Dagblaðið Vísir - DV - 17.01.1996, Blaðsíða 4

4
MIÐVIKUDAGUR 17. JANÚAR 1996
Fréttir
Nauðgunarmál á hendur 23 ára Breta þegar orðið mjög sérstakt sakamál:
Sakfelling ekki ólíkleg
án DNA-rannsóknarinnar
- hefur hins vegar í för með sér að mikill efi er hjá dómarastéttinni gagnvart rannsóknaraðferðum
Óhug hefur slegið á marga í dóm-
arastéttinni eftir að ljóst hefur orð-
ið að misræmi hefur komið fram á
íslenskum og norskum DNA-rann-
sóknum í nauðgunarmáli á hendur
23 ára Breta. Það sem dómstólar
töldu almennt áöur nánast óyggj-
andi sönnunargagn í kynferðisaf-
brotamálum er nú í uppnámi og
óvissu - að minnsta kosti á meðan
fullnægjandi skýringar hafa ekki
verið gefnar á því að íslenska rann-
sóknin reyndist jákvæð en sú
norska neikvæð.
Þrátt fyrir þessar staðreyndir er
hins vegar alls ekki útilokað að
Bretinn verði sakfelldur fyrir
nauðgunina. DNA-rannsóknin var
aðeins hluti af því sem Héraðsdóm-
ur Reykjavíkur lagði til grundvallar
sakfellingu mannsins en málinu
hefur verið áfrýjað til Hæstaréttar.
Mörg atriði í nauðgunarmáli 23 ára Breta benda til sektar hans þrátt fyrir að norsk DNA-rannsókn sé á skjön við aðra
siíka sem var framkvæmd hér á landi. Málið er þegar orðið sérstakt fyrir þessar sakir en íslenskir rannsóknaraðilar
hafa ekki gefið skýringar á því misræmi sem fram hefur komið. DV-mynd GVA
stóð. Engan grunaði heldur að önn-
ur niðurstaða fengist úr norsku
rannsókninni miðað við reynslu
dómstólsins af DNA- rannsóknum
almennt.
Héraðsdómur sakfelldi síðan
manninn og var hann dæmdur í 12
mánaða fangeisi. Hann var jafn-
framt dæmdur til að greiða konunni
300 þúsund krónur í miskabætur.
Það kom síðan eins og þruma úr
heiðskíru lofti þegar hin norska
DNA-niðurstaða lá fyrir en hún úti-
lokaði nánast Bretann frá því að
eiga það sæði sem fannst í smokkn-
um. Sú norska á að gilda, sam-
kvæmt frétt Morgunblaðsins í gær.
Hún breytir á hinn bóginn ekki öðr-
um framkomnum staðreyndum sem
varða sekt eða sakleysi - álitamál
sem dómstóllinn kveður upp úr
með.
Bretinn neitaði
aldrei samförum
Atburðurinn átti sér stað í
Reykjavíkurhöfh aðfaranótt 8. októ-
ber. íslenska konan og Bretinn hitt-
ust á krá í bænum og héldu þau þeg-
ar líða tók á nóttina að togaranum
Þerney - bæði talsvert ölvuð. Þegar
fólkið kom um borð fór það inn í
dæluklefa. Konan sagði að Bretinn
hefði leitað á sig og síðan nauðgað
sér með hrottafengnum hætti en
maðurinn taldi sig hins vegar hafa
fengið sér sígarettu og síðan sofnaö
en haldið á braut er hann vaknaði
aftur. Að öðru leyti kvaðst hann
ekki muna eftir sér þarna inni.
Hann sagði á hinn bóginn við yflr-
heyrslur fyrir dómi að „vel gæti
verið, þótt hann myndi það ekki, að
hann hefði haft samræði við kon-
una“.
Eftir að maðurinn fór út úr klef-
anum sagði konan að atburðarás
hefði veriö þokukennd. Þégar hún
rankaði við sér hefði hún farið að
tína upp hluti sem höfðu farið úr
handtösku hennar, buxur og fleira
en þá hefði hún fundið smokk á
gólfinu sem hún tók og afhenti síð-
an lögreglu.
