Þjóðviljinn - 08.09.1982, Blaðsíða 10

10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 8. september 1982
Kristinn á Dröngum sjötugur
í sóknarlýsingu Árnessóknar á
Ströndum frá miöri síðustu öld
segir að þar um slóðir hafi menn sér
það helst til skemmtunar á löngum
vetrarkvöldum að tala um mann-
dáð hinna fornu íslendinga. Vart
þarf að efa, að þar hefur margt ver-
ið sagt frá Eiríki rauða, syni
bóndans á Dröngum, og afrekum
hans við landaleitan og byggingu
Grænlands.
Barnið sem vex úr grasi lærir
sögur og sagnir hinna eldri, þótt
bókakostur sé smár, og hin forna
manndáð hleypir kappi í kinn og
brýnir unga hugi.
Þar á Ströndum norður var
Númarímum Sigurðar Breiðfjörð
einnig vel fagnað, en þær voru ort-
ar á Grænlandi, nú fyrir 150 árum.
Drangafólk og nágrannar þess taldi
sig þekkja eitthvaö til Grænlands
köldu kletta og þessara stúlkna á
selskinnsbrókum sem Breiðfjörð
kvað um. Eiríkur rauði hafði
skoðað það allt áður.
Samt voru mannaferðir svo sem
engar milli Dranga og Brattahlíöar
í 1000 ár. Eiríkur rauði og Þjóð-
hildur lögðu upp árið 982 — Krist-
inn og Anna fóru svo í sömu slóð
nú í sumar, árið 1982. Drangafólk
með þúsund ár á heröum. Svo er
lífið í landinu undir lögmáli tímans,
en þó hafið yfir lögmáliö.
Nú er Kristinn sjötugur í dag og
heíur heilsað Drangajökli á ný,
kominn úr sinni réisu. — „Móður-
jörð hvar maöur fæðist.." Sú var
reyndar tíðin, að Siguröur Breið-
fjörð kvaðst á við langalangömmu
Kristins á Dröngum, hana Vatns-
enda-Rósu, og héldu bæði gleði
hátt á loft, á meðan var. Engan
mann núlifandi veit ég líkari Rósu
en Drangabónda. Þar eru augun,
þar er brosið og seigla í herðunr.
Hann er líka frá Rósu kominn í
beinan kvenlegg, svo engin álit-
amál eru uppi um ættfærsluna, og
aðeins móðir, amma og langamma
á milli.
Óstaðfestar sagnir herma, að
faðir Kristins hafi látið sína einu kú
fyrir hljóðfæri gott, og þótti víst
ekki búmannslegt. En þetta var
fyrsta hljóðfærið þar í sveit fyrir
utan þann ólma organleik sem of-
viðrið heyr á Dröngum. Það var
listrænt fólk og menningarlegt,
sem stóð að Kristni.
Nú hefur fækkað geldingum og
gimbrarlömbum í grænum hlíðum
norðan Drangaskarða. Þótt Krist-
inn búi á tveimur jörðum, Dröng-
um og Seljanesi hefur hann enga
kindina alið hin síðari ár. Samt er
hann prýðilega bjargálna, því æð-
ardúnn og reki eru ekki lakari lífs-
björg en rolla eða refur og áður
fékkst líka nokkuð fyrir selskinnin.
A vorin og fram eftir sumri situr
Kristinn enn að Dröngum, þar sem
bú hansstóöáöur allt. Síðsumars, á
haustin og fram eftir vetri situr
hann á Seljanesi, en nær jólum er
hann kominn í hina fornu veiðistöð
Bolungavík, ríki Þuríðar sundafyll-
is. Þar dvelur Drangabóndi máske
til góuloka, cn þegar farfuglarnir
koma yfir höfin og fyrsta gróður-
nálin rís úr moldinni í góðsveitum,
þá er Kristinn fyrir löngu kominn
norður. Þar er hans heima.
