Dagblaðið Vísir - DV - 17.01.1996, Page 15

MIÐVIKUDAGUR 17. JANÚAR 1996
15
Stóra kaupfélagið
Heilbrigðisstefna
Gott dæmi um þessa stefnu-
breytingu er þróunin innan heil-
brigðiskerfisins. Víða í Evrópu
nýtur sú stefna mest fylgis í dag
að skilja algerlega á milli fjár-
mögnunar á heilbrigðisþjónustu
annars vegar og framleiðslu á
henni hins vegar. Með slíkri að-
greiningu skapast möguleikar fyr-
ir kaupendur á heilbrigðisþjón-
ustu - til dæmis opinbera sjúkra-
tryggingasjóði - að bjóða út eða
gera samninga við seljendur heil-
brigðisþjónustu, þ.e. sjúkrahús,
Útboð eða samningar við seljendur heilbrigðisþjónustu eykur t.d. ábyrgð og sjálfstæði seljendanna verulega,
segir m.a. í greininni.
Því hefur oftar en einu sinni
verið haldið fram að skynsamleg-
ast sé að hafa bara eitt stórt kaup-
félag í hverri byggð sem sér þegn-
um sínum fyrir þeirri vöru og
þjónustu sem þeir þarfnast. Með
slíku fyrirkomulagi mætti bæði
spara fjárfestingu og mannafla.
Auk þess fylgdi bæði stærri og
hagkvæmari innkaup en ella og
bolmagn til að takast á við stærri
verkefni. En raunin hefur samt
orðið önnur.
Samkeppni
í hinum vestræna frjálsa heimi
hefur samkeppnin og ágóðakeppn-
in boðið þessari skoðun byrginn.
Fyrirtækin hafa starfað mörg á
hverjum markaði og barist um að
bjóða betri og ódýrari vöru og
þjónustu. Þau hafa kallað fram
nýjungar og hagkvæmni í rekstri.
Þau lakari hafa dáið drottni sínum
og þau betri notið ávaxtanna.
Þetta ferli hefur víðast hvar átt sér
stað í atvinnulífinu. @.mfyr:Opin-
ber rekstur
Það nýjasta í þessu ferli er þró-
unin innan hins opinbera rekstr-
ar. Víða í Evrópu er sú stefna að
ryðja sér til rúms að samkeppni
' eigi ekki síður við í opinberum
rekstri þegar horft er til hins
mikla umfangs. í þeirri viðleitni
hefur verið reynt að koma fyrir
réttri hvatningu innan opinbers
rekstrar. Hvatningu sem kallar á
samkeppni með eðlilegum hætti.
Afleiðingamar hafa orðið aukin
afköst, hagræðing, nýjungar og
ekki hvaö sist spamaður. Einung-
is með þeim hætti verður til lengri
tíma hægt að skapa jafnvægi milli
hins opinbera rekstrar og einka-
rékstrar, það er að segja að fram-
leiðnin verði svipuð í báðum
greinum.
KjáLlarinn
Jóhann Rúnar Björgvins-
son
haqfræðinqur
heilsugæslustöðvar eða sérfræði-
lækna.
í kjölfarið er sjálfstæði og
ábyrgð seljenda aukið verulega.
Með þessu fyrirkomulagi verður
samkeppnin meiri. Seljendur
reyna að bjóða betri og ódýrari
þjónustu og kaupendur að ná sem
bestum samningum. Nýting fjár-
muna og vinnuafls verður betra og
þjónusta og þjóðarhagur meiri.
samruna Landspítala og Borgar-
spítala, er rekstrarform sem er á
undanhaldi alls staðar í hinum
vestræna heimi og þótt víðar væri
leitað. Því er áríðandi að skoða
bæði heilbrigðisstefnu og orku-
stefnu okkar í ljósi þess sem er að
gerast með öðrum þjóðum. Lærum
af mistökum þeirra og því sem
„Hið stóra kaupfélag, hvort sem það á í
dag við Landsvirkjun eða samruna Land-
spítala og Borgarspítala, er rekstrarform
sem er á undanhaldi alls staðar í hinum
vestræna heimi og þótt víðar væri leitað.“
Hið stóra kaupfélag, hvort sem
það á í dag við Landsvirkjun eða
þær gera vel.
Jóhann Rúnar Björgvinsson
Níðingsverk í nafni
frelsisins
Fyrir skömmu ræddi ég við
ágætan stjómmálamann um Sam-
keppnislögin og benti honum á
hvernig þau ynnu gegn ýmsu því
sem við ætluðum þegnunum til
góðs, svo sem ódýrri þjónustu fýr-
ir aldraða, framleiðslu ódýrs
menningarefnis á sjónvarpinu
okkar og fleira. Þá yppti hann öxl-
um og sagði til skýringar: „Þetta
er samkeppnisþjóðfélagið.“ Mér
varð svarafátt en þegar ég hafði
næði til umhugsunar datt mér í
hug. - Hver bað um það?
Hver bað um það?
Ekki er langt síðan dómur féll
um það í útlöndum að okkur hér
úti á íslandi væri bannað að hafa
skylduaðild að félögum, hér ætti
að vera félagafrelsi. - Hver bað um
það?
Hér talar nú hver upp í annan
um markaðinn, markaðsöflin,
framboð og eftirspum. Jafnvel all-
góðir vinstri sinnaðir stjórnmála-
menn segja sem svo, markaðurinn
Kjallarinn
Kristinn Snæland
leigubílstjóri
verður að ráða. - Hver bað um
það?
