Þjóðviljinn - 05.08.1976, Blaðsíða 16

DWDVnHNN
Fimmtudagur 5. ágúst 1976.
Var humar-
veiðum
haldið o£
lengi áfram
í sumar?
,,Þaö er mikilvægt að humarinn
fái frið til að vaxa, en mönnum
þykir, sem leyfð hafi verið of
mikil humarveiði i sumar, og við
hefðum átt að gefa stofninum
meiri tfma til að vaxa,” sagði
Kristján Ragnarsson formáður
og framkvæmdastjóri Liú, en nú
er lokið humarvertfð að þessu
sinni.
Kristján sagðist ekki hafa nein-
ar óyggjandi tölur um árangur
humarveiðinnar i sumar, en sér
virtist sem aflinn i ár hefði verið
meiri en undanfarin ár, og að afli
á togtima hefði aukist frá þvi sem
verið hefur undangengin sumur.
Hins vegar sagði Kristján, að á
móti þessari jákvæðu hlið máls-
ins stæði hitt, sem verra væri:
humarinn, sérstaklega seinni-
partinn i sumar, hefði verið mjög
smár, sem ekki einvörðungu
bendir til þess að of lengi hafi ver-
ið haldið úti.heldur hefur og það i
för með sér, að fleiri humra þarf i
hverja þyngdareiningu og verðið
er lægra en fyrir stærri og betri
humar. — úþ
Lánasjóður tómur og fær ekki fjárveitingu
Háskólarektor sér ekki ann-
að ráð en lengri sumarleyfi
fái námsmenn
ekki betri lánakjör
Jón Sigurðsson, formaður
stjórnar Lánasjóðs is 1. náms-
manna, hefur látið svo ummælt,
að hann telji sterklega koma til
greina að stofnunin starfi ekki
það sem eftir ársins. Sjóðurinn
er tómur, fjárveiting árs-
ins búin, og vantar um 221 miilj-
ón uppá, að hann geti staðið við
vorlánaloforðin. Tveggja
mánaða dráttur er nú iiðinn frá
þvi að þau áttu að afgreiðast.
Haustlán til sjóðsins á að fjár-
magna með 600 miijón króna
lántökuheimild og telur Jón það
jafngilda þvi að fjárveitinga-
nefnd neiti að veita þessa fjár-
upphæð. Það sé ekki hiutverk
sjóðsins aðtaka lán.heidur lána.
Guðlaugur Þorvaldsson, há-
skólarektor, sagði I Utvarpsvið-
tali i fyrradag, að ekki væri
annað sýnna, en nauðsyn ræki
til að stytta kennslutima I Há-
skólanum, þannig að nemendur
gætu unnið fyrir sér á sumrum.
Minni námslán á verri kjörum
Jón Sigurðsson.
Mytu að leiöa til erfiðleika fyrir
þorra námsmanna.
Háskólarektor kvaöst hafa
vakið athygli á þessum vanda
vegna þess að einmitt nú riði á
að bregðast ekki þeim náms-
mönnum, sem skólakerfið hefði
stefnt út i háskólanám. Ef litið
væri á fæöingarstatistik sæist,
Guðlaugur Þorvaldsson.
að einmitt nú væru stærstu ár-
gangarnir að komast á háskóla-
aldurinn. Næstu fimm árin væru
þvi slöustu árin sem við
þyrftum að sjá fyrir þörfum
stórra árganga, en um 1980-’82
færu þeir minnkandi, enda
lækkaði fæðingarMutfall mjög á
árunum kring um 1960. Yfir
þessa erfiöleika væru háskólar
á flestum evrópulöndum komn-
ir.
Guðlaugur sagði að I sjálfu
sér væri það ekki að harma að
slnu mati, þótt sumarleyfi væru
lengd, efunniö væribetur að þvi
að tryggja námsmönnum
örugga sumarvinnu. Það væri
llka góður skóli. Forsenda þess
að lengja skólaveruna sumar-
og haustmánuði hefði verið sú
að námsmönnum væri gert
kleift að útvega sér f jármagn til
námsins. Hvað gerir námsfólk
nú, sem ekki á fjársterka að?
