Þjóðviljinn - 14.12.1976, Blaðsíða 8

8 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 14. desember 1976
VINNAN,TÍMARIT ASÍ OG MFA — 2.-3. HEFTI 1976
Kynning á efni Vinnunnar
Gefið variít sérstakt afmælis-
hefti af Vinnunni meðan á sið-
asta Alþýðusambandsþingi stóð
tii að minnast 60 ára afmælis
sambandsins. Er það 2.-3. hefti
þessa árs, prýtt fjölda mynda.
Heftið er um 50 iesmálssiður að
stærð, og flytur það einkum efni
sem taliö er geta komiö að gagni
i fræðslustarfi verkalýðs-
hreyfingarinnar.
Hér á siöunni er birtur megin-
hluti ritstjórnargreinarinnar
Baráttan heldur áfram og kafl-
ar dr ávarpi Björns Jónssonar
vegna afmælisins. Ólafur R.
Einarsson ritar i heftið langa og
skemmtilega grein um sögu
verkalýðshreyfingarinnar:
„Eindreginn félagsskapur”
gjörbreytir islensku þjóðlifi.
Sigurður E. Guðmundsson ritar
greinina Verkamannabú-
staðirnir, verkalýðshreyfingin
og húsnæöismálin. Guðrún
Helgadóttir og Þorgerður Bene-
diktsdóttir starfsmenn Trygg-
ingastofnunar rikisins skrifa
Brot úr sögu almannatrygg-
inga.Birtireru þættir úr riti eft-
irSvan Kristjánsson um verka-
lýðshreyfinguna á 3ja áratugn-
um. Virkt félagsstarf og sterk
heildarsamtök tryggja best
framtið sjómannaer fyrirsögn i
viðtali við Jón Sigurösson. Hér á
siðunni eru birtir kaflar úr við-
tali við 3 af starfsmönnum ASÍ
um störf miðstjórnar og skrif-
stofunnar. Loks er i heftinu safn
tilvitnana: Verkalýðshreyfingin
og bókmenntirnar.
Ritstjóri Vinnunnar er Baldur
óskarsson.en ritið er gefið út af
Alþýðusambandi Islands og
Menningar- og fræðslusam-
bandi alþýðu. Afgreiðsla Vinn-
unnar er að Laugavegi 18, simi
17120.
ER ASÍ SKRIFSTOFUBÁKN?
Oft heyrist talaö um
miðstjórn ASi sem skrif-
stofuveldi# forystan og
skrifstofan ráöi einu og
öllu i verkalýðshreyfing-
unni. Verkalýðssamtök-
unum sé miðstýrt frá
skrifstofu ASi og þar séu
allar ákvarðanir teknar.
Aðrir ha'da því aftur á
móti fram, að Alþýðu-
sambandið sé of veikt
sem þjónustustofnun fé-
laganna og starf þess
þurfi mjög að ef la á kom-
andi árum. Vinnan leitaði
því til þriggja starfs-
manna Alþýðusambands-
ins, Snorra Jónssonar,
framkvæmdastjóra,
Ólafs Hannibalssonar,
skrifstofustjóra og Ás-
mundar Stefánssonar,
hagfræðings, til að ræða
við þá um skipulag og
starfsemi Alþýðusam-
bandsins og fá fram
skoðun þeirra á kenn-
ingunni um ASi sem
skrifstofuveldi.
(Hér eru aðeins birtir hlutar
úr viðtaiinu, spurningarnar eru
felldar niður og svörin skert eða
dregin saman. Svörin eru merkt
upphafsstöfum þeirra Snorra,
Ólafs og Asmundar svo sem viö
á).
Hvernig er aðildin?
Alþýðusambandið er myndaö
af landssamböndum og verka-
lýðsfélögum sem eru með beina
aðild að ASl. Upphaflega var
aðeins um félagaaöild að ræða,
en á þingi ASl 1968 var gerð
skipulagsbreyting sem grund-
vallast á því að ASÍ byggist upp
af landssamböndum sem félög-
in eiga aðild að. Þau félög sem
enn eru utan landssambanda
hafa annað tveggja kosið þá
skipan, en til þess hafa þau
frelsi skv. lögum ASÍ, eða ekk-
ert landssamband hefur verið
myndað, sem þau eðli sinu sam-
kvæmt ættu heima i.
(Sn. J.).
225 félög
I ASt eru nú 8 landssambönd
og 43 verkalýðsfélög meö beina
aðild. Alls eru verkalýðsfélögin
innan vébanda ASI 225 og fé-
lagsmenn um 47 þúsund talsins.
(Sn. J.)
Hlutverk Alþýðusam-
bandsins
13. gr. laga Alþýðusambands-
ins segir um hlutverk þess:
„Hlutverk sambandsins er að
hafa forystu i stéttabaráttu og
félagsstarfsemi alþýðunnar á
tslandi með þvi m.a. að móta og
samræma heildarstefnu sam-
takanna i launa- og kjaramál-
um.
Framkvæmdir i þessu skyni
annast stéttarfélögin sjálf, eða
sambönd þeirra I umboöi félag-
anna ásamt þingi, sambands-
stjórn og miðstjórn Alþýðusam-
bandsins”.
Það sem segir hérna i 3. gr. „i
umboði félaganna” höföar til
þess að það eru félögin sem hafa
samningsréttinn og ákvörðun-
arvaldið um það hvort verk-
fallsvopninu skuli beitt hverju
sinni. (Sn.J.).
Hin lögfestu markmið
(t 4ðu grein laga ASl eru
markmiö sambandsins talin
upp i nokkrum greinum. Hér
eru nokkrar þessara greina, en
jafnframt skal — af hálfu Þjóð-
viljans — visað til nýsam-
þykktrar stefnuskrár, sem ekki
lá fyrir þegar viðtalið var tek-
ið).
Markmið Alþýðusambandsins
er:
a) Að vinna að þvi, að aðildar-
samtökunum sé stjórnað eftir
sameiginlegum reglum með það
að markmiði aðefla starf þeirra
til að bæta kjör launafólks og
samræma hagsmuni þess i
efnahagslegu, félagslegu og
menningarlegu tilliti.
c) Að veita aðildarsamtökum
hvern þann styrk og hjálp, sem
sambandiö getur i té látið til efl-
ingar starfsemi þeirra, og að
vernda rétt þeirra.
e) Að beita sér fyrir aukinni
fræðslu almennings i félagsmál-
um með þvi m.a. að gefa út eða
stuðla að útgáfu blaða, bóka og
ritlinga, og að láta flytja skýrsl-
ur, fréttir, ritgerðir og greinar,
er samtökin varða.
g) Að vinna aö þvi að koma
fram löggjöf um hagsmuna- og
menningarmál alþýðunnar.
Miðstjórnarvaldið miklu
minna en á Norðurlönd-
um
Þing ASt eru haldin fjórða
hvert ár og þar er stefnan mörk-
uð i stórum dráttum, t.d. i efna-
hags- og kjaramálum. Til þess
aö vinna að þessum verkefnum
á hverjum tima eru haldnar
sérstakar ráöstefnur, þar sem
fulitrúar landssambanda og fé-
laga með beina aðild eiga full-
trúa. Þar er stefnan útfærð en
hvert félag verður, að gefa um-
boö til þess að Alþýðusamband-
ið eða nefnd á þess vegum fari
með samningamálin. Þegar
meta skal hvað muni unnt að fá
út úr samningum við atvinnu-
rekendur hverju sinni, eða hvort
skella skuli á vinnustöövun, þá
ákvarðast það af félögunum
sjálfum.
Þannig má segja að ASl sé
ekki sterkt á sama hátt og sam-
böndin á hinum Norðurlöndun-
um. Þar hafa þau raunverulegt
vald, sérstaklega þó landssam-
böndin, en hér er áhrifavaldið
hjá félögunum sjálfum. (Sn. J.).
Engin sérstök fram-
kvæmdastjórn
Miðstjórn heldur fundi og tek-
ur fyrir þau erindi sem berast
og þau verkefni, sem hún telur
að jjurfi úrlausnar hverju sinni.
Þar eru mál afgreidd meb
meirihlutaákvörðun eða sam-
Framhald á bls. 18-
Baráttan heldur áfram
Alþýðusamband íslands var stofnað 12. mars
1916. Á þeirri tíð voru mikil umbrot, ekki aðeins í
skotgröfum heimsstríðsins, heldur og í hinni af-
skekktu byggð, íslandi. Sigur var á næstu grösum í
sjálfstæðisbaráttunni og stjórnmálin beindust á
nýjar brautir. Hin nýja stétt, verkalýðurinn, var að
vakna til vitundar um rétt sinn og styrk og stofnaði
með sér samtök. Sá félagsskapur skyldi umskapa
Island. Þótt vopnabúnaður væri enginn utan hug-
sjón og sigurvilji var til orrustu blásið. Færa skyldi
verkalýðnum frelsi, skapa honum jöfnuð og félags-
legtöryggi og fiytja yfirráð þjóðfélagsins í hendur
alþýðunnar. Af þessari baráttu er mikil saga. í 60
ára af mælisriti Vinnunnar er nú reynt að rekja þá
sögu að nokkru.
Á sextíu árum hefur verkalýðshreyf inguhni tek-
ist að umskapa lífskjör alþýðunnar. Eymdin og
örbi rgðin eru úr sögunni. Samt eru gömlu baráttu-
málin enn í fullu gildi. Sigur í félagslegri umbóta-
baráttu verður ekki unninn í eitt skipti fyrir öll.
Aldraðir og öryrkjar fá enn naumt skammtað og
hljóta nær enga félagslega ummönnun. Vinnu-
jjrælkunin hef ur tekið á sig nýja mynd. Þrátt fyrir
lögboðna 40 stunda vinnuviku lifir verkafólk ekki
nema með tvöföldu vinnuálagi. Enn ríkir hróplegt
misrétti á íslandi. Auðstéttin hefur enn tögl og
hagldir í íslensku efnahags- og stjórnmálalífi. Hún
vegur mál á vogarskál gróðans, einnig hersetu og
erlenda íhlutun á íslandi. Alþýðusamtökin eru eina
hindrunin í vegi auðmagnsins. Því er nú sem fyrr
vegið að þeim og reynt að skerða verkfallsréttinn.
Nú sem fyrr ríður á að verkalýðurinn ef li samtök
sin, sjálft Alþýðusambandið með þróttmiklu starf i í
verkalýðsfélögunum. Markmiðið er enn hið sama,
iöfnuður og alþýðuvöld. Baráttan heldur áfram.
Úr ritstjórnar-
grein Baldurs
Óskarssonar