Þjóðviljinn - 13.01.1976, Blaðsíða 11

ÞJÓÐVILJINN — StÐA ll
Alyktun samstarfsnefndar til verndar landhelginni
ÖLLU SAMSTARFI
HÆTT VIÐ NATO
verði herskipin ekki úr landhelginni innan viku
Samstarfsnefndin til verndar
fiskveiðilandheiginni, en að
nefndinni standa Alþýðusam-
band isiands, Verkamanna-
samband tslands, Sjómanna-
samband tslands, Farmanna-
og fiskimannasamband tsiands
og Félag áhugamanna um
sjávarútvegsmál ásamt með-
fulltrúum st jórnarandstöðu-
flokkanna á Alþingi, hefur gert
eftirfarandi samþykkt um land-
helgismálið á fundi sinum 12.
jan. 1976.
Með samningi þeim, sem
gerður var 28. nóv. sl. við vest-
ur-þjóðverja um heimild til
veiða i islenskri fiskveiðiland-
helgi, var stigið mikið óheilla-
spor, sem þvi miður tókst ekki
að koma i veg fyrir, þrátt fyrir
mjög öflug mótmæli almenn-
ings hvaðanæva að af landinu.
Sú mótmælaalda, sem þá reis,
hafði eigi að siður mikil áhrif, —
áhrif, sem meðal annars komu
fram i þvi, að ýmsir þeirra, sem
á beinan og óbeinan hátt, létu
tilleiðast að styðja samninga-
gerðina, afsökuðu afstöðu sina
með þvi, að á eftir gætu islensku
varðskipin helgað sig eingöngu
baráttunni gegn breskum togur-
um, og að á þann hátt gæfist
möguleiki til að koma i veg fyrir
alla samninga við breta. Nú
reynir á að þeir menn standi nú
við þessi orð sin.
1 umræðunum i samningunum
við vestur-þjóöverja skýrðist
enn betur staöan i landhelgis-
málinu, og mun öllum lands-
mönnum hafa orðið ljóst eftir
þær umræöur, aö raunverulega
er ekki um neinn fiskafla að
semja við útlendinga, eins og
komið er stöðu fiskistofnanna
við landið. Hver samningur,
sem gerður yrði, hlyti að fela i
sér tilsvarandi skerðingu á afla-
magni islendinga sjálfra með ó-
hjákvæmilegri stórfelldri
kjaraskerðingu almennings i
landinu.
Reynslan af
baráttunni
Siðan baráttan gegn ólögleg-
um veiðum breta hófst, hafa
margir lærdómsrikir atburðir
gerst. Bretar hafa sýnt meö
framkomu sinni, að þeir svifast
einskis. Þeir senda herskipa-
flota inn á islenskt lögsögu-
svæði. Þeir brjóta allar sigl-
ingareglur, þeir hindra með
herskipavaldi siglingu islenskra
löggæsluskipa á frjálsu haf-
svæði langt frá öllum fiskiskip-
um, og þeir elta og trufla haf-
rannsóknaskip að visindastörf-
um. Siðast en ekki sist, þá sigla
breskar freigátur og dráttar-
bátar á varðskip hvað eftir ann-
að, og með þeim hætti að aug-
ljóslega er stefnt að þvi að eyði-
leggja varðskipin eða sökkva
þeim. öll framkoma breta i
þessu máli er beint tilræði við
þjóðartilveru islendinga.
Reynslan hefur lika sýnt, að
varðskip okkar, þó að fá séu og
nær vopnlaus, hafa náð miklum
árangri. Þau hafa klippt á tog-
vira breskra togara i námunda
við freigáturnar og þau hafa
truflað veiðar bresku togaranna
stórkostlega, og sannað i reynd
að breski herskipaflotinn getur
ekki tryggt bresku togurunum
þá veiðiaðstöðu, sem ætlað var.
Sú staðreynd er öllum ljós, að
breski togaraflotinn hefur oröiö
að sætta sig við að stunda sund-
urslitnar og stopular veiðar á
mjög takmörkuðu hafsvæði, eða
nánast á svæðinu frá Héraðsflóa
og rétt norður fyrir Langanes.
