundum einróma,
eru að engu hafðar af ríkis-
stjórn þeirri sem með völd-
in fer. En lineykslanlegra er
þó þegar svo- fer með laga-
ákvæði sem Alþingi samþýkk-
ir og staðfest eru af forseta.
Svo gs&þur yirzt að einriig þar
sé nokkuð háð geðþótta ríkis-
stjórna og annarra yfirvalda
hvort þau eru framkvæmd eða
ekki. Enginn undrast þó slíkt
geti gerzt með gömul lög og
úrelt, sem orðin eru í and-
stöðu við réttarvitund mikils
hluta þjóðarinnar eða þjóðar-
innar allrar, en látin eru
hengslast áfram á lögbókum
vegna þess að enginn nennir
að láta nema þau úr gildi.
En þegar nýgerð lög fá sömu
útreið, er boðið heim þeim
vanda að virðing fólks fyrir
lögum slakni, ef höfðingjun-
um í ríkisstjórn helzt það
uppi, að láta eins og: riýsett
lög séu ekki til, þá munu aðr-
ir ætla að þeim sé einnig
nokkuð í sjálfsvald sett hverj-
um lögum þeir kjósa að hlýða.
★
Hugleiðingin er til komin
vegna þess að í greinargerð
frumvarps Alfreðs Gíslasonar
um meðferð drykkjumanna,
sem var til 1. umr í efri
deild Alþin.gis í vikunni, er
sagt, að login frá 1949 um
meðferð ölvaðra manna og
drykkjusjúkra hafi að veru-
legu leyti aldrei komið til
framkvæmda. Um ýmis at-
riði þeirra laga hefur verið
ágreiningur, en þar voru m.a.
lögfest ákvæði um meðferð
ölvaðra manna á almanna-
færi sem ætlað var m.a. að
binda endi á villimennsku
kjallarans á lögreglustöðinni,
en þessi lagaákvæði hafa
hreinlega verið að engu höfð.
I sambandi við afskinti
st.jórnarvalda af drýkkju-
mannamálum hefur hvert
hnevkslið rekið annað og
mistðkin, svindlið og vitleys-
urnar, bruðlið með ríkisfé án
nokkurs verulegs árangurs,
gæti orðið efni í heilar bæk-
ur. Aðeins fátt eitt þeirrar
hryggilegu sögu hefur orði'3
uppskátt og alþjóð kunnugt;
nema lielzt Kaldaðarnes-
hneykslið, sem flett var ræki-
lega ofan af á Alþingi fyrir
röskum áratug.
'k
Frumvarp Alfreðs Gíslason-
ar um meðcerð drykkjumanna
miðar einkanlega að því að
koma heildarstjórn og s'kipu-
lagningu á það botnlausa öng-
þveiti, kukl og kák, sem nú
einkennir meðferð drykkju-
manna hér á landi, Það er
samið með hliðsjón af allri
þeirri reynslu sem fengizt
befur, og hafa átt hlut að
Framhald á 10. síðu.
Þingsjá ÞjóSviljans 28.febr.-5. marz 1960