Þjóðviljinn - 23.03.1974, Blaðsíða 10

10 SÍÐA — ÞJ6ÐVILJINN Laugadagur 23 marz 1974.
Mennt er máttur til að...?
Framhald af bls. 9.
sem einn út á þennan margróm-
aða frjálsa vinnumarkað? Er
hugsanlegt, að ástæðan sé önnur
en sú, að þeir telja sig njóta ein-
hverra hlunninda, atvinnuöryggis
eða fjölbreytni i starfi, sem vega
fyllilega upp á móti hærri launum
menntamanna i þjónustu einka-
aðila? Það er svo sem rétt hugs-
anlegt, að félagar i BHM séu hug-
sjónamenn, sem þrátt fyrir skita-
kaup vilja ekki ganga úr þjónustu
rikisins. Ef svo er, biðst ég auð-
mjúklega afsökunar á tóninum i
þessu bréfi. Sá tónn er fyrst og
fremst sprottin af vandlætingu á
rikjandi ástadi og þeim vonbrigð-
um, sem ég og fleiri urðu fyrir,
þegar ljóst varð, að ekkert sem að
gagni mætti koma hefur gerst, er
breyti þessu óþolandi ástandi.
Staðreyndin er nefnilega sú, að
stór hópur launþega þiggur lúsar-
laun fyrir einhæfa, óþrifalega,
hávaðasama og oft heilsuspill-
andi vinnu. Vinnuálagið er mikið,
hvildartimi takmarkaöur og upp-
sagnarfrestur oft litill. Vegna
lágs timakaups er þetta fólk neytt
til að vinna mikla eftir- og nætur-
vinnu. Tal kvenfrelsisfrömuða
um rétt konunnar til að taka þátt i
atvinnulifinu lætur blátt áfram
hlægilega i eyrum þessa fólks,
það, að húsbóndinn eða húsmóð-
irin sé heima hálfan eða allan
daginn, er lúxus, sem ekkert
heimili með dagvinnutekjur
verkamanns getur leyft sér.
Annar hópur launþega,
menntamenn, hefur fengið að
vikka sjóndeildarhring sinn
(vonandi) með langri skóla-
göngu. Þeir vinna flestir
skemmtileg og skapandi störf.Að
minnsta kosti eru störf þeirra
þægileg, hættulaus og ,,fin”. Og
fyrir þessi störf þiggja þeir marg-
föld laun verkamanna.
Launabarátta
lágtekjufólks
Fullkomlega eðlilegt er að
spyrja, hvort láglaunafólk sé ekki
haft að fifli. Augljóst er, að lág-
launamönnum er att á foraðiö.
Lykillinn að viðunandi kjara-
samningum hefur oftast ^verið i
höndum Dagsbrúnarmanna.
Tekjulægstu launþegarnir hafa
lika oftast beitt skæðasta og
vandmeðfarnasta vopni stétta-
baráttunnar, verkföllum. En
hvað hefur svo gerst, þegar
verkamenn hafa knúið fram
kjarabætur?
Tekjuháir launþegar fylgja i
slóðina, eða berast eftir henni
sjálfkrafa. Allir fá hlutfallslega
sömu launahækkun, sem velt er
beint út i verðlagið. Kjarabætur
láglaunafólks verða að engu. Það
færheldur fleiri en að sama skapi
léttari krónur i umslagið sitt en
áður. Raungildi launanna er enn
svo lágt, að það er ofvaxið
mennskum mönnum að fram-
fleyta sér á dagvinnukaupi.
Er ekki kominn timi til aö fara i
fúlustu alvöru fram á, að unnt sé
að lifa af átta stunda vinnudegi,
og afnám þess óréttlætis, að sum-
ir hafi margfalt timakaup á við
aðra? Skiptir þá i raun og veru
engu hvort um er að ræða há-
menntaða launþega eða eigendur
atvinnutækja og þjónustufyrir-
tækja.
Má ekki á hverjum tima marka
þroska verkalýðshreyfingarinnar
af þeim þunga, er fylgir þessum
kröfum?
Um það bil öld er liðin frá þvi
verkalvður á Vesturlöndum hóf
baráttuna fyrir átta stunda
vinnudegi. Á fslandi vannst um-
talsverður sigur i baráttunni,
þegar núverandi rikisstjorn lög-
batt 40 stunda vinnuviku. En þvi
miður eru þau lög aðeins pappirs-
plagg i augum stórs hluta laun-
þega.
