Dagblaðið Vísir - DV - 31.01.1996, Blaðsíða 8

22
MIÐVIKUDAGUR 31. JANÚAR 1996
Skattar_________________________x>v
Yfirsýn fjármála
Fjármálahugbúnaður Heimilis-
línu Búnaðarbankans, Hðmer, er
ætlaður til þess að auðvelda við-
skiptavinum áætlanagerð og yflrsýn
fjármála. Hægt er að færa heimilis-
bókhald og gera fjárhagsáætlanir
langt fram i tímann. Einnig er hægt
að reikna út greiðslubyrði mismun-
Emandi lána og færa útreikning lána
yfir i fjárhagsáætlunina. Að auki er
hægt að reikna út ávöxtun mismun-
andi sparireikninga og vinna fjár-
hagsáætlun heima og koma með
hana í bankann. Hægt er að fá út-
fyllta fjárhagsáætlun í bankanum
og opna í eigin tölvu. Notandinn
þarf aðeins að skrá inn upphæðir og
Hómer sér sjálfkrafa um útreikning-
inn.
Skuldir heimilanna
fjórfaldast
Miklar breytingar hafa orðið á
fjármálum heimilanna á undanföm-
um árum. Samkvæmt Ársskýslu
Seðlabankans 1993 hafa umskipti
odarðið á fjárhag margra heimila en
þau má að einhverju leyti rekja til
ákveðinna grundvallarbreytinga
sem orðið hafa í þjóðfélaginu. Þar
má nefna verðtryggingu útlána,
aukningu skulda, minnkandi kaup-
mátt og versnandi atvinnuástand.
Skuldir heimilanna hafa rúmlega
fjórfaldast á rúmum áratug. Þær
hafa aukist um 204 milljarða og
voru orðnar um 267 milljarðar í lok
ársins 1993. Það er um ein milljón
króna á hvert mannsbam eða fjórar
milljónir króna á fjögurra manna
fjölskyldu að meðaltali.
Kaupmáttur minnkar
Atvinnumöguleikar háfa minnk-
að og atvinnuleysi aukist að sama
skapi. Kaupmáttur ráðstöfunar-
tekna var tæplega 20% lægri árið
1994 en árið 1987. Fyrir þá sem vilja
koma betra lagi á fjármál heimilis-
ins er gott að byrja á því að færa
heimilisbókhald. Það veitir miklar
upplýsingar um i hvað peningamir
fara og veitir einnig gott aðhald.
Markmið í fjármálum
Mjög gagnlegt er að gera yfirlit
um allar helstu skuldir og eignir
fjölskyldunnar og skoða markmið
hennar í fjármálum. Fyrir þá sem
eiga erfitt með að ná endum saman
er mjög gagnlegt að gera áætlun um
tekjur heimilisins næstu tólf mán-
uði. Fasta liði eins og lán, trygging-
ar, síma- og rafmagnsreikninga er
hægt að reikna út en hægt er að
taka meðaltal af liðum sem sveifl-
ast. Ekki má gleyma daglegum út-
gjöldum.
Hægt er að fá upplýsingar hjá
Hagstofunni um meðalútgjöld sam-
bærilegra fjölskyldna. Reiknað er
með að útgjöld hjóna með tvö börn
séu að meðaltali um 3,2 milljónir
króna á ári eða um 266 þúsund kr. á
Stuðst við fjármálahandbók Búnað-
arbankans.
mánuði. Ekki eru allir með svo háar
ráðstöfunartekjur þannig að það
fólk þarf að skera niður eyðslu sína.
Reykingar og áfengi
Reykingar og áfengi er eitt af því
sem hægt er að skera niður ef fólk
vill spara. Um 30,5% íslendinga á
aldrinum 15-79 ára reykja daglega.
Einn pakki af sígarettum kostar 267
krónur. Hjón sem bæði reykja
pakka á dag eyða því 195.000 krón-
um á ári í sígarettukaup. Þau þurfa
að hafa 336.000 krónur í viðbótar-
tekjur á ári til þess að greiöa fyrir
sígaretturnar.
Ef keypt er ein kippa af bjór á
viku kostar það 52.000 krónur. Með-
alverð léttvíns er 900 krónur og ein
flaska á viku þýðir 47.000 krónur.
Miðað við eina flösku af sterku víni
á mánuði verða útgjöldin 26.000
krónur ef flaskan kostar í kringum
2.200 krónur. Samanlagt geta útgjöld
vegna áfengiskaupa numið 125.000
krónum á ári. Hjón eða einstakling-
ar þurfa að auka tekjur sínar um
215.000 krónur til að greiða fyrir
áfengið.
-em
Vertu þinn eigin bankastjóri:
Heimabankinn er þægilegri
Það nýjasta í heimi bankanna er
Heimabanki en þá sér fólk sjálft um
að greiða sína reikninga í tölvu
heimilisins. Þetta fyrirkomulag
sparar tíma og fyrirhöfn auk þess
sem það er þægilegt í notkun. Fyrir
þá sem eiga tölvu og mótald er hæg-
ur vandi að gerast sinn eigin banka-
stjóri. Það er lítið sem fólk þarf að
leggja á sig til þess að fá Heima-
banka, Einkabanka eða Heimilis-
banka en nöfnin eru misjöfn hjá
bönkunum. Viðskiptavinir losna þá
við þá fyrirhöfn að standa í biðröð í
hverjum einasta mánuði til þess að
borga reikningana. Búnaðarbank-
inn, Sparisjóðimir, Landsbankinn
og íslandsbanki bjóða allir við-
skiptavinum sínum upp á þessa
þjónustu.
