Þjóðviljinn - 10.04.1981, Blaðsíða 1

MÚWIUINN
Föstudagur 10. april 1981,84. tbl. 46. árg.
Milli dimmra éijaskýja glytti i gosbólstrana rétt austan viö Búrfell undir kvöld I gær. —
Ljósm.: gel.
Hraunrennsli
hafið í Heklu
Gosið i Hekiu færðist i aukana
þegar á leið gærdaginn og i gær-
kvöldi streymdi hraun niöur
hliöar fjallsins meðfram Litlu-
Heklu. éljagangur og ský huldu
alla sýn til fjallsins og það var
ekki fyrr en dimmdi að bóndinn á
Ásólfsstöðum i Þjórsárdal til-
kynnti að hann sæi hraunrennsli.
Þrátt fyrir slæmt skyggni sáu
menn i gærdagað gosbólstrarnir
eina sem vart var af föstum
gosefnum.
í byggö uröu menn litt varir viö
gosiö enda stóö vindur af henni I
noröaustur. Inni á hálendinu viö
Hrauneyjafossa og i Sigöldu
heyröust hins vegar drunur og
dynkir sem færöust i aukana
siðdegis og eftir aö dimmt var
oröiö i gærkvöldi sást hraun
streyma niöur hliöar Heklu
vestanvert meöfram Litlu-Heklu.
Gosið i gær virtist þó mun minna
en venjulegt Heklugos og reyndar
telja jarðfræöingar aö hér séu á
ferö lokahrinur siðasta goss, eins
og fram kemur i viötali við dr.
Sigurð Þórarinsson hér á siðunni.
— Sjá ennfremur bls. 3.
— AI.
Eftir lagasetninguna
í flugmannadeilunni:
V erulegar
truflanir á
flugfnu
Ekki hægt að halda uppi flugi innanlands
nema með því að leita til flugmanna FÍA
um undanþágur
Ljóst cr aö þráttfyrir aö Alþingi
hafi i gærkveldi samþykkt lög á
vcrkfallFlA, scm banna þeim aö
fara i verkfall, vcrða mjög veru-
lcgar truflanir á flugi Flugleiöa
h.f. einkum innanlands. Þar kem-
ur bæöi til aö flugmenn eiga mjög
marga samningsbundna fridaga
inni, sem þcir geta tekiö hvenær
sem er og cins stendur yfir
þjálfun nokkurra flugmanna FIA
af Fokkervélum yfir á Boeing-
vélar. Þcta allt þetta kemur
saman verður mikill skortur á
flugmönnum og þcir allt annað en
liklcgir til aö veita nokkrar
undanþágur cftir að hafa fcngið
þessi lög yfir sig.
Þessar upplýsingar fékk Þjóö-
viljinn hjá blaðafulltrúum FIA.
Þeir bentu einnig á aö það væri
alveg ljóst aö um helmingur
félaga i FÍA myndi missa atvinnu
sina vegna þessarar samþykktar
Alþingis i gærkveldi. Þeir fullyrtu
aöFlugleiöirh.f.heföu sótti þetta
leiguflug erlendis til þess eins aö
hafa þá stööu sem félagiö hefur
nú til að knýja lögin I gegn á þeim
forsendum aö krossþjálfa þurfti
flugmenn úr FIA og Loftleiöa-
hópnum. Þegar Flugleiðir h.f.
hafa fengið þetta i gegn mun þaö
hætta leigufluginu erlendis innan
12 mánaða og þá veröur starfs-
aldurslistinn þannig aö helm-
ingur félaga FIA munu missa at-
vinnuna i hendur Loftleiöaflug-
manna.
Þetta skrifum viö á reikning
samgöngumálaráöherra og
gleymum þvi ekki, sögbu blaða-
fulltrúarnir i gærkveldi. - S.dór.
Vinnustöðvun flugmanna bönnuð
með lögum og sérstakri sáttanefnd
falið að leita samkomulags:
„Neyðar-
ráðstöfun”
starfsaldurslista félagsmanna
Félags islenskra atvinnuflug-
manna og Félags Loftleiða-
flugmanna. Jafnframt lýstu
lögin óheimila fyrirhugaða
vinnustöðvun félagsmanna i
Félagi islenskra atvinnuflug-
manna, sem átti aö koma til
framkvæmda á miðnætti
siðastliðnu. Samgönguráð-
herra fór þess á leit viö FIA i
gær að félagsmenn féllu frá
verkfalli meðan leitað væri
Framhald á bls. 13
að mati þing -
flokks Alþýðu-
bandalagsins
1 gærkveldi voru samþykkt
á Alþingi lög um sérstaka úr-
skuröaraðila i deilu flug-
manna Flugleiða h.f„ takist
ekki á næstu 4 vikum að ná
samkomulági varðandi skipan
komu a.m.k. frá tveimur stööum
neðst og efst norðan megin i
Heklu. Öskufall var litið.
Sigurður Þórarinsson jarðfræðingur um Heklugosið:
Líklega framhald síðasta goss
Vaktmaður i Hrauneyjarfoss-
virkjun varö gossins fyrstur var
rétt fyrir klukkan þrjú i fyrrinótt.
Jarðhræringa mun hafa orðið
vart á einum mæli i Hvolhreppi
en annars geröi gosið engin boð á
undan sér. I septembermánuði á
siðasta ári var mælirinn sem var i
Næfurholti fluttur þaöan noröur i
Kröflu, enda bjuggust menn þá
við að Hekla heföi lokiö sér af i
bili. En, eins og Öfeigur eldri i
Næfurholti sagöi: ,,Þaö er aldrei
hægt aö reikna hana Heklu út,”
og það er svo sannarlega komiö á
daginn.
Það var þó ekkert sunnudags-
gos á sumardegi eins og i fýrra
sem viðblasti frá Rangárvöllum i
gærmorgun. Undir hádegið birti
upp um stund og á Heklutindi
mátti þá sjá stóran svartan fláka
þar sem allan snjó hafði tekið upp
á einni nóttu. Ekki steig þó gos-
mökkurinn upp þaðan, heldur
mun norðar. Hann náöi um fjög-
urra kilómetra hæö, var mjög ljós
en þéttur enda öskumyndun litil.
Mjór öskugeiri milli Hrauneyjar-
fossa og Landmannalauga var hiö
Ég hef nú ekki farið
austur enn þá, það hefur
ekki verið skyggni ti! að
fljúga, en samkvæmt þeim
f réttum sem ég hef haft af
gosinu tel ég að um fram-
hald sé að ræða á gosinu í
ágúst sl. Það virðist vera
um minna gos að ræða nú
en þá, en eldsumbrot
verður maður að kalla
þetta, sagði Sigurður
Þórarinsson jarðfræðingur,
mestur sérfræðingur hér-
lendis í Heklugosum, þegar
Þjóðviljinn ræddi við hann
i gær. .
Sigurður tók fram að enn hefðu
menn óljósar fréttir af þvi sem er
að gerast viö Heklu, þar sem ekki
A ekki von á
kröftugu gosi né
miklu
hraunrennsli
að þessu sinni
hafi veriö hægt aö fljúga yfir gos-
stöövarnar og þeir sem fariö
heföu austur i morgun væru þar
enn.
Heklugos eru vanalega þannig
aö sögn Siguröar aö þau byrja
meö feikna krafti en detta svo
niður I næstum ekki neitt eftir fá-
eina daga. Siðan malla þau nokk-
urn tima, eins og hann komst aö
orði, en fara svo gjarnan aö auk-
ast aftur. Og einmitt þetta viröist
hafa gerst nú: Gosið i sumar er
leið byrjaði af krafti en datt svo
niður. I allan vetur hefur veriö
hiti i fjallinu aö sögn Siguröar,
menn hafa séö bólstra yfir henni
af og til i vetur og nú fa- hún enn
af stað.
1 ljósi gossins 1947, Skjólkvia-
gossins 1970 og gossins 1980 og svo
afturnú, varSiguröur spuröur að
þvi hvort þetta væri ekki nýtt
hegðunarmunstur hjá Heklu.
Nei, ég er ekki viss um þaö.
Mér finnst engin munur á þvi
hvort hún liggur næstum niöri eöa
alveg einhverja mánuöi en gýs
svo upp aftur eins og nú. Þaö eina
sem hægt er aö tala um er aö hún
hefur gosiö þéttar á þessari öld en
áöur. Þó vil ég minna á aö frá
gosinu 1947 og þar til Skjólkvia-
gosiö hófst liöu 23 ár, en dæmi eru
þess aö einungis 16 ár hafi liðið
milli gosa, það var 1206 og 1222.
Þá eru þess lika dæmi aö Hekla
hafi legiö niöri i 6 mánuöi eftir að
gos hófst, stöövaöist og hófst svo
aftur. Og þaö hlé var einmitt frá
ágústog fram i mars, en aö þessu
sinni frá ágúst til april. Þannig
séröu aö hún hefur ekki farið
mikiö Utúr fyrra hegöunar-
munstri. Ég vil þó minna á að hún
hefur ekki fyrr gosiö þrisvar á
einni öld eins og nú.
Að lokum var Siguröur spuröur
ab þvf hvort hann ætti von á löngu
og kröftugu gosi nú .
— Ég á ekki von á þvi, hvorki
að hraunrennsli veröi mikið, né
aö öskufall veröi neitt aö ráöi.
— S.dór