Það er gjörsamlega óþolandi,
að árið 1974, þegar auðlegð
Islendinga er meiri en nokkru
sinni fyrr og fjölmargir launþeg-
ar teja mánaðarlaun sin i hundr-
uðum þúsunda króna, skuli kjör
láglaunafólks vera þannig, að það
kemst ekki hjá að leggja á sig
óhemju eftir- og næturvinnu.
Barátta launþegasamtaka fyrir
þessum réttlætiskröfum verður
án efa löng og ströng, og þvi er
ekki seinna vænna en hefja hana
strax i alvöru. Enginn láglauna-
maður má halda að óréttlætið sé
eitthvert náttúrulögmál, sem
ekki er unnt að breyta.
Atvinnurekendur, vinnuveit-
endasambandið og rikið svara án
efa, að ekki sé unnt að ganga
gjörsamlega á snið við lögmál um
framboð og eftirspurn. Rikjandi
kerfi leyfi ekki svo róttækar
breytmgar. Það er lika min trú,
að rikjandi samfélagsgerð leyfi
ekki sliar breytingar. Ég held hún
sé réttlætismálum sem þessu
Þrándur i Götu.
Ef launþegasamtökin komast
einnig að þeirri niöurstöðu, ber
þeim skylda til að leggja ekki ár-
ar i bát. Ef rikjandi kerfi er
þröskuldur i vegi réttlætisins,
liggur ekki annað fyrir en að gjör-
breyta kerfinu.
En þvi miður held ég, að laun-
þegasamtökin séu illa i stakkinn
búin til að heyja þessa baráttu.
Hér hef ég einkum rætt um órétt-
mæta mismunun láglaunafólks og
menntamanna. Þvi miður tiðkast
sama óréttlætið meðal láglauna-
manna, þótt i minna mæli sé.
Þegar ég var skólastrákur i
Fldnsborg, vann ég stundum á
sumrin við að landa úr togurum.
Við þetta unnu þá einkum ungl-
ingar og rosknir verkamenn.
Karlarnir voru margir hverjir
orðnir lúnir eftir langa ævi, og
sumir þeirra hefðu alls ekki átt að
koma niður i lest til annars en að
rabba um daginn og veginn, þvi
að þetta var púlsvinna. Ég öfund-
aði mjög kranamennina, taldi þá
eiga náðuga daga miðað við okk-
ur i lestinni og hefði með glöðu
geði borgað dálitið af kaupinu
minu fyrir að fá að stjórna krana
einn og einn dag i stað þess að
moka karfa. Ég hef sjaldan á æv-
inni orðið jafn undrandi og þegar
ég heyrði, að kranamennirnir
fengju hærra kaup en karlarnir i
lestinni.
Óréttlæti i stórum eða smáum
stil verður að hverfa. Nýafstaðnir
kjarasamningar hafa litlu sem
engu breytt um þessi mál. Þess
vegna mælir ekkert með þvi að
fresta sókninni. Hið endanlega
markmið hlýtur að vera, að regl-
an ,,Hver eftir þörfum” verði
höfð i heiðri, þegar skipta á þeim
auði. sem sameiginlegt átak allra
fslendinga hefur skapað.
Ég vona svo sannarlega, að þú
Markús og aðrir forystumenn
hátekjumanna fari senn að Iita
þessi mál i þvi ljósi. sem ég hef
reynt að bregða hér upp. Enn um
sinn vil ég ekki trúa öðru en að
skoðanir ykkar séu byggðar á
hugsunarleysi. Mér finnst það al-
vörumál, að halda þvi fram, að
menn hafi komið auga á óréttlæt-
ið en vilji samt viðhalda þvi.
Með vinsemd og virðingu
Óttar Proppé
Leiksýning i Norræna húsinu kl. 18:
„Inuk — maðurinn”
stutt leikrit um Eskimóa, æft og samið i
hópvinnu á vegum Þjóðleikhússins, verð-
ur sýnt i samkomusal Norræna hússins
sunnudaginn 24. marz kl. 18,00. Aðgöngu-
miðar seldir i Kaffistofu NH frá kl. 13 á
sunnudag.