Margir ofbeldisáverkar
Við rannsókn komu mjög margir
áverkar fram á konunni sem bentu
til þess að hún hefði verið beitt kyn-
ferðisofbeldi. Athygli vekur hins
vegar að með hliðsjón af því sem
konan bar um aðfarimar við nauðg-
unina þá kom ekkert fram sem
benti til að lögregla eða læknir
hefðu skoðað manninn hátt og lágt
eftir að hann var handtekinn sama
dag og atburðurinn átti sér stað.
Fjöldi atriða studdi frásögn
konunnar
Það sem Héraðsdómur Reykjavík-
ur studdist við í niöurstöðu sínum,
það er fyrir utan DNA-rannsóknina,
voru eftirfarandi atriði:
Framburður mannsins um minn-
isleysi, strax eftir að hann kom inn
í umræddan dæluklefa, þótti ótrú-
verðugur enda hafði hann munað
eftir atvikum í smáatriðum um
nóttina - allt þar til hann fór þang-
að inn. Einnig var bent á það atriði
að maðurinn „mundi ekki“ eftir að
hafa haft samfarir við konuna.
Fréttaljós
Óttar Sveinsson
Dómurinn taldi fjölda áverkanna
og staðsetningu þeirra styðja frá-
sögn konunnar um að kynmökin
hefðu verið gegn vilja hennar og að
ákærði hefði beitt hana harðræði.
Auk þess þóttu lýsingar lögreglu-
manna, vaktmanns um borð í togar-
anum og starfsfólks neyðarmóttöku
á bágu andlegu ástandi konunnar
styðja framburð hennar.
Samkvæmt þessum atriðum var
alls ekki ólíklegt, miðað við önnur
íslensk nauðgunarmál, að Bretinn
hefði verið sýknaöur án tillits til
hinnar íslensku DNA-rannsóknar
sem þó var vissulega einnig stuðst
við.
Ekkert hefur heldur komið fram
um að annar maður en Bretinn hafi
verið á staðnum þar sem atburður-
inn átti sér stað.
Þruma úr heiðskíru lofti frá
Noregi
Þegar Héraðsdómur Reykjavíkur
dæmdi málið lá íslensk DNA-rann-
sókn fyrir eins og fyrr segir. Hins
vegar hafði annað sýni verið sent út
smokknum til Noregs. Þeirri rann-
sókn var ekki lokið og var því
ákveðið að kveða upp dóm, sérstak-
lega í ljósi þess að Bretinn hafði
þurft að sæta tveggja mánaða far-
banni á meðan á málsmeðferðinni
Einn til þrír dómar enn í
málinu
Verjandi sakborningsins hefur
nú krafist þess að Hæstiréttur
ómerki héraðsdóminn og vísi hon-
um heim í hérað á ný. Dæmi Hæsti-
réttur á þá leið er mögulegt að tvo
dóma þurfi í viðbót - dóm héraðs-
dóms í annað skiptið og síðan end-
anlegan dóm Hæstaréttar ef hinum
verður áfrýjað.
Þegar DV hafði samband við rík-
issaksóknaraembættið í gær gat sá
fulltrúi sem sækir málið af hálfu
embættisins ekkert fullyrt um hvort
það yrði rannsakað sérstaklega
hvers vegna misræmi væri í DNA-
rannsóknunum tveimur.
Ekki náðist í Gunnlaug Geirsson,
prófessor hjá Rannsóknastofu Há-
skóla íslands sem sá um hina ís-
lensku DNA-rannsókn. Hann svar-
aði ekki ítrekuðum skilaboðum
blaðamanns.
Dagfari
Hin alræmda endurskoðun
Þessi sífelldi slettirekuskapur
Ríkisendurskoðunar er orðinn
gjörsamlega óþolandi. Hálaunaðir
skrifflnnar þessarar stofnunar
leggja hvert rikisfyrirtækið á fætur
öðru í einelti með því að rýna með
stækkunargleri í bókhaldið og fetta
fingur út alls konar aukaatriði til
þess eins aö gera starfsfólk tor-
tryggilegt. Hreinn tittlingaskítur
er blásinn út og gerður að stórmáli.
Til dæmis heldur Ríkisendurskoð-
un því fram að starfsmenn kunni
ekki á stimpilklukkur og það sé
ámælisvert að greiða fólki full laun
hafi það ekki stimplað sig inn á
vinnustað nema endrum og eins.
