Þjóðviljinn - 22.06.1980, Blaðsíða 7

Sunnudagur 22. júni 1980 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
Attræöur
Skúli Þórðarson magister
Arni Bergmann ritstjóri
hringdi til mln á dögunum og
vakti athygli mlna á, aö senn yröi
hann Skilli Þór&arson sagn-
fræöingur áttræöur. Tempus
fugit, stendur þar, og meira aö
segja er þvi llkast sem þessi
blessaöur timi greikki slfellt
sporiöeftir þvf sem á ævina llöur.
Samkvæmt Samtlöarmönnum
þeirra slra Jóns Guönasonar og
Péturs Haraldssonar og
Kennaratali ólafs Þ. Kristjáns-
sonar eru helztu stiklurnar I lífs-
hlaupi Skúla Þóröarsonar sem
næst eins og hér segir:
Fæddur 21. júnl 1900 á Arnórs-
stööum á Jökuldal. Foreldrar
Þóröur Þóröarson bóndi þar
og siöan á Gauksstööum I
sömu sveit, og slöari kona
hans, Stefanla Jónsdóttir. Sat
I Alþýöuskólanum á Eiöum
1919—21. Lýöháskólanum
Sighlnum I Svlþjóö 1922—23.
Kennaraháskólanum I Kaup-
mannahöfn 1923 — 24.
Stúdentspróf I Kaupmanna-
höfn 1925. Mag art. 1 sagnfræöi
frá Khafnarháskóla 1936.
Gagnfræöaskólakennari I
Reykjavlk 1938—60. Kennari
viö Menntaskólann I Reykja-
vik frá 1942, stundakennari til
1960, yfirkennari frá 1964. 1.
kona 20. okt. 1926 Ingrid, dóttir
Hjalmar Hákánsson forstjóra
I Kaupmannahöfn. Skildu. —
2. kona 2. jan. 1942 Helga Alf-
heiöur Arnadóttir prófasts I
Göröum á Alftanesi Björns-
sonar og konu hans, Llneyjar
Sigurjónsdóttur frá Laxa-
mýri.
Þaö stendur heima, aö bún-
aöarskólinn á Eiöum veröur
alþýöuskóli áriö sem Skúli kemur
þangaö. Asmundur Guömundsson
slöar guöfræöisprófessor og
biskup er tekinn viö skólastjórn-
inni, og þó aö sr. Arni Þórarins-
son segöi um Asmund og nánustu
ættmenn hans, aö þeir gætu hæg-
lega afkristnaö befl sólkerfi, þá
voru þeir frændur án efa meö far-
sælustu kennurum um sina daga.
Annaöhvort hefur Skúli ekki
fengiö menntunarþrá sinni aö
fullu svalaö á Eiöum, eöa hún
hefur veriö svo rækilega vakin
þar, aö ekkert fékk annaö hamiö
hana en aö láta undan henni. Vlst
er, aö þurft hefur meira en
meöalkjark og næstum ómennska
bjartsýni fyrir fátækt ungmenni
aö ráöast I þau stórræöi, sem
Skúli geröi næstu árin. Fjölmörg
dæmi sanna aö löngum voru þeir
margir íslensku stúdentarnir,
sem hurfu frá óloknu námi, þótt
ekki brysti þá hæfileika. En llfs-
baráttan, vonlítiö skuldabasliö,
bugaöi þá hvern af öörum. Þaö
þótti t.d. fullkomiö ábyrgöarleysi
aö sleppa góöri atvinnu, sem
Helgi Seljan alþingismaður:
Hvers vegna
Vigdísi?
Síöustu vikurnar hefur þessi
spurning æ oftar veriö borin upp
viö mig. Henni hefur veriö vanda-
laust aö svara og mér þykir rétt
aö gera þaö á opinberum vett-
vangi einnig, svo margir sem nú
láta þar álit sitt i ljós. Svar mitt
skal vera stutt.
Forseti Islands þarf aö vera I
sem nánastri snertingu viö fólkiö
i landinu. Til þess þarf forsetinn
aö þekkja landiö og þjóöina I
fortiö og nútiö. Enginn gerir þaö
betur en Vigdis Finnbogadóttir.
Hún er einlægur fulltrúi þess
besta I þjóömenningu okkar og
þjóöararfleifö, án hroka og stæri-
lætis, þar fer fulltrúi þeirrar
sönnu menningar sem nær jafnt
til huga og hjarta. Hún er
veröugur þjóöhöföingi frjálsrar
þjóöar, einörö og djörf samfara
prúömennsku og ljúfmennsku.