Kristinn á Dröngum gerir ekki
miklar kröfur til samfélagsins fyrir
sjálfs sín hönd. Þó finnst honum
dálítið hart að fá ekki nokkur hlöss
af ofaníburði í óveginn frá Ingólfs-
fjarðarbotni og norður að Selja-
nesi, sem vart geturtalist jeppafær.
Annars sér Kristinn um sig sjálfur,
og enginn nefnir akveg að Dröng-
um.
En þött Kristinn geri litlar kröfur
fyrir sjálfs sín hönd, þá brennur
honurn í blóði krafan um réttlæti
fyrir mannkynið, — og livar svo
sem hinn kúgaöi rís up, þá er Kri-
stinn þar, hugur Drangabóndans
og hjarta. Baráttuglaður, en nrild-
ur og kíminn vegna þúsund ára
reynslu. Verður aldrei sigraður.
Þar af hlaöinu á Dröngum sér
um heim allan, holt og hæðir og
höfin blá. Báðir urðu þeir
heimsborgarar, Eiríkur rauði og
Kristinn, hvor á sína vísu.
Hann segist hafa verið fyrsti
„hippinn" á íslandi þessi gamli
veiðimaður, og hirðir lítt um ýmis
veraldargæði. En hann á konuna
sína hana Önnu Guöjónsdóttur úr
Skjaldabjarnarvík og Þaraláturs-
firði. Átta eiga þau synina, ef ég
kann að telja, og finrm átti Anna
dæturnar áður. Það er frítt lið og
þau samvalin.
Ég sá Kristin fyrst um þetta leyti
árs fyrir 22 árum á Þingvallafundi,
stofnfundi Samtaka hernámsand-
stæðinga. Löngu seinna var ég svo
lánsamur að eiga nótt á Dröngum
og komast þar með Kristni í sela-
far. Á Þingvallafundi var mann-
fjöldi samankominn. Kapp hafði
verið lagt á að tryggja kjör fulltrúa
úr sem flestum héruðum og árang-
ur góður í þeim efnum. Þó var
engra fulltrúa vænst úr nyrstu
byggðum á Ströndum né heldur úr
Breiðafjarðareyjum. Seint gleym-
ist sú stund, þegar í ljós kom að
þrátt fyrir skipulagsskort af hálfu
fundarboðenda voru engu að síður
komnir um langvegu fulltrúar
beggja þessara söguríku byggðar-
laga, — sjálfkjörnir, án kvaðning-
ar. Það var gott nrerki, og enginn
fremur sjálfkjörinn á Þingvalla-
fund en Kristinn á Dröngum, út-
vörður lands og þjóðar.
Hvað framtíðin geymir og
hverju hún gleymir veit enginn, en
mér segir svo hugur unr, að mynd
Drangabóndans og manndáð muni
lengi síðar bera við hún, þegar okk-
ar gamla landi liggur lítið við. Þá er
sigurs að vænta.
Nú er minna um mannaferðir
yfir Drangajökul. Viðarlestirnar
sem áður héldu frá Dröngunr á jök-
ulinn, — hestar og menn — þær
sjást nú ekki lengur. En Hljóða-
bunga viö Hrolleifsborg hefur ekki
enn leikið sinn stríðasta söng og
tunglið skín sem forðum á Meyjar-
sel og Tröllkonugil. Það er mikil
birta á haustdegi.
Kristni Drangabónda Jónssyni-
skal hér árnað heilla sjötugum.
Þegar þeir Ingimundur prestur og
bróðursonur hans, Guðmundur
Arason, sem síðar var nefndur
„hinn góði“ urðu skipreika á
Ströndum forðum, er skip þeirra
steytti á Þúfuboðunr undan
Skjaldabjarnarvík, þá féll í hafið
bókakista Ingimundar prests. „Þá
þótti honum hart um höggva, því at
þar var yndi hans, sem bækurnar
váru.“... — „En fáum nóttunr síðar
spurðist, að kistan var á land rekin
at Dröngum heil og allt þat er í var,
— ok helt ein hespa, en tvær váru
af brotnar."