Hvenær hefur stimpilklukka verið
sönnun þess að menn mæti í vinnu
og jafnvel þótt þeir mæti og stimpli
sig inn er ekki þar með sagt að þeir
beri sig að neinu verki nema síður
væri. Ríkisendurskoðun lætur að
því liggja að starfsmenn á sjúkra-
húsinu á Akranesi fái greidd full
laun burtséð frá því hvort þeir
mæta í vinnuna eða ekki. Þessar
aðdróttanir eru eingöngu byggðar
á einhverju stimpilklukkukjaftæði
sem enginn tekur mark á. Eins og
menn muna voru læknar á Landsp-
ítalanum mjög á móti því að nota
stimpilklukku á sínum tíma og
kváðust ekki lækna fólk eftir
stimpilklukku. Enda er ekki vitað
til þess að stimpilklukka hafi lækn-
að neinn einasta sjúkling. Þetta
vita þeir á spítalanum á Akranesi
og hunsa því klukkurnar. Enda er
það löngu sannað mál að stimpil-
klukkur eru einkum notaðar til að
niðurlægja starfsfólk. Var það ekki
einmitt sýslumaðurinn á Akranesi
sem dómsmálaráðherra neyddi til
að nota stimpilklukku vegna þess
eins að hann tók Akraborgina í
vinnuna í stað þess að koma ak-
andi?
Þá er Ríkisendurskoöun að
skamma þá á sjúkrahúsinu á Húsa-
vík fyrir að borga yfirlæknum
hærra kaup en ráðningarsamning-
ar segja til um. En það kemur líka
fram að læknarnir vinna þarna
bara annan hvem mánuð en þess á
milli dvelja þeir við lækningar er-
lendis. Þar fá þeir auðvitað hærri
laun og ef sjúkrahúsið á Húsavik
borgaði bara eftir samningum er
morgunljóst að læknarnir fengjust
ekki til að koma heim annan hvern
mánuð og líta á sjúklingana. Menn
verða að hafa heilbrigða skynsemi
þegar svona mál eru skoðuð, jafn-
vel þótt þeir vinni hjá Ríkisendur-
skoðun. Þó tekur steininn úr í smá-
smygli Ríkisendurskoðunar þegar
hún segir að ekkert eftirlit sé haft
með störfum launafulltrúa á Borg-
arspítalanum. Þetta geti haft í for
með sér alls konar villur og mis-
ferli. Svona rógburður hlýtur auð-
vitað að varða við lög og því verð-
ur ekki trúað að launafufltrúamir
sitji þegjandi undir svona skít-
kasti. Hver er það sem endurskoð-
ar Ríkisendurskoðun, með leyfi að
spyrja? Hvernig er stimpilklukku-
málum háttað á þeim bæ? Er ein-
hver sem fylgist með því að Sigurð-
ur Þórðarson og hans menn vinni
eftir klukkunni?
Ríkisendurskoðun virðist ganga
út frá því sem vísu að menn ráöi
sig til starfa hjá ríkinu í þeim til-
gangi að stunda þar vinnu. Þetta er
vitaskuld reginmisskilningur.
Menn vilja gjarnan komast á
launaskrá hjá ríkisfyrirtækjum en
þvi fer fjarri að allir hafi geð í sér
til að leggja á sig einhver verk i
staðinn. Svona hefur það verið
gegnum tíðina og allir unað glaðir
við sitt allt þar til Alþingi gerði
það glappaskot að setja þessa Ríkis-
endurskoðun á fót og sleppa henni
lausri. Síðan hefur allt farið á verri
veg hjá stofnunum og fyrirtækjum
ríkisins. Stcirfsandi hefur versnað
stórlega og afkomu fjölda fólks ver-
ið ógnað svo ekki sé minnst á líf
þess og heilsu eftir að Ríkisendur-
skoðun fór að heimta að menn
ynnu fyrir laununum sínum. Það
væri mátulegt á Alþingi að þessi
alræmda Ríkisendurskoðun gerði
úttekt á því hvernig mætingum
þingmanna er háttað á þeirra
vinnustað. Það skyldi þó aldrei
vera að þar hitti skrattinn ömmu
sína?
Dagfari