Hvort sem er hér heima eöa á
erlendri grund yröi hún ætíö
fulltrúi fólksins i landinu, fágaöur
heimsborgari en tslendingur
fyrst og síöast. Hún hefur aldrei
boriö neinar flokksviöjar, en hún
hefur haft siöar ákveönu skoöanir
á þeim málum sem hæst hefur
boriö og fylgt sannfæringu sinni
af einurö og heilindum, án hiks og
vafninga.
Enginn er þvi betri fulltrúi þess
friöelskandi fólks sem viö Islend-
inga erum sem þjóö.
En ofar öllu þessu, þó mikil-
vægt sé finn ég i Vigdisi sem
forseta þann fulltrúa sem ber
jafnréttishugsjón okkar best og
gleggst vitni. Meö kjöri hennar sé
ég bjarma fyrir nýrri og betri tlö
Helgi Seljan
varöandi þaö grundvallaratriöi
aö allir séu jafnir, aö jafnrétti
kynjanna, jafnrétti allra, öölist
nýja volduga viöspyrnu. Þetta
skiptir sköpum.
Einmitt vegna þess aö hinir
frambjóöendurnir eru hinir
mætustu menn, hver á sinn hátt,
þá fagna ég þvl aö geta meö svo
góöri samvisku stutt Vigdisi
Finnbogadóttur sem þaö forseta-
efni sem ég tel veröugastan arf-
taka þess þjóöhöföingja sem meö
sérstökum glæsibrag hefur setiö
Bessastaöi siöustu tólf ár. Eg tel
þjóöina sæmd aö forseta sem Vig-
dísi Finnbogadóttur þvi aö ég veit
aö andi sannrar menningar, is-
lenskrar reisnar og hins hlýja
hjartalags mun þá ráöa rikjum á
Bessastööum næstu ár.
Hið felenska
kennarafélag
minnir félagsmenn sina á námskeið
Háskóla íslands i uppeldis- og kennslu-
fræðum.
Umsóknarfrestur er til 1. júli n.k.
Stjórn H.í.K.
bauöst, þó aö enn vantaöi ef til vill
aöeins herslumuninn I prófiö.
Þegar Skúli haföi lokiö námi,
hvarf hann fljótlega heim tií
lslands eftir langa útivist. Haföi
hann þá þegar allvlöa fariö og
feröast, en alla ævi hefur hann
veriö mikill feröagarpur og haft
yndi af aö kynnast framandi lönd-
um og þjóöum.
Ekki var þaö tiltakanlega girni-
legt, sem tsland átti aö bjóöa
menntamönnum frekar en öörum
börnum sinum á áratug krepp-
unnar miklu, sem grúföi nær
uppstyttulaust yfir tslandi
1931—40. Unglingakennsla var hiö
helsta sem háskólamenntaöir
húmanistar gátu gert sér vonir
um. Vildu þeir fást viö ritstörf eöa
rannsóknir, uröu þeir yfirleitt aö
standa straum af sllku sjálfir, og
var þá viöbúiö aö þeir þyrftu um
þaö er lauk fremur aö borga meö
sér en þeir fengju nokkuö i aöra
hönd seint og um síöir. t þessu
efni hefur Skúli talist heppinn,
þegar Bókaútgáfa Menningar-
sjóös réö hann til þess aö skrifa
Almenna stjórnmálasögu siöustu
20 ára, sem kom út I tveimur
bindum 1941 og 1943 I stóru upp-
lagi og er þó fyrir löngu oröin
næsta fágæt. Var verulegur
fengur aö henni fyrir þá, sem
vildu átta sig á aödraganda
ófriöarins, sem þá stóö sem hæst,
en um hriö höföu flestir trúaö þvl,
aö ekki kæmi framar til meiri
háttar styr jaldar I heiminum eftir
lok ófriöarins mikla, sem geisaö
haföi 1914—18.
