Þjóðviljinn - 08.05.1962, Blaðsíða 4

íslenzks þjóðfélags
Við höíum liíað í þessu
landi á elleita hundrað ár
sem sérstök þjóð. Forfeður
okkar eru komnir að staersta
hluta frá Noregi, en að nokkru
frá öðrum Norðurlöndum og
írlandi.
f þessari búsetu okkar hér
sem sérstök þjóð hafa skipzt
á skin og skúrir, góðæri og
harðindi. Hér voru skráðar
sagnir og skáldskapur á með-
an slík andleg mennt var
lítið þekkt meðal nágranna
okkar á öðrum Norðurlönd-
um. Við höfum því rutt okk-
ur braut á heimsmælikvarða
sem menningarþjóð. Það var
þetta ævintýri forfeðra okk-
ar, sem var íslenzku þjóð-
inni „langra kvelda jólaeld-
ur“ cg vörn hennar og styrk-
ur gegn erlendri áþján, ásamt
ná’tturu þessa lands. Og þess-
vegna komum við fram í dag
á alþjóðavettvangi sem sér-
stök þjóð. Og hvað er það
svo sem hefur verið styrkur
á efnahagssviðinui. og staðið
undir andlegri reisn okkar
sem þjóðar?
Landbúnaður og sjávarút-
vegur hafa verið hinar efna-
hagslegu stoðir, sem gert hafa
þjóðinni kleift að lifa í land-
inu sem menningarþjóð um
margar harðar og myrkar ald-
ir. Stundum brást önnur þess-
ara stoða, þegar fastast
kreppti að, en aldrei brugðust
þær báðar. Þetta er í fáum
dráttum okkar saga, og okkar
líf í þessu landi. Og ef við
viljum verða langlífir í. land-
inu, þá ber okkur að vera
minnugir á þessa hluti, og
taka ákvarðanir samkvæmt
fenginni reynslu.
/ðnoður og
verzlun
Iðnaður og verzlun á ís-
landi eiga upptök sín í þeim
tveimur atvinnuvegum sem
nefndir eru hér að framan.
Án sjávarútvegs og landbún-
aðar væri hér heldur ekki
iðnaður né verzlun, því án
hinnar tryggu og varanlegu
undirstöðu hefði þjóðinni fyr-
ir löngu blætt út, og hún
vóeri nú ekki til. •-
og EBE
Á hinum miklu upplausnar-
árum sem komu hér í kjöl-
far síðustu heimsstyrjaldar,
virðist mörgum hafa yfirsézt
þessi sannindi cg hagað sér
samkvæmt því. Nú er svo
komið, sökum þessarar vit-
leysu, að §jálf ríkisstjórnin og
Alþingi tala jafnvel um, að
þau séu að bjarga landbún-
aði og sjávarútvegi, þeim at-
vinnuvegum sem allt frá upp-
hafi Islandsbyggðar hafa stað-
ið undir öllum framförum í
landinu og bjargað lífi fólks-
ins frá einni öld til annarrar.
Undirstaðan hefur um aldirn-
ar verið landbúnaður og sjáv-
arútvegur. Hvaðan ætti svo
björgunin að koma, þegar
u.ndan er skilið gjafafé sem
engum bjargar til lengdar, en
blekkir þá sem grunnir eru
í hugsun og vanþroska á ein-
hvern hátt? Sjávarútvegur og
landbúnaður eru þær styrku
stoðir sem okkar þjóðarbú-
skapur er reistur á. Frá þess-
ari undirstöðu er auðlegð
okkar og velge.ngni fengin.
Iðnaður og verzlun s.tanda og
falla með hinum fyrrgreindu
undirstöðu-atvinnuvegum. —
Allt annað er bl.ekking. Hins-
vegar ber engan veginn að
vanrpeta iðnað og verzluq,
því þær tvær greinar geta
verið færar um að margfalda
afrakstur sjávarútvegs og
landbúnaðar, ef vel og vitur-
lega. er stjórnað.