Annaðhvort, segir rektor,
stundar það námið ver og vinn-
ur með, eða hrökklast frá námi.
Stytting skólaársins og aukin
sumarvinna myndi hinsvegar
hafa i för með sér minni yfir-
ferð. Fyrir þá sem ljúka prófi
hér, og hyggja á framhaldsnám
erlendis, myndi þetta þyða fjög-
urra ára nám i staö þriggja,
vegna þess að Háskólinn verður
að miða við þá prófstaðla, sem
tiðkast við erlenda háskóla.
Guðlaugur taldi það vera álita-
mál hvort þetta gæti talist æski-
leg þróun.
Margir vöknuðu við
þrumur og eldingar
Þeir voru ófáir sem spruttu
fram úr rúmum sinum aðfaranótt
gærdagsins og sviptu glugga-
tjöldunum frá til þess að lita aug-
um islenskt þrumu- og eldinga-
vcður. Á timabilinu frá 1.30 til
þrjú um nóttina létu veðurguðirn-
ir ófriðlega i meira lagi og alit
fram undir morgun voru þeir að
glefsa f næturfriö ibúa á vestan-
verðu landinu.
Að sögn Guðmundar Hafsteins-
sonar veðurfræðings sýndu allar
stöðvar frá Vestmannaeyjum
norður að Homi merki þess aö
þrumuveður hefði gengið yfir.'
Fremur þykir þaö óvenjulegt að
slikt veður nái til Vestfjarða, en
úrkoma meðveörinuvarnukil og
mældist t.d. 23 millimetrar á
Hvallátrum á tlmabilinu 18.00 til
09 I gærmorgun.
11
A OKKAR FÆRI
AÐ RREYTA LÖGUNUM”
— Það er ekki á okkar færi að
breyta skattalögunu^Við getum
bent á ýmsa þætti.tsem betur
mættu fara, en við erum einvörð-
ungu framkvæmdaaöilar, og
störfum eftir þeim reglum, sem
iöggjafinn setur og gilda hverju
sinni. Af embættisins hálfu er
ekkert sérstakt á döfinni I skatta-
málum, sagði Ævar ísberg, sem
um þessar mundir gegnir emb-
Framhald á bls. 14.
Tæknilegar ástæður veðurólát-
anna eruþær sömuogoftastáður.
Að þessu sinni kom veðrið með
kuldaskilum sem færðust inn yfir
landið, en ekki alls fyrir löngu
fengum við þrumuveöur i kjölfar
Mtabylgjunnar sem sendi siðustu
leifar sinar hingað i norðrið.
Rafmagnsneisti myndast
vegna spennumismunar á milli
tveggja skýja eða þá á milli skýja
og jarðar, og á hverjum metra er
mismunur e.t.v. tugþúsundir
volta, þannig að spennumunurinn
er gifurlegur og orkan I eldingun-
um eftir þvi. Þegar siðan orkan
leysist úr læðingi með eldingu
Mtnar loftið i kring verulega og
heita loftiö þenst út. Hljóðbylgjur
sem við það hendast af stað
mynda þrumuna, og þar meö er á
mjög einföldu máli fengin tækni-
leg útskýring á fyrirbærinu
þrumum og eldingum.
—gsp.
Kristján Ragnarsson.
Hægt að
veiða kol-
munna
í botnvörpu
,,Það fer algjörlega eftir
verðinu, sem við fáum fyrir hann,
hvort hægt veröur að stunda þess-
ar veiöar i framtiðinni eða ekki,”
sagði Kristján Ragnarsson, for -
maður LÍC, er við spurðum hann
álits á tilraunaveiðum á kol-
Framhald á bls. 14.