Ég var einn þeirra, sem lásu
þetta rit Skúla fagnandi og fannst
þá sem senn liöi aö þvl aö kynnast
mætti veraldarsögunni á
móöurmálinu. Höfundinum
kynntist ég veturinn 1945—46
þegar ég var stundakennari viö
Gagnfræöaskólann I Reykjavlk,
Ingimarsskólann eins og hann
varalmennt kallaöur. Þarna voru
margir kennararnir rosknir og
ráösettir lærdómsmenn og llkur
bragur á þröngri og illa búinni
kennarastofunni þvl sem nú
gerist I hinum fjölmörgu og
velbúnu unglingaskólum. Meöal
þessara viröulegu lærifeöra,
sem mikill vinningur var aö fyrir
grænjaxl eins og mig aö eiga
sálufélag meö, voru auk Skúla
þeir Arni Guönason, Sveinbjörn
Sigurjónsson, Friörik A Brekkan,
Hjörtur Halldórsson og skóla-
stjórinn, Ingimar Jónsson. Mér
fannst þá þegar, og hefur oröiö
þaö ennþá ljósara slöar, aö flestir
heföu þessir mætu menn sómt sér
og betur notast kunnátta þeirra,
þar sem þeir heföu haft þroskaöri
nemendur.
Enginn efi er á þvl, aö þaö varö
Skúla upplyfting, þegar hann fór
aö kenna I Menntaskólanum. Þar
eignaöist hann brátt góöa vini
meöal starfsmanna, og þar
fékk hann meira viönám krafta
sinna og sérþekkingar en meöal
yngri nemenda I Gagnfræöaskól-
anum, auk þess sem minna þurfti
aö beita sér til þess aö halda uppi
aga I tímum.
Þarna lágu leiöir okkar Skúla
saman á ný. Veturinn 1959—60 tók
ég að mér hluta af kennslu Skúla
meöanhann var I ársleyfi. Var ég
svo næsta áratuginn viöloöandi
Menntaskólann, en allan þann
tlma kenndi Skúli þar og nokkru
lengur þó.
Haustiö 1960 varö Skúli fyrir al-
varlegu umferöarslysi I Kaup-
mannahöfn og missti af þeim sök-
um annanfótinn. Atti hann lengi I
þeim meiöslum, og kom sér þá
fyrir hann æöruleysi og kjarkur
ásamt traustum stuöningi góörar
konu. Fyrr en varöi var Skúli
kominn á kreik á ný og tekinn til
óspilltra málanna viö kennslu og
ritstörf, þar sem frá var horfiö.
Reyndar olli stúfurinn honum
ööru hvoru óþægindum og fleiri
kvillar komu lika til. En æöru-
leysi Skúla viröist engin takmörk
þekkja.
Auk Stjórnmálasögunnar hefur
Skúli skrifað sögu Sjómanna-
félags Reykjavlkur fyrstu 50 árin
og sitthvaö annaö, t.d. um
sveitarstjórnar- og fátækramál.
Þá sá hann ásamt Stefáni
Pjeturssyni þjóöskjalaveröi um
útgáfu ritgeröa Baröa
Guömundssonar I tveimur bind-
um. Er óhætt aö fullyröa, aö fáir
eru nú kunnugri kenningum
Baröa um höfund Njálu og
uppruna Islendinga en Skúli, og
veit ég ekki betur en hann
aöhyllist þær af heilum huga.
Ferill Skúla hefur veriö farsæll
og ævistarfiö giftudrjúgt. En hon-
um hefur ekki veriö hllft viö
þungum byröum og áföllum um
dagana. Hefur hann um skeiö átt
viö þráláta vanheilsu aö striöa.
Börn hans af fyrra hjónabandi
eru dáin langt um aldur fram.
Voru þau bæöi búsett I
Danmörku, Helga og Stefán. Af
slöara hjónabandi eru Liney
arkitekt og Skúli stýrimaður.
Ekki alls fyrir löngu varö Skúli
fyrir enn einu sjúkdómsáfalli. En
ég efa ekki aö hann haldi vanda
sinum og snúi eins og fyrri daginn
á allan krankleika.
Loks óska ég Skúla Þóröarsyni,
konu hans og börnum, allra heilla
I bráö og lengd, og sama gerir
yngsta systir hans Frimanns frá
Bessastööum.
Bergsteinn Jónsson.
T
VeljumVIGDISI
SKRIFSTOFUR STUÐNINGSMANNA
REYKJAVlK
Laugavegi 17. Símar 26114 og 26590. Opið 10—22.
Forstööumaður: SVANHILDUR HALLDÓRSDOTTIR
SELTJARNARNES:
Vallarbraut 16. Sími 13206. Opið öll kvöld.
Forstöðumaöur: SVEINBJÖRN JÚNSSON
MOSFELLSSVEIT:
Versl. Þverholt Simi 66960 Opið 17—19.