Þegar vel
er st}órnaS
Það er óbrigðult vitni þess
hvort vel eða illa er stjórnað
landinu, hvernig undirstöðu-
atvinnuvegunum vegnar. Sé
illa stjórnað og heimskulega
án nægrar þekkingar á grunn-
lögmálum, þá búa landbún-
aður og sjávarútvegur við
miður góð kjör og kosti þeirra
ér þrérigt á marga lund. Fólk-
ið sem ber uppi þessa undir-
stöðu-atvinnuvegi, er þá í
augum valdhafanna skoðað1
sem annars eða jafnvel þriðja
flokks fólk, og er meðhöndlað
sem slíkt svo lengi sem það
ekkj rís upp og kennir þeim
sem með stjórnina fara aðra
siði.
En sé vel stjórnað, þá er
reynt frá valdhai'ans hendi að
gera undirstöðu-atvinnuveg-
unum sem léttast undir fæti.
Þá vex alþýðunni ásmegin og
hún finnur styrkinn í sjálfri
sér, til athafna og framþróun-
ar. Þá vaxa líka iðnaður og
verzlun, því sá þjóðhagslegi
akur sem þau eru vaxin úi
er blómiegur og í fullri
grósku. Þetta eru þau sann-
indi sem alþýðan á íslandi
verður. að tileinka sér í dag
ef hún vill cg ætlar að lifs
áfram frjáls í þessu landi.
ÞaS . sem á
-skortir
Það sem á skortir í at-
vinnuháttum okkar, er fyrsf
og fremst það, að við höfuro
ekki notfært okkur nema að
litlu leyti þá geysilegu mögu-
leika til gjaldeyrisöflunar
sem liggja í fullvinnslu þeirra
hráefna sjávarútvegs og land-
búnaðar sem þjóðinni falla í
skaut árlega. Hér eru fyrst og
fremst verkefni til úrlausnar
fyrir íslenzkan iðnað og ís-
lenzka verzlun. Við eigum að
hlaupa frá þessum aðkall-
andi verkefnum óleystum yfir
í aðrar tegundir iðnaðar, því
slíkt væri óráð. Hinsvegar er
röðin komin að 'öðrum iðn-
aði, þegar við höfum leyst af
höpdum þau verkefni sem nú
beinlínis kalla á athafnir i
sjávarútvegi okkar og land-
búnaði. Efnahagsleg uppbygg-
ing þjóðfélagsins lýtur sömu
iögmálum og húsbygging.
Fyrst er að. ganga frá undir-
stöðurmi, síðan að hefja bygg-
inguna neðan frá og halda
upp á leið. Sá húsameistari
sem hyggðist hlaupa yfir ein-
hverja hæðina í byggingunni,
hann væri ekki talinn meö
í'éttu ráðij. og væri það heldur
ekki, því sú hæð sem hann
hyggðist þá byrja á, hún svifi
í lausu ' lofti.