NORRÆNA
HÚSIÐ
KJÖRSKRA
sem fram eiga að fara sunnudaginn 26. mai 1974, liggur
frammi almenningi til sýnis i skrifstofu sveitarstjóra i
Mýrarhúsaskóla eldri, Seltjarnarnesi, frá kl. 9-15 alla
virka daga, nema laugardaga.frá og með 26. mars til oe
með 23. april 1974.
Kærum út af kjörskrá skal skila til sveitarstjóra fyrir kl.
24, laugardag 4. mai 1974.
Sveitarstjórinn i Seltjarnarneshreppi
Blak — Blak — Blak
Lands-
leikur viö
Norðmenn
á Akureyri
dag
------------
og annar leikur fer fram
annað kvöld í Hafnarfirði

B
Eins og við sögðum frá i
Þjóðviljanum í fyrradag
leika Islendingar sinn
fyrsta landsleik í blaki i
dag og fer hann fram á
Akureyri. Andstæðingarnir
eru Norðmenn og að sögn
fróðra manna má allt eins
gera ráð fyrir sigri ís-
lenska liðsins. Norðmenn-
irnir eru ekki í hópi sterk-
ustu Norðurlandaþjóðanna
í blaki. Ef svo fer að ís-
lenska liðið sigri í dag
Iverður það í fyrsta skipti
sem sigur vinnst í fyrsta
llandsleik íslensks liðs.
*nnað kvöld kl. 20.30 fer
»^vo f ram annar leikur milli
Iþessara þjóða og verður
Jiann leikinn í íþróttahús-
|inu í Hafnarfirði.
tDómari i þessum leikjum verð-
r Svii, en aðstoðardómari Vii-
jálmur Ingi Arnason. Ritarar
Iverða Ómar Ingvarsson og Hreið-
ar Steingrimsson.
Islenska landsliðið verður
rannig skipað.
Norska liðið er þannig skipað:
1. Ivar Hellesnes OSI
B2. Cato Lund OSI
3. Harald Karlsen OSI
04. Werner Karlsson OSI
5. Geir Humberset Volda
6. Geir Tandstad Volda
17. Arvid Kopperdal Volda
8. Ragnar Scheide Volda
9. Sverre Roald BSI
|0. Egil Leira Xlesund
Dómari i þessum leikjum verð-
Kr Svii en aðstoðardómari Vil-
jálmur Ingi Árnason. Ritarar
Iverða ómar Ingvarsson og Hreið-
ar Steingrimsson.
islenska landsliðið verður
■þannig skipað:
1. Halldór Jónsson, IS, hæð
|l,85m
2. Valdimar Jónasson, UMFB,
hæð 1.79m
3. Asgeir Eliasson, UMFB, hæð
1.78m
4. Snorri Rútsson, UMFB, hæð
1.181m
5. Anton Bjarnason, UMFL, hæð
1.91m
6. Ólafur Jóhannsson, UMFL,
hæð 1.86m
7. Guðmundur Pálsson, UMFB,
hæð 1.86m
8. Már Túlinius, Vikingur, hæð
1.78m
9. Páll Ólafsson, Vikingur, hæð
1.80m
10. Indriði Arnórsson, IS, hæð
l.85m
11. ólafur Thoroddsen, IMA, hæð
1.90m
12. Torfi R. Kristjánss., Vikingur,
hæð 1.71m
Liðstjóri: Ingvar Þóroddsson.
Síðustu
lands-
leikir
Norö-
manna
í blaki
Til gamans skulum við rifja
upp úrslit lir siðustu lands-
leikjum Norðmanna i blaki, en
á þeim má sjá að norska liðið
er i mikilli framför.
Norðuriandamótið 1972
Finnland — Noregur 3-0
Sviþjóð — Noregur 3-0
Danmörk — Noregur 3-0
Landsleikir 1973
Sviþjóð — Noregur 3-2
Sviþjóð — Noregur 3-1
Júdómótið hefst kl. 1
islandsmeistaramótið i júdó Njarðvik. Keppendur eru beðnir
fyrir unglinga og drengi hefst i að koma á keppnisstað kl. 11.30.
dag kl. 13 i iþróttahúsinu i Ytri-
Blak
Ársþing Blaksambands Islands
1974 verður haldið i Reykjavik
laugardaginn 18. mai n.k. Fund-
arstaður og -timi verður auglýst-
ur siðar. Dagskrá samkvæmt lög-
um BLl.