SQL ARL AND AFERÐIRN AR
Gj aldeyrir til menningar
ferða er ennþá hitamál
Nýlega hefur viðskiptaráðu-
neytinu borist bréf frá Félagi
ferðaskrifstofa þar sem þess er
enn fariö á leit að þeim verði
veitt einhver úrlausn varöandi
menningarferðir út frá sólar-
stöðum. Talsvert er nú rætt um
það mcöal ferðaskrifstofu-
manna að þessar skoðunarferð-
ir á söguslóöir muni verða felld-
ar niður vegna þess hve naumt
feröamannagjaldeyririnn er
skammtaður og ekki er hægt að
selja í feröirnar gegn isl. pen-
ingum.
Björgvin Guðmundsson.skrif-
stofustjóri i viöskiptaráðuneyt-
inu, tjáði blaðinu að þessi mál
væru enn til athugunar hjá
gjaldeyrisyfirvöldum. Fyrir
nokkru heföi verið rætt um aö
leyfa feröaskrifstofunum að
selja gegn greiöslu i isl, krónum
i eina slika ferö eða einhvern
takmarkaðan fjölda fyrir hvern
hóp. Þetta væri hins vegar
ýmsum annmörkum háð.
1 fyrsta lagi mætti ekki selja
neict gegn greiðslu i Isl, pening-
um erlendis. Ferðaskrifstofurn-
ar heföu hins vegar talið vand-
kvæði á þvi að selja i þessar
ferðir fyrirfram hér heima, og
viljaö gera það á staðnum. 1
öðru lagi vildu þær gjarnan
setja I einn pott slikar menning-
ar- og skoðunarferðir og feröir i
grisaveislur og nætur-
klúbbaráp. Viðskiptaráðuneytiö
heföi hins vegar ekki viijað telja
siöarnefndu ferðategundina til
menningarferöa enn. Ferðir af
þessu tagi væru orðnar fastur
stofurnar vildu gjarnar selja i
þær gegn ísl. peningum.
Hins vegar sagði Björgvin að
ekkert væri þvi til fyrirstöðu að
ferðaskrifstofur seldu I allar
áðurnefndar ferðir, ef um væri
að ræða fastar áætlunarferðir.
Þá væri hægt að greiða þær I is-
lenskum peningum hér heima,
eins og flugför og járnbrautar-
ferðalög. Skrifstofurnar teldu
sig þurfa að nota isl. fararstjóra
og sérrútur, en þó notuöu þær
áætlunarferðir fyrir alla stærri
hópa, þannig að sú leiö sýnist nú
fær.
Björgvin viðurkenndi að
gjaldeyr isreglurnar orkuðu
mjög tvimælis. Til dæmis giltu
sömu reglur, og sama upphæð,
fyrir ferðir til landa, hvort sem
verölag þar væri hátt eða lágt,
og feröin stutt eöa löng. Til
þessa hefði hins vegar ekki
veriðtalið fært annað en aðhafa
reglurnar fyrir feröamanna-
gjaldeyri einfaldar og skýr
ar til þess að koma i veg fyrir
mismunun og misnotkun.
Ferðagjaldeyrir er nú miðaö-
ur við kr. 50 þúsund á mann og
eina ferð á ári. Hálfur skammt-
ur er fyrir börn og hálfur fyrir
þá sem fara tvisvar eða oftar. 1
sólarlandaferðum fá ferðamenn
um 30 þúsund krónur, 11 þúsund
peseta I eigin vasa, hitt færi til
greiðsluá hótelum og sameigin-
legum kostnaði i hópferðum.
Taldi Björgvin þessa upphæð
skikkanlega i sólarferðum ef
dvalið væri á ódýrum hótelum i
tvær vikur. Skammturinn væri
fyrst naumur, ef ferðalög stæðu
lengur.
Þess skal getiö aö sólarlanda-
Björgvin Guðmundsson.
farþegar eyddu aðeins um ein-
um þriðja af öllum ferðagjald-
eyri, sem afgreiddur var hér i
fyrra.