011 önnur fiskimið við landiö
hafa verið laus við ágang
bresku togaranna, og er þar ef-
laust um að ræða 9/10 hluta
þeirra fiskimiða við landiö, sem
islendingar telja dýrmætust.
Viöbrögð stjórnvalda:
Viðbrögð islenskra stjórn-
valda við yfirgangi breta og
hrottaskap þeirra á miðunum,
hafa vægast sagt verið óburðug
og fálmkennd. Beinum ásigling-
um og öðrum lögbrotum hefur
að visu verið mótmælt form-
lega, ýmist i London eða
Reykjavik, en á þann hátt, sem
enginn tekur alvarlega. Stór-
hættulegum ásiglingum tveggja
dráttarbáta á varðskip innan
þriggja milna landhelgi, sem ó-
umdeilanlega jafngildir ofbeldi
á islenska löggæslumenn i land-
inu sjálfu, var svarað með
formlegum kærum, eða öllu
heldur tilkynningum til Samein-
uðu þjóðanna og Atlantshafs-
bandalagsins, en árangur varð
enginn. Málflutningur stjórn-
valda heima og erlendis hefur
borið á sér einkenni kjarkleysis
og vankunnáttu með þeim af-
ieiðingum að stórkostleg tæki-
færi okkar hafa að engu orðið I
reynd.
Rikisstjórnin hefur allt til
þessa neitað að lýsa yfir stjórn-
málaslitum við breta. Hún hefur
heldur ekki fengist til aö bæta
skipum við landhelgisgæsluna,
skipum sem þó eru hér fáanleg.
Og enn hefur rikisstjórnin ekki,
þrátt fyrir sivaxandi háska-
framkomu breta á miðunum,
fengist til að tilkynna banda-
riska varnarliðinu að þvi beri
samningsleg skylda til að koma
i veg fyrir árásir breta og of-
beldi gagnvart islendingum, og
heldur ekki að tilkynna Atlants-
hafsbandalaginu, að veröi yfir-
gangur breta ekki stöðvaður, þá
verði stöð bandalagsins i Kefla-
vik lokað og að samstarfi ís-
lands við bandalagið sé þar með
lokið. Viðbrögð rikisstjórnar-
innar eru enn með öllu gagns-
laus, þvi að sjálfsögðu hefur
sendiför eins manns til 11 landa
og heimköllun sendiherra til
skrafs og ráðagerða, enga þýð-
ingu aðra en þá að tefja timann.
Taugastríð breta
Ljóst er af allri framkomu
breta i landhelgisdeilunni, að
þeir miða allt við að sigra is-
lensk stjórnvöld i taugastriði.
Þannig reyna þeir að sýna, að
þeir geti stundað hér veiðar með
árangri, án samninga. I þvi
skyni reka þeir á íslandsmið ó-
venjumarga togara og knýja
skipstjórana undir heraga. Sið-
an er hafinn áróður um að veiö-
arnar gangi vel og að sjómenn
þeirra séu ánægðir. Það er hins
vegar dapurlegt að islenskir
fréttamiðlar, og islenskur
konsúll i Bretlandi, og jafnvel
islenski sjávarútvegsráðherr-
ann, skuli taka upp athuga-
semdalaust, eða jafnvel með
aukinni áherslu áróðursfiski-
fréttir breta, sem eru viðs fjarri
öllum sanni og auðvelt er að
hrekja sem fjarstæðu. Sögur um
það að breskir togarar hafi veitt
á rúmum mánuði nær 10.000
tonn og geti veitt 140—150.000
tonn á ári, eða jafnvel eins og
nefnt hefur verið 200.000 tonn á
ári, eru einvörðungu settar
fram til að réttlæta samninga
um eitthvert minna magn. Við
slikum áróðri verður sterklega
að vara.
Islendingar hafa i þessari
deilu við breta, eins og hinum
fyrri, fengið að sjá hvers virði
fréttir þeirra eru og hvernig
þeir umgangast sannleikann.
