Dagblaðið Vísir - DV - 26.03.1996, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 26. MARS 1996
13
Sælla er að fitna...
Við lifum á samdráttartímum.
Þeir leiða til spennu. í íslensku
máli er ekki til spakmæli um þetta
félagslega fyrirbrigði svo ég bý
það'til: „Sælla er að fitna en fletta
spikinu af sér.“ Skortur á spak-
mælum af þessu tæi stafar eflaust
af því að fyrr á öldum var fita eða
spik ekki til nema á hvölum, sel-
um, sýslumönnum og prestum.
Samfélagið hékk aftur á móti alltaf
á horriminni.
Þegar velmegunarfita fór að
hlaðast jafnvel á almúgann höfðu
tómhausar nútímans ekki andlega
burði tU spakmæla og þess að sjá
fyrir breytingar á högum manna
og skipan mála. Þeir héldu að allt
mundi halda áfram að fitna með
sama hætti og áður.
Dálítið nunnulegar í boð-
skap
Þar skjátlaðist þeim. Hor er
hlaupinn í hagfræðina, þjóðlífið á
að megrast á nokkrum árum. Karl-
ar og konur, blossandi af fjöri í lok
þessarar aldar, geta bara glaðst
við samdrátt.
Markaðshyggjan og hagfræðin
eru vægast sagt dáldið nunnulegar
og mótsagnakenndar í boðskap
sínum til okkar þegar þær segja að
ríkinu sé borgið best með þvi að
leggja niður sjálft sig og samneysl-
una, við það dreifist valdið, at-
vinnan vaxi og einkaneyslan auk-
ist. Hvernig getur það orðið ef
þjóðin lifir ekki til annars en þess
að þola þá félagslegu nauðgun sem
heitir „samdráttur á öllum svið-
um“?
Við skulum ekki skella allri
skuld á hagfræði og frjálshyggju,
þær eru afleiðing, ekki orsök.
Menn hafa jafnan skoðun á einu
máli með hliðsjón af öðru. Svo við
verðum að þola ýmislegt núna
með hliðsjón af því sem við nutum
í neyslusamfélaginu: fitunni eru
takmörk sett. Enginn fitnar enda-
laust án þess að deyja úr fitu.
Kjallarinn
Guðbergur Bergsson
rithöfundur
hjálparhella sem hægrimenn
héldu. Og við sem fylgdum Sovét-
inu siglum ekki lengur sannfær-
ingarseglum þöndum heldur grát-
bleðli, þungum af vonbrigðum og
hor. Til að kóróna allt er nújiverj-
um íslenskum ferðamanni auð-
sætt að þjóðin er hvorki gáfaðasta
né duglegasta þjóð í heimi: jafnvel
latir ítalir hafa reist fleiri hallir
en við.
Þvi er rétt að taka sér Dag Sig-
í augu við sjálfa sig og segja á
sama hátt og skáldið í ljóðinu: „Ég
er ekkert andskotans sérní!“
Þetta held ég að yrði okkur
hollt. Síðan er bara það að leggja
megrunarkúrana mátulega mikið
á sig svo auður jarðarinnar gangi
ekki til þurrðar og saga mann-
kynsins endi ekki á því að það
hangi, eins og við forðum, á
horrim hinnar ófrávíkjanlegu
eymdar meðan heimurinn stend-
„Svo við verðum að þola ýmislegt núna
með hliðsjón af því sem við nutum í
neyslusamfélaginu: Fitunni eru takmörk
sett.“
Samdráttur í trúnni urðarson to fyrirmyndar. Öll þjóð- ur.
in ætti að nema staðar á hádegi á Guðbergur Bergsson
Svo er líka samdráttur í trúnni: sunnudaginn kemur, taka upp
Bandaríkin reyndust ekki vera sú vasaspegilinn, líta í hann, horfast
„Enginn fitnar endalaust án þess að deyja úr fitu“ segir m.a. í grein Guðbergs að þessu sinni.
Leifsstöð, Schengen-áhrif
- og þekkingarskortur ritstjórans
í leiðara DV þriðjud. 12. mars er
fjallað um áætlaðan kostnað við
hugsanlegar breytingar á Flugstöð
Leifs Eiríkssonar af svo miklu
þekkingarleysi og smekkleysi að
furðu sætir. Allur er leiðarinn svo
undarlegur að þá sem þekkingu
hafa á málinu rekur í rogastans.