Eigið lykilorð
I tölvu viðskiptavina bankanna
er hægt að skoða stöðu á innláns-
reikningum og fá yfirlit. Þar er
einnig hægt að millifæra milli inn-
lánsreikninga, greiða gíróseðla,
greiða skuldabréf og víxla, reikna
út greiðslubyrði lána. Að auki geta
viðskiptavinir bankanna fengið
upplýsingar um vísitölur og vexti.
Öll kerfm veita aðgang að þjóðskrá
og eru talin örugg fyrir hvers konar
misnotkun. Hver notandi hefur sitt
eigið lykilorð sem hann getur breytt
að vild. Símakostnaður er ekki
verulegur, kvöldtaxti fyrir einnar
klukkustundar simtal er um það bil
26 krónur.
í heimabanka sparisjóðanna er
hægt að iesa fréttabréf og fá nýjustu
fréttir úr sparisjóðnum og upplýs-
ingar um sparisjóðina og þjónustu
þeirra. Stofngjaldið í sparisjóðunum
er 1000 krónur og árgjaldið er 950
krónur.
Afsláttur af mótöldum
Stofngjald í Heimabanka íslands-
banka er 1.500 krónur og árgjaldið
er 960 krónur. íslandsbanki hefur
samið um afslátt af mótöldum. Eng-
in gjöld eru tekin fyrir greiðslur,
millifærslur og yfirlit í Heimabanka
íslandsbanka. Fyrir viðskiptavini
sem nota Heimabankann utan höf-
uðborgarsvæðisins hefur verið sett
upp grænt númer þannig að síma-
kostnaður sé sá sami hvort sem
Heimabankinn er notaður i Reykja-
vík eða á Ákureyri.
Prentað yfirlit
Hægt er að prenta út úr Heima-
bankanum yfirlit yfir framkvæmd-
ar aðgerðir. Einnig geta notendur
sent kvittun til móttakanda greiðslu
eða á sjálfan sig. Einnig fylgir með
Heimabankanum stimpill sem hægt
er að nota til að stimpla gíróseðla
sem greiddir hafa verið í Heima-
bankanum. Til að setja upp Heima-
banka íslandsbanka þarf Windows
3.1 á PC tölvu eða Windows 95.
Macintosh útgáfa Heimabankans
þarf System 7 eða nýrri útgáfu.
Heimilisbanki Búnaðarbankans
og Einkabanki Landsbankans hafa
svipaða þjónustu og Heimabankar
hinna bankanna. Stofngjaldið í Bún-
aðarbankanum er 1950 krónur og
árgjaldið er 1.200 krónur. Stofnun
Einkabankans í Landsbankanum
kostar 1900 krónur og árgjaldið er
950 krónur.
-em
Það er mjög auðvelt að gerast sinn eigin bankastjóri.
Umtalsverð hækkun
barnabótaauka
Óskertur bamabótaauki hjóna er
93.164 krónur fyrir hvert bam en
hjá einstæðum foreldrum 100.990
fyrir hvert bam. Bamabótaauki er
tekju- og eignatengdur.
Skerðing vegna tekna reiknast
hjá hjónum og sambúðarfólki vegna
tekna af samanlögðum tekjustofni
umfram 1.141.042 og hjá einstæðum
foreldmm af tekjustofni umfram
570.521. Bamabótaauki skerðist um
6% af tekjum umfram þessi mörk ef
um eitt barn er að ræðá, 11% ef
bömin eru þrjú eða fleiri.
Dæmi um
barnabótaauka
Hjón með 3 böm og samanlagðan
tekjustofn 2.500.000.
Samanlagður tekjustofn 2.500.000
Skerðing v/tekna 1.141.042
- stofn til skerðingar 1.358.958
- skerðingarhlutfall 15%
Skerðing vegna tekna 203.844
Óskertur bamabótaauki (3 x
93.164) 279.492
Skerðing vegna tekna 203.844
Bamabótaauki 75.648
Skerðing vegna eigna
Þannig reiknaður bamabótaauki
skerðist vegna eigna ef eignar-
skattsstofn hjóna fer yfir 8.348.932
eða ef eignarskattstofh einstæðs for-
eldris fer yfir kr. 6.262.219. Þá lækk-
ar hann um 1,5% hjá hjónum og 3%
hjá einstæðu foreldri af þeirri fjár-
hæð sem umfram er.
Reglum um útreikning barna-
bótaauka hefur verið breytt þannig
að skerðing vegna tekna er minni
en áður var en óskertur bamabóta-
auki er óbreyttur. Ef útreiknings-
reglumar væru óbreyttar frá því í
fyrra hefði útkoman i dæminu hér
að ofan orðið kr. 36.843, sem þýðir
að í þessu tilfelli hefur bamabóta-
aukinn rúmlega tvöfaldast. Þá er
ekki gert ráð fýrir að komi til skerð-
ingar vegna eigna.
Hækkunin frá því í fyrra verður
því meiri sem bömin em fleiri.
-em