EBE og Is-
lendlngar
Það er á dagskrá hjá stjórn-
málaflokkunum hér, að koma
íslandi með einhverjum ráð-
um inn í Efnahagsbandalag
Evrópu. Enn sem komið er
vinna þessir flokkar aðallega
að málinu bak við tjöldin á
ýmiskonar makkfundum inn-
anlands og utan. En þegar al-
menningi er sagt eitthvað frá
þessu máli, þá er látið í veðri
vaka að innganga Islands
komi ekki til greina nema við
losnum undan aðalákvæðum
Hómarsamþykktarinnar sem
er einskonar stjórnarskrá
Efnahagsbandal, og stefnir
markvisst að því að gera úr
Efnahagsbandalaginu ekki að-
eins einfallt tollabandalag
milli þjóða heldur fyrst og
fremst sterkt rtkjasamband, á
sviði efnahagsmála, stjórn-
mála og hermáia. Samkvæmt
Rómarsamþykktinni er hvergi
gert ráð fyrir, að þjóð geti
losnað þaðan aftur, hvað ó-
ánægð sem hún kann að vera,
ef hún hefur einu sinni geng-
ið þar inn. Ef ísland gengi
inn í Efnahagsbandalag Evr-
ópu s.em fullgildur aðili, þá
er um leið búið að veita öll-
ura aðildarríkjum og borgur-
um þe.frra, jafnan cétt á yið
Isiendinga sjálfa hér á landi
til hverskcnar athafna, bæði
á landi og sjó. I staðinn fá-
um. við. svo sams.konar rétt
í þei.rra Ipndum. I^ér er því
um að ræða hreina innlimun
í ríkjasámsteypu, sem gleipa
mundi og tortíma á skömm-
um tí.ma sl.íkri smáþjóð sem
við íslendingar erum. Til
hvers, vay þá barizt tii sjálf-
stæðis, ef þetta ætti að verða
endirinn? En þeir sem. tala
nú fjálglegast um inngönguna
af íslands hendú þeir segja
áð við getum ekki gengið inn
neraa okkui’ verði veitt und-
anþága frá grundvallarlögum
Efnahagsbandaiagsins, það er
að segja aðafákvæðum Róm-
arsamþykktarinnar. Þ.eir sem
fróðastir eru um Efnahags-
band.a.lagið og Rómarsam-
þykktina, þeir fullyrða að. þó
ríki yæri veitt undanþága frá
ýmsum, á.kvæð.um grun.dvall-
arlaga bandalagsins við inn-
göngu, þá geti stjórn Efna-
hagsbandalagsins með. ein-
faldri meirihlutasamþykkt —
tekið slíkar undanþágur aftur,
en viðkomandi ríki sæti fast
í bandalaginu og yrði nauðugt
eða viljugt að gangast undir
allar skuldbindingar.
Þessi áróður nú fyrir inn-
göngu Islands í Efnahags-
bandalagið minnir óneitan-
lega mikið á samskonar áróð-
ur fyrir inngöngu Islands í
Atlanzhafsbandalagið. Þá kom
ekki til greina að ganga að
því að herstöðvar yrðu hér á
friðartimum, og undirþága
frá því, var veitt. En svo einn
góðan veðurdag kom hei'inn,
og nú berjast þeir opinskátt
fyrir varðveizlu herstöðanna,
sem áður sóru við guð sinn
að hér yrðu aldrei leyfðar
herstöðvai' á friðartímum. Það
fólk sem ekkert getur lært af
þessari reynslu, því verður
trauðlega bjargað.
AS bjarga
útveginum
Við hverja einustu gengis-
fellingu sem gerð hefur verið
hér á landi hefur það verið
látið klingja að þetta væri
gert til að bjarga sjávarútveg-
inum. Nú er það ein af höf-
uðforsendum fyrir nauðsyn
þess að Island gangi í Efna-
hagsbandaiagið samkv. túlkun
stjórnarflokkanna, að með því
sé sjávarútveginum bjargað.
Sannleikurinn er sá, að með
inngöngu Islands í Efnahags-
bandalagið yrði, engu bjargað,
hvorki sjávarútvegi né öðru,
heldur yrði öllu sem íslenzkt
er í dag, á þessu landi tor-
tímt á fáum áratugum. Að
öllum líkindum yrði það ís-
lenzkur sjávarútvegur sem
fyrst yrði gleyptur af erlend-
um auðfélögum og hákörlum
þeirra. íslenzkir útgerðarmenn
og fiskstöðvaeigendur hefðu
ekkert bolmagn þar á móti.
Barátta Islendinga gegn inn-
göngu í EXnahagsbandalagið
verður strax aö hefjast. Hér
verður teflt um líf eð,a dauða
íslenzku þjóðarinnar. I Noregi
hefur andspyrnuhreyfingunni
innan, allra stjórnmáiaflokka
gegn inngöngu Noregs í Efna-
hagsbandalagið vgxið fiskur
um hrygg síðustu mánuði. Þar
hafa fpringjar flokkanna orð-
ið að hafa þjóðaratkvæða-
greiðslu um málið, áður en
frá. því verði gengið bind-
andi á nok.kurn hátt af stjórn-
arvöi.dum. fslendingar, verum
nú vakandi og samtaka í and-
stöð.iinni hvar í flokki sern við
stöndum, þetta er mál okkar
allra jafnt, ef við viljum lifa
áfram sem sérstök íslenzk
þjóð í landinu.