Það er ósk mín, að svo sem
bækur Ingimundar prests björguð-
ust heilar á land að Dröngum, -—
og hélt aðeins síðasta hespan —
þannig megi einnig treysta síðustu
hespunni nú í sókn og vörn fyrir öll
þau þjóðarmálefni sem Kristinn á
Dröngum ber heitast fyrir brjósti.
Kjartan Ólafsson
Blaðberar óskast
í eftirtalin hverfi:
í eftirtalin hverfi:
Laugarnesvegur
Háteigsvegur
Norðurmýri
Miðbær
Álfhólsvegur-Fagrabrekka-Hlaðbrekka
DJOÐVIIIINN
sími 81333
Norrænn starfsmenntunarstyrkur
Laus er til umsóknar styrkur ætlaður íslendingi til starfs-
menntunarnáms í Svíþjóð skólaárið 1982 - 83. Fjárhæð
styrksins er um s.kr. 8.500 miðað við styrk til heils skólaárs.
- Umsóknareyðublöð og nánari upplýsingar fást í mennta-
málaráðuneytinu (Hverfisgötu 6, Í01 Reykjavík), og skulu
umsóknir hafa borist þangað fyrir 18. þ.m.
Menntamálaráðuneytið,
2. september 1982.
Húsnæði
óskast
Búum við mjög erfiðar aðstæður og vantar
tilfinnanlega eitt herbergi eða tveggja her-
bergja íbúð. Erum barnlaust par. Oruggar
greiðslur. Upplýsingar í síma 39187-eftir kl. 6
á kvöldin.
Sinfónían og Kristján
Jóhannsson í tónleika-
Sinfónia eftir Mosart, óperufor-
leikir, milliþáttaspil, ariur,
islensk og itölsk lög og Vinarmús-
ik — allt þetta og meira til verður
á efnisskrá Sinfóniunnar, sem
hún býður fram i nokkrum kaup-
stöðum landsins á næstunni. Og
söngvarinn verður aldeilis ekki
af verra taginu: Kristján
Jóhannsson tekur sig upp alla leið
frá italiu og syngur með hljóm-
sveitinni i þessari tónleikaferð.
Kristján Jóhannsson er annars
ráðinn hjá English National
Opera og mun syngja I Grand
Theater of Leeds i vetur, en það
er nú verið að æfa Maddömu
Fiðrildi (Madam Butterfly).
Kristján kveðst einnig mundu
koma til fslands um miðjan októ-
ber og syngja fyrir höfuðborgar-
búa sömu efnisskrána og nú er
haldið með út á land, þannig að
höfuðborgarbúar þurfa ekki að
örvænta þótt hann syngi ekki
fyrir þá núna. Þá kvað Kristján
nokkurn veginn frágengið, að
hann syngi á sviði Þjóðleik-
hússins i april/mai næstkomandi.
Sinfóniuhljómsveitin og
Kristján Jóhannsson munu leika
og syngja undir stjórn Páls P.
Pálssonar á eftirtöldum 13 stöð-
um og i þessari röð: Blönduósi,
Sauðárkróki, Siglufirði, Olafs-
firði, Akureyri, Húsavik, Skjól-
brekku, Egilsstöðum, Eskifirði,
Neskaupstað, Seyðisfirði, Höfn og
Kirkjubæjarklaustri. Fyrstu tón-
leikarnir veröa i dag 8. september
á Blönduósi, og hinir siðustu 18.
september á Kirkjubæjar-
klaustri. ast
ferð um landið
Kristján Jóhannsson mun syngja með Sinfóniuhljómsveit Islands undir
stjórn Páls P. Pálssonar 113kaupstööum næstu daga. (Ljósm. —gel—)