Frásagnir þeirra um aflamagn
og velgegni á miðunum eru jafn
ósannar og fréttir þeirra af á-
siglingunum.
Staða breta er veik
Staða breta i fiskveiðideilunni
er mjög veik. í Bretlandi er
vaxandi fylgi við málstað is-
lendinga, og stærstu blöð lands-
ins eru farin að fordæma fram-
komu breskra stjórnvalda i
landhelgisdeilunni. 1 Skotlandi
er mjög sterk samstaða með is-
lendingum, enda hefur stærsti
stjórnmálaflokkur Skotlands
sett fram kröfur um 200 milna
fiskveiðilögsögu við Skotlands-
strendur og lýst yfir eindregn-
um stuöningi við málstað Is-
lands i landhelgisdeilunni. I
Bretlandi styðja allir heima-
veiðisjómenn okkar málstað.
Flest Evrópuriki eru að snúast
gegn bretum i málinu, og á
næsta leiti er hafréttarráðstefna
Sameinuðu þjóðanna, sem á ný
tekur til starfa um miöjan
marsmánuð. Þar standa bretar
með 200 milna reglunni, og þeir
vilja ábyggilega ógjarnan
standa i herskipaátökum við is-
lendinga um sama leyti og þeir
halda ræður á ráðstefnunni um
réttmæti 200 milna efnahagslög-
sögu. Staða breta á fiskimiðun-
um er ekki góð, heldur mjög
slæm. Þar deila skipstj. um
hvar veiða skuli og margir
þeirra viðurkenna, að veiðum
með þessum hætti veröi ekki
haldið áfram nema stuttan
tima. Kostnaður breta á miðun-
um er óhemjulegur, — 4 freigát-
ur, eitt 20—30.000 tonna birgða-
skip, tveir til þrir dráttarbátar
og tvö aðstoðarskip. Bretar vita
að smán þeirra vegna hernaö-
arins gegn islendingum er á
hvers manns vörum.
islendingar herði
sóknina
Eins og nú standa sakir eftir 2
mánaða átök við breta, er rétta
svar okkar þetta:
Við bætum strax við 3—4 stór-
um togurum i hóp gæsluskip-
anna. Aukum siðar við 2 til 3
skipum þegar réttur timi kem-
ur. Við aukum klippingar og
truflum veiðarnar með siglingu
okkar skipa úr öllum áttum. Við
veitum breskum eftirlitsskipum
enga fyrirgreiðslu nema i lifs-
hættulegum slysa- eöa veik-
indatilfellum. Við slitum strax
stjórnmálasambandi við breta
og tilkynnum Atlantshafs-
bandalaginu að verði bresk her-
skip ekki farin úr fiskveiðiland-
helgi okkar innan einnar viku,
þá verði NATO-stöðinni á Kefla-
vikurflugvelli lokað og öllu
samstarfi við bandalagið hætt.
Jafnhliða þessum aðgerðum
skipuleggjum við algerlega að
nýju upplýsingaherferð okkar á
erlendum vettvangi og gerum
kunnugt, að við munum úr þvi
sem komið er alls ekki semja
viðbretaum neinarheimildir til
fiskveiða við ísland.
Samstarfsnefndin vill með
þessari samþykkt vekja athygli
á stöðu landhelgismálsins og
beina þeirri eindregnu og alvar-
legu áskorun til allra lands-
manna, aö þeir herði baráttuna
fyrir verndun islensku fiskveiöi-
landhelginnar og geri allt sem i
þeirra valdi stendur til aö koma
I veg fyrir að samið verði um
fiskveiðiheimildir við breta.
Samstarfsnefndin telur að ár-
vekni almennings i landhelgis-
málinu, geti ráðið úrslitum um
framgang þess. Alþingismenn
og rikisstjórn verða að taka tillit
til þess sem fólkið i landinu
krefst, ef sú krafa er sett fram
af fullum þunga og þeirri alvöru
og einurö, sem stjórnendur eiga
að skilja.
Samstarfsnefndin til
verndar landhelginni.
350 skrifuðu undir á tveimur tímum
Að öðrum kosti er forsendan fyrir
dvöl hersins brostin
Á tveimur klukkustundum
söfnuðu áhugamenn i Þorláks-
höfn 350 undirskriftum undir
meðfylgjandi áskorun, sem var
afhent forsætisráðherra i gær-
morgun:
„Við undirrituð lýsum aðdáun
okkar á störfum skipherra og
skipshafna varðskipanna. Einnig
lýsum við yfir fyllsta stuöningi
við aðgerðir grindvikinga og að
öll íslenska þjóðin sýni það i verki
að hún eigi I striði við breta.
Krafist verði þess, að varnar-
liðið leggi til skip til eflingar land-
helgisgæslunnar, aö öðrum kosti
litum viðsvoá.að forsendá fyrir
áframhaldandi dvöl varnarliðsins
hérá landi sé brostin. Slitið verði
stjórnmálasambandi við breta
þegar i stað.”
ÞorleifurBjörgvinsson, Samúel
Samúelsson og Sigurður Jónsson
afhentu undirskriftalistann og
kröfurnar i stjórnarráðinu i gær-
morgun. Þá afhentu þeir blöðun-
um ljósrit af undirskriftalistun-
um ásamt eftirfarandi fréttatil-
kynningu:
Þorlákshöfn
„Ahugamenn um landhelgis-
mál i Þorlákshöfn stóðu fyrir
undirskriftasöfnun meðal ibúa
Þorlákshafnar sunnudaginn 11.
janúar 1976, þar sem lýst var yfir
aödáun á störfum skipherra og
skipshafna varðskipanna. Einnig
var lýst yfir fyllsta stuðningi við
aðgerðirgrindvikingaog að öll is-
lenska þjóðin sýni það i verki, að
hún eigi i striði við breta. Þess
verði krafist, að herinn leggi til
skip til eflingar landhelgisgæsl-
unnar, að öðrum kosti lítum við
svo á, að forsendan fyrir áfrain-
haldandi dvöl varnarliðsins hér á
landi sé brostin. Slitið verði
stjórnmálasambandi við breta
þegar i staö.
Þátttaka var gifurlega góð, þar
sem á tveimur klukkustundum
rituðu 350 manns nöfn sin á undir-
skriftalistana. Þvi miður voru
nær allir Þorlákshafnarbátar á
veiðum og gátu sjómenn þvi ekki
tekiö þátt i þessari undirskrifta-
söfnun. Ilins vegar má telja, að
þeir 120 sjómenn, sem voru við
skyldustörf sin, hefðu cinhuga
stutt þetta mál.
t Þorlákshöfn búa um 900
manns.
Þorlákshafnarbúar vilja á
þennan hátt vekja, athygli stjórn-
valda á þvi, hvemikilvægt er, að
islendingar einir fari með full
umráð yfir auðlinduin innan 200
milnanna, þar sem öllum lands-
mönnum hlýtur að vera ljóst, að
afkoma þjóðarinnar byggist á
skynsamlegri nýtingu fiskistofn-
anna.
Viðskorum á aila isiendinga að
sýna samtakamátt sinn i verki,
eins og þeir hafa oft sýnt áður.
þegar erfiðleikar hafa steðjað að
þjóöinni, þannig að fullur sigur
náist i þessu lifshagsmunamáli
okkar.”
Það skal tekið fram að það voru
aðeins þeir sem náð höfðu 18 ára
aldri sem fengu að undirrita á-
skorunina.
3 verslanir kœrðar
fyrir of háa álagningu
Verðlagsstjórinn i Rvik hefur
kært þrjár verslanir fyrir of háa
álagningu á vörur þær, sem
verslað er með. Fjöldi verslana
lagði of mikið á vörur sinar, allt
upp undir 60% of mikið, en voru
fúsar til að leiðrétta álagn-
inguna.
Þær þrjár verslanir, sem kærð-
ar voru. eru Faco. Bilanaust og
Blóm og Avextir.