mKMÁL - Eftir Jóhann J. E. Kúld
eru tœknilegt vondamál
’ tfið umræðurnar í borgarstjórn
S fyrrdag um gatnagerðaráætlun-
ána talaði Alfreð Gíslason og
Sþafði framsögu fyrir viðaukatil-
4ögum frá borgarfulltrúum Al-
fjýðubandalagsins, yið ályktunar-
tillögur borgarráðs, Eru viðauka-
iillögurnar svohiljóðandi:
„Það. er skoðun borgarstjórnar,
j&ö vandamál gatnagerðar í
:ýæmni í vinnubrögðum og
síður en fjáTWSÍgsregSY'ÞefS’^gHá'j^aiiknum sparnaði. Þykir borg-
íelur hún borgarverkíræðingi að
láta fram fara nákvæma endur-
skopun á þeim hetðbundnu að-
Íerðum, sem notaöai' hafa^ verið
til ' þessa Við gátnageröina, og
gera. síðar á grundvelli þeirrar
endurskoðunar tillögur ura þreyt-
ingar, er raiði að aukinni hag-
arstjórninni í þessu sambandi
rétt að benda sérstaklega á nauð-
syn þess.
1) að skipulagningu nýrra
bórgarhverfa verði framvegis
hágað þannig; að gatnakerfið
lengist ekki umfrarn það, sem
tjiilitið til þæginda borgarbúa og
.ájmennra holfustuhátta heimtar,
•- ÓSÚ ■ .. v: riri'í
j. | 2) ,að nákvæmar . jarðvegsrann-,
sóknir séu gerðar ráður en, götU"
æiæði er endanlega ákveðið,
3) ,að gatngerð í nýjum hverf-
um sé jafnan lokið’, að "öðru leyti
■jen ..pjalbikun og eang^téttai^ggp-
íngu, og öllum lögnum og leiðsl-
úm komið fyrir í götum áður.en
bygging liúsa hetst. og,
4) að gatnadeild. sé jafnan
ítryggður nægilegur fjöldi sér-
fróðra yerkfræðinga og tækni-
jfræðinga og verkstjórum veitt
jjneð námskeiðum eða á annan
hátt nægileg þjálfun undir starf
tsitt“.
j, f I framsöguræðu sinni fyrir við-
láukatillögunum lagði Alfreð á-'
herfju á það, áð gatri.aggrðar-
) „r* ÞJÓÐVI1>JINN„t-» Þriðjudagur. 8..xaaí Jj962
'• *■ *'■■■' ...... * * -hYr 'i í»* V li Ý‘i
J í
yand.amálið væri tvíþætt, það
yæri ekki; . aðeins f járhagslegs
eþlis, heldur og tæknilegs. Benti
hann á, að vinnutarögð við gatna-
gerð hér í Reykjavík héfðu ára-
tugum saman verið fyrir neðan
all.ar, .lyellur. tæknilega; séð. og
þyrftu enn umbóta þótt nokkuð
þefðu .þau. þatnað up á síðkast-.
ió. d á •. -■ . . :■■,
Alfreð drap síðan stuttlega. á
einstök atriði ,í tillögum AI- ~
bandalagsmanna. Benti hann
á nauðsyn þess að öll nýbvggð
yrði skipuíögð fyrirfram, þannig
að gatnakerfið yrði ekki lengra
én.: nauðsyn krefði, en . á iþéssu ;
hefur eimriitt verið mikill mis-
bréstur á 1 undanfömum . árum. •■
. Framhald á fQ. síðu. • •■• <
ill—

! h’ú
JIT
° n,M"
ríy,sv ðijíá’rt j 5í
::i my rnusI'K nta.,ít1 >!
‘TBilbUi .
cns. bcíóí
íVSUt
(Tpr
;í!í: