Þjóðviljinn - 22.08.1976, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagúr 22 ágúst 1976
LÚÐVÍK JÓSEPSSON:
Formaður þingflokks Framsóknarflokksins, Þórarinn Þórarinnsson, hleypur I skarðið.
Ihaldsstjórnin og
F ramsíJcnarfldskurinn
Þegar núverandi ríkisstjórn
var mynduð lögðu forystumenn
Framsóknarflokksins áherslu á
það i áróðri sinum, að flokkur
þeirra gengi til samstarfs við
Sjálfstæðisflokkinn vegna þess að
ekki hefði verið um aöra kosti að
velja fyrir flokkinn.
Úti á landi, þar sem Fram-
sóknarflokkurinn telur sig gjarn-
an aðalandstæðing ihaldsins og
vill láta kalla sig vinstri flokk,
var þvi haldið fram, að samstarf
flokksins við Sjálfstæðisflokkinn
væri aðeins til bráöabirgða og i
rauninni út úr neyð.
Nú er þessi tónn talsmanna
Framsóknarflokksins breyttur.
Nú skrifar Þórarinn Þórarinsson,
aðalritstjóri Timans, hverja
greinina af annarri i Timann, og
heldur þvi fram að stefna núver-
andi ríkisstjórnar sé i öllum
meginatriðum hin sama og stefna
vinstri stjórnarinnar.
Nú talar Þórarinn ekki lengur
um „bráðabirgðasamstarf” við
Sjálfstæðisflokkinn og ekki heldur
um það, að Framsóknarflokkur-
inn hafi ekki átt annarra kosta völ
en stjórnarsamvinnu við fhaldið.
Nú er ihaldsstjórn Geirs Hall-
grimssonar orðin að nýrri vinstri
stjórn samkvæmt kenningum
Þórarins og þvi gerir hann allt
sem hann getur til að leggja
grundvöll að áframhaldandi sam-
starfi Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins.
Stefnuleysi
Fram-
sóknarflokksins
Stefnumörkum Framsóknar-
flokksins tilhinna stærri þjóömála
hefur jafnan verið harla óljós. Þó .
virtist stefna flokksins skýrast
nokkuð á þeim árum, sem hann
var 1 stjórnarandstöðu við viö-
reisnarstjórn ihalds og krata, eða
á árunum 1960-1970. A þeim tima
taldi Framsóknarflokkurinn sig
vinstri flokk og boðaði breytta
stefnu i grundvallaratriðum frá
hægri stefnu Sjálfstæðisflokksins.
Nú eftir tveggja ára samstarf
við ihaldið i rikisstjórn Geirs
Hallgrimssonar virðist stefna
Framsóknarflokksins orðin allt
önnur.
Nú er ekki að finna mikinn mun
á stefnu Framsóknarflokksins og
stefnu Sjálfstæðisflokksins varð-
andi ameriska herinn og aðstöðu
hans á Keflavikurflugvelli.
Nú er heldur ekki orðinn mikill
munur á stefnu Framsóknar-
flokksins og ihaldsins til samn-
inga við vestrænar vinaþjóðir um
landhelgismálið, og ekki heldur
hægt að finna mikinn mun á
stefnunni varðandi stóriðju
útlendinga hér á landi.
Stefna Framsóknar til launa-
og kjaramála verkafólks hefur
sist veriö betri en ihaldsins og
komið hefur fyrir, að formaður
Framsóknarflokksins hafi bein-
linis gert meiri kröfur um kjara-
skerðingu vinnandi fólks en for-
ystumenn ihaldsins hafa þorað að
gera.
Framsóknarflokkurinn hefur
dyggilega stutt stefnu ihaldsins
um samdrátt i uppbyggingu at-
vinnulifsins, um há-vaxta pólitik,
um stórminnkandi framkvæmdir
i vegamálum og sifelldar verð-
lagshækkanir á allri opinberri
þjónustu.
Og nú er svo komið að Þórarinn
Þórarinsson aðalritstjóri Timans
og formaður þingflokks Fram-
sóknarflokksins sér engan mun á
stefnu rikisstjórnar Ólafs
Jóhannessonar og stjórn Geirs
Hallgrimssonar, — hann gerir
engan mun á vinstri stefnu og
hægristefnu.
Vinstri stjórn
— hægri stjórn
Ég ætla mér ekki þá dul, að ég
geti i stuttri blaðagrein skilgreint
á fullnægjandi hátt mun á vinstri
stefnu og hægri stefnu, svo gjör-
samlega sem búið er aö hræra
saman og rugla rétta merkingu
orðanna hægri og vinstri i stjórn-
málum.
En ég ætla að drepa á okkur
grundvallarstefnumál vinstri
stjórnarinnar um leið og ég vik að
hægri stefnu núverandi rikis-
stjórnar.
Vinstri stjórnin setti sér það
mark að semja um „brottför
hersins i áföngum”.
Það var stefnumið þeirrar
stjórnar að herinn ætti að fara úr
landinu og að hér ætti að vera
herlaust land.
Þegar kom til framkvæmda á
þessari stefnu kom i ljós, að
Framsóknarflokkurinn var ekki
heill i málinu. Áhrifamenn i
flokknum voru mótfallnir þessu
stefnumáli vinstri stjórnarinnar
og hófu baráttu með Ihaldsöflun-
um gegn þvi að við það yrði stað-
ið.
Hægri rikisstjórn Geirs Hall-
grimssonar gjörbreytti um stefnu
i þessu máli og samdi um aukin
umsvif hersins á Miðnesheiði og
áframhaldandi setu hans.
Vinstri rikisstjórnin hét þvi i
stjórnarsáttmála sinum, að laun
verkafólks, bænda og sjómanna
skyldu hækkuð um 20% frá þvi
sem þau voru orðin eftir kaup-
lækkunartimabil viðreisnar-
stjórnarinnar.
Við þetta atriði var staðið.
Núverandi hægristjórn hefur
hins vegar látlaust unnið að þvi
að lækka aftur iaunakjör þessara
stétta. Það hefur hún gert með
endurteknum gengislækkunum,
gengissigi, hækkun söluskatts og
innflutningsgjalda, vaxtahækkun
og með þvi að heimila óhóflegar
verðlagshækkanir.
Vinstri stjórnin taldi eðlilegt og
sanngjarnt og efnahagslega rétt
að bæta launakjör vinnustéttanna
sem höfðu orðið að þola kaup-
lækkun á árunum 1968-1969.
Hægri stjórnin taidi aftur á móti
og telur enn i dag, nauðsynlegt að
halda niðri kaupmætti launa
vinnustéttanna og kennir of háu
kaupi um efnahagsleg vandamál
þjóðarinnar.
Vinstri stjórnin beitti sér fyrir
hækkun orlofs, styttingu vinnu-
tima og margvislegum réttindum
verkafólki, og bændum til handa.
Núverandi hægri stjórn hefur
verið að skerða þessi réttindi
m.a. með þvi að skera niður fjár-
veitingar til félagsmála og með
þvi að breyta lögum til skerðing-
ar áður viðurkenndum réttindum.
Vinstri stjórnin beitti sér af
kappi að eflingu atvinnulifs um
allt land. Hún stuðlaði aö kaupum
á skuttogurum og öðrum fiski-
skipum til fjölmargra staða á
landinu og hóf stórfelldar fram-
kvæmdir við endurnýjun frysti-
húsa og annarra fiskvinnslu-
stöðva.
Framkvæmdir á þessum svið-
um gjörbreyttu atvinnumálum
viða um iand. Fiskvinnslan
færðist á hærra stig, atvinna varð
samfelldari, afkoma fyrirtækja
betri og hagur vinnandi fólks all-
ur annar en áður.
Hægri stjórnin hefur stöðvað
þessa uppbyggingu á mörgum
stöðum. Ný frystihús, sem voru
hálfbyggð og önnur sem voru á
lokastigi, standa nú óhreyfð, en
þess i stað er nú talað i sifellu um
of mikla fjárfestingu i sjávarút-
vegi og landbúnaði.
Vinstri stjórnin hækkaði eigin
tekjur stofnlánasjóða atvinnu-
veganna stórlega frá þvi sem áð-
ur var og tryggði þeim nauðsyn-
legt starfsfé. Núverandi rikis-
stjórn hælir sér fyrir að hafa náð
þeim árangri að draga úr fjár-
festingum atvinnuveganna um
16,2% á árinu 1975.
Og hún knúið fram mikla
vaxtahækkun og verðtryggingu á
lánum og stefnir með þvi að
stöðvun uppbyggingar i atvinnu-
lifinu.
Vinstri stjórnin lagði áherslu á
atvinnuvegi landsmanna sjálfra
og hafnaði erlendri stóriðju.
Hægri stjórnin hefur snúið þessu
við og leggur nú höfuðáherslu á
virkjanir fyrir erlenda stóriðju og
rannsóknir á orkuframkvæmdum
sem fyrst og fremst miðast við
slikar framkvæmdir.
Hægri stjórnin leiðir umboðs-
menn erlendra auðhringa um
landið og ræðir um stóriðju á
Austurlandi og við Eyjafjörð auk
járnblendiverksmiðjunnar i
Hvalfirði og stækkunar álversins
i Straumsvik, sem þegar hefur
verið samið um.
Varðandi uppbyggingu at-
vinnulifsins er stefna vinstri
stjórnarinnar og stefna hægri
stjórnarinnar algjörlega and-
stæöar.
Stefna vinstri stjórnarinnar
miðaði að eflingu byggðar um allt
land. Hún byggði á auðlindum
landsins og sjávar og á eigin
framkvæmdum og eigin rekstri
islendinga, en núverandi stefna
er öll miöuð við stóriðju útlend-
inga en vantrú á getu lands-
manna sjálfra.
Vinstri stjórnin rak raunhæfa
byggðastefnu. Sú stefna var mið-
uð við að efla atvinnulif lands-
byggðarinnar. Sú stefna miðaði
framkvæmdir I orkumálum við
þarfir islendinga. Þá var virkjað
fyrir vestan, norðan og austan
jafnhliða framkvæmdum við
Sigöldu. Þá fjölgaði lika fólki á
landsbyggðinni.
Nú er þessi stefna breytt á nær
öllum sviðum.
Nú er að visu gumað af
Byggðasjóði og smávægilegum
lánum hans og styrkjum, á sama
tima og atvinnuuppbyggingin er
stöðvuð. Stóriðjustefnan getur
aldrei orðið annað en algjör and-
stæða við byggðastefnu.
Vinstri stjórnin hélt uppi sókn i
landhelgismálinu og miðaði við
það að i lok samningstimabilsins
við breta, eða 13. nóvember 1975,
yrði öll fiskimið innan 50 miln-
anna eingöngu fyrir islendinga.
Hún hafði einnig tekið upp
stefnuna fyrir 200 milum á
erlendum vettvangi og sett lög
sem heimiluðu reglugerðarútgáfu
um þá stækkun.
Hægri stjórnin tók strax upp
undansláttarstefnu i landhelgis-
málinu. Hún samdi við vestur-
þjóðverja um veiðar i tvö ár, eða
til 1. desember árið 1977.
Hún bauð bretum samninga til
tveggja ára, 65 þúsund tonn á ári
og samdi við ýmsar aðrar þjóðir.
Það kostaði harða baráttu
stjórnarandstöðu og þjóðarinnar
almennt , að koma i veg fyrir af-
glöp hægri stjórnarinnar i land-
helgismálinu.
Enn stendur sú barátta áfram
þvi nú þarf að koma i veg fyrir, að
stjórnin beygji sig fyrir Efna-
hagsbandalaginu, sem margt
bendir tii að hún muni gera.
Enginn, sem fylgst hefur með
baráttunni i landhelgisrnálinu, ef-
ast nú um að hefði hægri stefnan,
stefna forystumanna Sjálfstæðis-
flokksins, ráðið i þvi máli, þá
hefði ekki verið fært út i 50 milur
árið 1972 og þá hefði ekki unnist
sá sigur sem unnist hefur.
Foringjar ihaldsins voru á móti
útfærslu 1971 og 1972. Þeir vildu
leggja deiluna við breta undir
úrskurð Alþjóðadómstólsins og
þeir vildu siðan semja bæði við
breta og þjóðverja, en glamra
hins vegar á sama tima um 200
milur, sem svo áttu ekkert að
gilda i reynd.
Það var vissulega mikill munur
á hægri stefnunni og vinstri stefn-
unni i landhelgismálinu.
Hvert stefnir
Framsókn?
Það er vissulega ekki að
ástæðulausu að margir vinstri
menn, sem stutt hafa Fram-
sóknarflokkinn, spyrja i dag:
Hvert stefnir Framsóknarflokk-
urinn?
Þeir sjá hvernig flokkurinn
styður hægri stefnu á flestum
sviðum. Og nú heyra þeir, að
aðal-forystumenn flokksins eru
farnir að boða að hægri stefna
Geirs Hallgrimssonar sé i raun-
inni vinstri stefna
Og þeir finna að foringjar
flokksins eru að undirbúa áfram-
haldandi samstarf við ihaldið um
sömu stefnu og rekin hefur verið.
1 næstu kosningum er þýðingar-
laust fyrir frambjóðendur flokks-
ins að reyna að afsaka samstarfið
við ihaldið með þeim skýringum
að annað samstarf hafi ekki verið
mögulegt.
Nú liggur orðið fyrir, að for-
ingjar fiokksins eru ánægðir með
ihaldsstefnuna og kalla hana
sömu stefnu og stefnu vinstri
stjórnarinnar.
Nú verða vinstri menn að læra
af reynslunni og tala við fram-
sóknarforingjana á þvi máli sem
þeir skilja.
Stærsta safn í heimi af munum úr rafi
Moskvu (APN). I grennd við
fiskiþorpið Sventoja á Eystra-
saltsströnd Litháen hafa fundist
nokkrir molar af rafi, sem hver
um sig vegur 1200-2500 grömm.
Innan i þeim öllum er að finna
ýmis skordýr, burknablöð og
blómfrævla, sem hafa veröveist
vel siðan þau festust I viðar-
kvoðuköggli fyrir 60-80 miljónum
ára. Fundur þessi hefur verið
fenginn hinu fræga rafsafni i
Palanga til varðveislu, en það
hefur að geyma stærsta safn I
heimi af rafi, bæði i unnu og
náttúrulegu formi. Meðal
fimmtánþúsund safngripa eru
handskornar myndir úr rafi,
áhöld úr rafi frá ýmsum timum,
rafmolar, sem notaöir voru sem
gjaldmiðill um það bil þúsund
árum fyrir upphaf timatals
okkar, og svo auðvitað skraut-
munir.
Þau 25 ár, sem safnið hefur
starfað, hafa yfir 100 þúsund
gestir, innlendir og erlendir, sótt
safnið, og það hefur sent farand-
sýningar til margra landa viðs-
vegar um heim.
Rafútskurður lifir enn góðu lifi i
Litháen i dag. Eru bæði unnir
skrautmunir og aðrir listmunir af
mörgum ólikum gerðum á verk-
stæðum, sem rekin eru af rikinu.
Velmenntaðir hönnuðir móta þar
hugmyndir sinar i módelmyndir
sem handskurðarmennirnir
vinna siðan eftir.