Forstöðumaður: ANNA SIGGA GUNNARSDÖTTIR
AKRANES:
húsi Slysavarnartélagsins. Sími 93-2570. Opið 14—17 og 20—22
Forstóöumaöur: HRONN RiKARÐSDÖTTIR.
BORGARNES:
Snorrabúð Gunnlaugsgötu 1. Simi 93-7437.
Opið virka daga 15—18 og 20—22 og 14—17 um helgar
Forstööumaður: ÖSK AXELSDOTTIR
GRUNDARFJÖRÐUR:
Grundargotu 18. Simi 93-8718
Forstöðumaður: JONA RAGNARSDOTTIR
STYKKISHÓLMUR:
Skúlagötu 14. Sími 93-8317
Forstööumaöur: ÞORSTEINN AÐALSTEINSSON
PATREKSFJÖRÐUR:
Aðalstræti 15. Simi 94-1455. Opið 20—22 virka daga
og 12—22 um helgar
Forsvarsmenn: BJARNI ÞORSTEINSSON O FL
ÍSAFJÖRÐUR:
Austurvegi 1. Sími 94-3121. Opiö 14—17.
Forstöðumaöur: JÓRUNN SIGURÐARDOTTIR.
HVAMMSTANGI:
Melavegi 15. Sími 95-1486 Opiö 20—22 virka daga nema
laugardaga 14—17 Forstoðumaður: EVJOLFUR MAGNUSSON
SAUÐÁRKRÓKUR:
Skagfirðingabraut 8 Simi 95-5798 Opin 15—22
Forstööumaður: HEIÐMAR JÖNSSON
SIGLUFJÖRÐUR:
Gránugotu 4. Sími 96-71319. Opið 17—19
Forstööumaður: HERMANN JÓNASSON,
DALVÍK:
Skíðabraut 3. Sími 96-61229. Opið virka daga 20—22 og
14—22 um helgar
Forstöðumaður: SVANHILDUR BJORGVINSDOTTIR.
AKUREYRI:
Strandgotu 19. St'mi 96-25233 og 25980. Opiö 13—22
Forstöðumaður: HARALDUR M. SIGURÐSSON.
HÚSAVÍK:
Laugarbrekku 22. Sími 96-41731
Opiö 17—22 virka daga og 14—18 sunnudaga
Forstöðumaður: ÁSTA VALDEMARSDÓTTIR
VOPNAFJÖRÐUR:
Kolbeinsgötu 16 Simi 97-3275 Opió 20—22
Forstöðumaður BJÖRN BJÖRNSSON
SEYÐISFJÖRÐUR:
Norðurgötu 3. Simi 97-2450. Opið 20—22.
Forstöðumenn VIGDÍS EINARSDOTTIR og
ODDBJORG JONSDOTTIR
EGILSSTAÐIR:
Laugavollum 10 Sími 97-1585
Opió 20.30—22 virka daga en á laugardogum 13—15
Forstoðumaður EINAR RAFN HARALDSSON
NESKAUPSTAÐUR:
Tönabæ við Hafnarbraut. Simi 97-7204 Opið 20—22
Forstöðumaður: VALUR ÞORARINSSON
ESKIFJÖRÐUR:
Bleikárhlið 59 Simi 97-6435 Opið 20—22.
Forstoðumaöur SIGRIÐUR KRISTINSDOTTIR
HÖFN HORNAFIRÐI:
Miðtúni 21 (Miðgaröi) Simi 97-8620 Opiö 14—22
Forstoðumaður ERLA ASGEIRSDÓTTIR
VESTMANNAEYJAR:
Miðstræti 11 Simi 98-1139
Opið virka daga 17—21 og 14—18 um helgar
Forstoöumenn EIRIKUR GUÐNASON
HRAFNHILDUR ASTÞÖRSDÓTTIR O FL
SELFOSS:
Þöristúm 1 Simi 99-2251 Opið 14—22 virka daga
og 14—18 um helgar Forstoðumaður GRIMUR BJARNDAL
KEFLAVÍK:
Hafnargotu 34 Simi 92-2866 Opið virka daga 20—22 og
14—18umhelgar Forstoðumaður VILHJALMUR GRIMSSON
HAFNARJFÖRÐUR:
Reykjavikurvegi 60. Simi 54322.
Opin virka daga 17—22 og 14—18 um helgar
Forstöðumaöur: GUÐRUN EINARSDÖTTIR
KÖPAVOGUR:
Auðbrekku 53. Simi 45144 Opið 15—21
Forstööumaður ERLA ÓSKARSDÓTTIR