Þegar svo hátt ofan við markið er
skotið er vart ástæða til andsvara.
Þar sem ætla má að einhver hluti
þjóðarinnar trúi enn því sem
skrifað er í leiðara blaðsins vill
undirritaður ekki láta hjá líða að
varpa skýrara ljósi á nokkur þau
atriði sem fjallað er um í leiðaran-
um.
í þessum línum verður aðeins
vikið að þeim þáttum leiðarans
sem íjalla á ósmekklegan og nán-
ast ærumeiðandi hátt um verk
embættis Húsameistara ríkisins.
Væntanlega verða aðrir til þess að
upplýsa ritstjórann um rekstur
flugstöðvarinnar og eðli þeirrar
starfsemi sem þar fer fram.
Þegar gerð er kostnaðaráætlun
um mannvirki þurfa að liggja fyr-
ir forsendur áður en vinna getur
hafist við að reikna út og komast
að niðurstöðu.
Góðar og raunhæfar forsendur
eru grundvöllurinn að því að nið-
urstöður kostnaðaráætlunar séu
marktækar.
Ef forsendur eru ónákvæmar
og/eða rangar verður útreikning-
urinn, þ.e. niðurstaðan, þar af leið-
andi röng.
Forsendur eru almennt mótaðar
af eigendum, umráðaaðilum og
notendum mannvirkis. Oft að-
stoða sérfræðingar (arkitektar,
verkfræðingar o.fl.) eignaraðila
Kjallarinn
Garðar Halldórsson
húsameistari ríkisins
við að skilgreina forsendur.
Það er kunnáttuleysi eða vísvit-
andi hrekkir hjá ritstjóra að gefa í
skyn að forsendur fyrir viðbygg-
ingu við landgang Leifsstöðvar
séu mótaðar af embætti húsa-
meistara.
Hið rétta er að forsendurnar fyr-
ir kostnaðaráætlun embættisins
eru á hefðbundinn hátt mótaðar
sameiginlega af eignaraðila, um-
ráðaaðila og notendum. Forsend-
urnar eru mótaðar af utanríkis-
ráðuneytinu, flugvallarstjórn á
Keflavíkurflugvelli og embætti
sýslumanns á Keflavíkurflugvelli,
auk samstarfsaðildar Flugleiða hf.
Utanrikisráðuneytið fékk emb-
ætti húsameistara forsendur í
hendur með ósk um að gerð yrði á
grundvelli þeirra raunhæf kostn-
aðaráætlun. Var það gert í
nóv./des. 1995.
Það sem aðrir ráðgjafar á veg-
um utanríkisráðuneytisins hafa
síðan reiknað út hefur augljóslega
verið byggt á öörum forsendum og
því eðlilegt að útkoman hafi orðið
önnur. Hér hefur hvorki verið
framinn galdur né kraftaverk
Hvort sú útkoma er réttari en
niðurstaða áætlunar Húsameist-
ara ríkisins verður ekki sagt með
neinni vissu í dag. í reynd er mun-
urinn á áætlununum miklum mun
minni en gefið er í skyn með þeim
upplýsingum sem birtar hafa ver-
ið opinberlega um málið.
Til þess að leggja marktækt mat
á þann mun sem er á þessum áætl-
unum þarf að leggja í nokkru
meiri vinnu við að skilgreina for-
sendur af hálfu eignaraðila og not-
enda en gert hefur verið til þessa.
Enn hefur ekki verið unnin þarfa-
greining.
Endurbætur á Bessastöð-
um
Hvað varðar ósmekklegar að-
dróttanir ritstjóra um neikvæða
aðild embættis húsameistara að
endurbótum á Bessastöðum þá
upplýsist það hér með að embætt-
ið hefur unnið sem arkitekt að
hönnun þess verkefnis. Embætti
húsameistara er ekki fulltrúi eign-
araðila (ríkisins) við stjórn þeirra
framkvæmda. Embætti húsameist-
ara tekur ekki ákvarðanir um þær
forsendur sem þar er unnið eftir.
Að mínu mati hafa verið viðhöfð
mjög vönduð vinnubrögö við alla
stjórnun uppbyggingar á Bessa-
stöðum af þeim aðilum sem það
hafa haft með höndum. Samteng-
ing ritstjóra á báðum þessum
framkvæmdum, Bessastöðum og
Flugstöð Leifs Eiríkssonar, er jafn
mikið út í hött og jafn fávísleg og
annað í þessum leiðara.