Allt er þetta svo í nafhi frelsis-
ins. Allt á að vera frjálst og allir
eiga að verða ríkir af frelsinu. -
Og hver bað um það?
Það er vissulega fjöldi manna
sem hægt er að sannfæra um að
betra sé að vera ríkur þræll en
snauður maður en mig uggir að
skammvinn verði sæla ríku þræl-
anna í fjötrum frelsisins.
Róttækan vinstri flokk
Þetta þrennt, frjáls samkeppni,
frjáls félagsaðild og frjáls markað-
ur, allt í nafni frelsisins, er ekkert
annað en að i dularbúningi frelsis-
ins er fjármagnsstýrendum sleppt
frjálsum á hagsmuni almennings
og frumskógarlögmál mun ríkja.
Samkeppni var stýrt vegna
hagsmuna almennings. Félög voru
stofhuð og skylduaðild beitt í þágu
almennings. Markaðnum var stýrt
vegna hagsmuna almennings.
Auðvaldinu, fjármagnseigendum,
og nú, réttara sagt fjármagns-
stýrendum, var í nöp við allt þetta
skipulag og stjórnun. Þeir vildu
frumskógarlögmálið í gildi á ný.
Það er þeim að takast. I nafni
frelsisins er auðvaldið að vinna
níðingsverk á þjóðinni. Þessvegna
er brýnt að stofna á íslandi rót-
tækan vinstri flokk.
Kristinn Snæland
„Hér talar hver upp í annan um markað-
inn, markaðsöfLin, framboð og eftirspurn.
Jafnvel allgóðir vinstri sinnaðir stjórn-
málamenn segja sem svo; markaðurinn
verður að ráða.“
Með og á
móti
Þorskkvóti ekki aukinn
Varúð
„Ég er
þeirrar skoð-
unar að það
eigi ekki að
taka neinar
skyndiákvarð-
anir í stjórnun
fiskveiða.
Jafnvel þótt
komi gleöileg-
ar fréttir af fússon, formaður
stórri þorsk- ^varútvegsnefnd-
torfu á Halan-
um og mikilli fískgengd annars
staðar þá er það eitt og sér ekki
réttur grundvöllur til þess að
ákveða að auka kvótann. Við
höfum byggt hinar þjáningar-
fullu ákvarðanir undanfarinna
ára á upplýsingum fiskifræð-
inga. Þær upplýsingar eru taldar
það skásta sem við höfum við að
styðjast við slíka ákvarðanatöku
með öllum fyrirvörum um ófull-
komleika þessara visinda eins og
fleiri hluta. Við megum ekki
gleyma því að það eru enn fyrst
og fremst fréttir um mokafla sem
um er að ræða, jafh ánægjulegar
og þær vissulega eru. Þess vegna
þætti mér það óráðlegt að rjúka
til og auka kvótann. Því miður
sýndu mælingarnar fyrir vestan
ekki þannig útslag að það eitt og
sér gæfl tilefni til að breyta fyrri
niðurstöðum. Sú mikla fisk-
gengd, sem sögð er vera allt í
kringum landið, gerir það ekki
heldur fyrr en menn vita hvað á
bak við liggur. Er hér um stór-
aukið þorskmagn að ræða? Það
vil ég að sé rannsakað og að þær
rannsóknir séu gerðar í sam-
vinnu við sjómenn."
Alls stadar
fiskur
Grétar Mar Jóns-
son skipstjóri
„Það er
sama hvaða
veiðarfæri er
bleytt í sjó,
alls staðar er
fiskur. Það er
ekki bara
bundið við
Halamiðin.
Línubátar allt
frá Víkurál og
austur fyrir
land mokfiska.
Stóru útilegul-
ínubátarnir eru að setja hvert
aflametið á fætur öðru og allir
eru þeir að fá miklu meiri afla
en þeir hafa nokkru sinni fengið
áður. Þeir eru að veiða fisk sem
er úr árgöngunum þegar hrygn-
ing hafði átt að misheppnast.
Það er staðreynd að það hefur
alls staðar orðið vart við meiri
fisk en verið hefur í mörg herr-
ans ár og ekki bara meiri heldur
miklu meiri fisk. Ef það væri svo
að menn væru rétt að merkja
meira magn væri ekki ástæða til
að segja neitt en þegar slíkt mok
er sem raun ber vitni þá er ann-
að upp á teningnum. Ég er sann-
færður um að Hafrannsókna-
stofiiun hefur vanmetið hrygn-
ingarstofninn. í öðru lagið virð-
ist Ijóst að nýliðun hefur orðið
meiri en þeir hafa talið. Ef til
vill vegna þess að hrygningar-
stofninn er mun stærri en þeir
telja þó það þurfi ekki að vera
ástæðan. Þess eru dæmi að litill
hrygningarstofn gefi góða nýlið-
un. Hafrannsóknastofnun mælir
aldrei hrygningarfiskinn í togar-
arallinu. Þeir ná honum aldrei,
það er viðurkennt af sjómönn-
um. Fiskurinn heldur sig nefni-
lega ekki í torfum þegar komið
er að hrygningu. Samt er togar-
arallið notað sem mælikvaröi á
hvort fiskgengd er mikil eða lít-
il. Þess vegna segi ég: Það á aö
bæta við kvótann strax."