P.S. Framkvæmdasýslan er ekki
nýleg stofnun heldur um 30 ára
gömul stofnun með nýju nafni.
Embætti húsameistara vann með
Framkvæmdasýslunni að þarfa-
greiningu og skilgreiningu for-
sendna fyrir hönnun nýbyggingar
Hæstaréttar og á vissa aðild að
undirbúningi þess verks sem hef-
ur væntanlega m.a. leitt til þess
hversu vel hefur til tekist meö að
halda utan um það verkefni.
Garðar Halldórsson
„Það sem aðrir ráðgjafar á vegum utan-
ríkisráðuneytisins hafa síðan reiknað út
hefur augljóslega verið byggt á öðrum for-
sendum og því eðlilegt að útkoman hafi
orðið önnur.“
Með og á
móti
Svefnleysisplástrar sem
Landsbjörg selur
Jákvæð áhrif
„Kínverjar
hafa í aldarað-
ir notað nál-
arstungur og
þrýsting á
ákveðna staði
líkamans til að
lækna eða
minnka van-
líðan. Fjöl-
margar rann- markaðsstjóri
sóknir á Vest- Landsb<argar-
urlöndum á undanfornum árum
hafa sýnt að þrýstingur á
ákveðna staði líkamans getur
haft jákvæð áhrif á ýmsa kvilla
og jafnvel hverfa einkennin al-
veg. Skýringar á hvers vegna
eru hins vegar ekki auðfundnar.
Kínverjar halda því fram að
líkaminn búi yfir ákveðnu orku-
flæði og ef það verður truflun á
orkuflæðinu þá líður okkur illa.
Með hjálp nálarstungu eða þrýst-
ings er hægt að örva ákveðnar
orkustöðvar og koma jafnvægi á
orkuflæðið aftur. Vestrænir
læknar og vísindamenn kaupa
ekki alveg þá skýringu heldur er
talið að örvun þessara staða
valdi taugaboðum til heila sem
bregðist við með losun vissra
hormóna.
Það er ljóst að óhefðbundnar
lækningaaðferðir hafa rutt sér
rúm I hinum vestræna heimi.
Ekki er hægt að horfa fram hjá
því að fjöldi fólks telur sig hafa
fengið bót meina sinna í gegnum
óhefðbundnar lækningameðferð-
ir. Allir sem tengjast lækningum
ættu að reyna að öðlast sem
mestan skilning á þeim fjöl-
mörgu aðferðum sem beitt er og
meta þær með opnu hugarfari.
Markmiðið er það sama alls
staðar. Jú, að okkur öllum líði
sem best.“
Skottu-
lækningar
„Engar á-
sættanlegár
vísindalegar
niðurstöður
liggja fyrir
sem sýna að
plástrarnir
hafi tilætlaða
verkan á raun-
verulegt svefn-
leysi. Engin
þekkt tengsl
eru á milli
þrýstings á
úlnlið og þess að sofa, eða ann-
ars meðvitundarástands manns-
ins.
Það hlýtur að vera siðferðilega
rangt að auglýsa plástrana á
þann hátt sem gert var, undir
nafni apótekanna, sem fólk þarf
að geta treyst tU þess að bjóða
ekki upp á skottulækningar.
Auglýst var að morgni þegar
þeir sem ekki geta sofið eiga
hvað erfiðast, líklega til þess að
ná betur til þeirra.
Fjáröflun björgunarsveita
landsins, sem sinna sannanlega
ákaflega mikUsverðu samfélags-
legu hlutverki, þarf að vera yfir
allan vafa hafin og má ekki vera
byggð á vafasömum aðferðum
við lækningu alvarlegra heUsu-
farsvandamála.
Engar töfralausnir á borð við
plásturinn eru tU, þar sem svefn-
vandamál eru flókin fyrirbæri
og ekki eins hjá neinum tveimur
einstaklingum. Meðferð langvar-
andi svefnleysis, þarf að byggja á
áreiðanlegri einstaklingsbund-
inni greiningu og þekkingu á
svefni og svefnvandamálum og
hana þarf að framkvæma af
kunnáttu og nákvæmni. Skottu-
lækningar á borð við títtnefndan
plástur uppfylla ekkert af þess-
um skilyrðum.“ -bjb
Júlíus K. Björns-
son, sálfræöingur á
geðdeild Lands-
spítalans.