Dagblaðið Vísir - DV - 15.03.1999, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 15. MARS 1999
Frjálst, óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoöarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimaslða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: (SAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1900 kr. m. vsk. Lausasöluverð 170 kr. m. vsk., Helgarblað 230 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Kosningabaráttan hafin
Næstu 55 dagar munu skera úr um hverjum verður fal-
in skipstjórn þjóðarskútunnar á fyrstu árum nýrrar ald-
ar. Kostirnir sem kjósendur standa frammi fyrir 8. maí
næstkomandi eru í mörgu óvenju skýrir, en í öðru ligg-
ur ekki fyrir í hverju þeir eru fólgnir. En fyrst og fremst
verður tekist á um það hvort Sjálfstæðisflokkurinn held-
ur áfram að leiða ríkisstjórn eða hvort bræðingi vinstri
manna tekst ætlunarverk sitt.
Kjósendur þurfa að gera sér grein fyrir því hvort rík-
isstjóm sem byggir á hugmyndafræði Sjálfstæðisflokks-
ins er líklegri til að auka hagsæld landsmanna á nýrri
öld en ríkisstjórn Samfylkingarinnar. Þeir þurfa að gera
það upp við sig í hvers konar samfélagi þeir vilja lifa á
nýrri öld.
Landsfundur Sjálfstæðisflokksins, sem haldinn var um
liðna helgi, markar upphaf kosningabaráttunnar og
margt bendir til þess að hún verði óvenju hörð og óvæg-
in. Nær tvö þúsund sjálfstæðismenn mættu til fundarins
til að vígbúast. Fyrir utan baráttu um embætti varafor-
manns, þar sem Geir H. Haarde hlaut glæsilega kosn-
ingu, vom sjálfstæðismenn samstíga og ágreiningsefnum
annað hvort ýtt til hliðar eða sátt gerð um óljóst orðalag
í ályktunum um helstu stefnumál flokksins. Fyrirfram
var séð að landsfundarfuUtrúar myndu forðast opinber
átök, enda óskynsamlegt skömmu fyrir kosningar að
veita þannig vatni á myllu pólitískra andstæðinga.
Margir biðu spenntir eftir því hvernig og hvort sjálf-
stæðismenn næðu sátt um stefnuna í sjávarútvegsmál-
um, enda ljóst að sami ágreiningur er innan flokksins
um þessi mál og í þjóðfélaginu öllu. Ályktun Landsfund-
ar um sjávarútvegsmál ber þess merki að verið er að
sætta ólík sjónarmið og raunar hafði Davíð Oddsson, for-
sætisráðherra og formaður Sjálfstæðisflokksins, gefið
tóninn í setningarræðu sinni síðasta fimmtudag þegar
hann sagði meðal annars: „Við eigum að viðurkenna að
ósátt er í landinu um sjávarútvegsmál og fiskveiðistjórn-
unarkerfið. Þess vegna eigum við að taka opnum örmum
og umfram allt opnum huga öllum athugasemdum, allri
gagnrýni svo ég tali ekki um nýjum hugmyndum ein-
staklinga eða hópa sem telja sig hafa fundið leiðir til úr-
bóta.“
Þegar kjósendur ganga að kjörborði 8. maí næstkom-
andi hljóta þeir meðal annars að hafa í huga hvort lík-
legra sé að þeir sem tala á þeim nótum sem formaður
Sjálfstæðisflokksins gerir nái þjóðarsátt um stefnuna í
sjávarútvegsmálum en forystumenn Samfylkingarinnar
sem vilja auðlindagjald sama hvað tautar og raular.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur lagt spilin á borðin, stefn-
an liggur fyrir, frambjóðendur eru búnir að taka sér
stöðu. Verk síðustu ára í samsteypustjórn með Fram-
sóknarflokknum ættu, að öðru óbreyttu, að standast dóm
kjósenda, enda að baki eitt mesta framfara- og hagsæld-
arskeið á þessari öld. Skoðanakannanir benda einnig til
þess að það sé vindur í seglunum.
Vandi kjósenda snýr hins vegar að Samfylkingunni.
Þegar 55 dagar eru til kosninga liggur stefna vinstri
manna ekki fyrir, ef undan er skilið misheppnað stefnu-
skrárplagg, sem snarlega var dregið til baka á liðnu
hausti. í raun'eru kjósendur engu nær um helstu stefnu-
mál Samfylkingarinnar nú en þeir voru áður en bræð-
ingurinn leit dagsins ljós. Og ekki mælir fortíðin sérstak-
lega með því að kjósendur veiti Samfylkingunni brautar-
gengi.
Óli Björn Kárason
„Áfengi er ekki venjuleg neysluvara. Það er hættulegt efni, einkum börnum og unglingum." - Frá útihátíðinni
(sukksömu?) Halló Akureyri.
Að brjóta áfengis-
lögin af ásettu ráði
- er það afsakanlegt?
er áfengi ekki venjuleg
verslunarvara og í ann-
an stað hljóta mannrétt-
indi og jafnrétti að taka
fyrst og fremst mið af
einstaklingnum, en ekki
af rétti eða hag fyrir-
tækja, stofnana eða
fjölda.
Héraðsdómi yfirsást að
samtímis því sem hann
leyfði bjórframleiðend-
um að auglýsa áfengi var
á sama tíma verið að
svipta unglinga sem
drukku of mikið af þess-
um sama bjór sjálfræöi
og miklu af mannréttind-
um með því að dæma þá
til nauðungarvistar á
meðferðarheimili í lang-
an tíma. Þó hefði slíkt
átt að vekja túlkendur laga og
„Dómurínn gerírþví fólki vonandi
Ijóst, sem ekki hefur áttaö sig á
því áöur, aö sómakennd venju-
legs manns er ofboöiö, sem og
réttlætiskennd þeirra sem um-
hugaö er um réttindi barna og
unglinga i þessu !andi...u
Kjallarinn
Þórarinn
Tyrfingsson
læknir
Fyrir fáeinum
dögum var starf
SÁÁ notað til að
byggja undir mál-
flutning þeirra
manna sem frjálsir
vilja auglýsa bjór.
Sagt var í umræð-
um í fjölmiðlum að
óhætt væri að aug-
lýsa bjór, meðal
annars vegna þess
að SÁÁ hefði kynnt
landsmönnum
nægilega vel áfeng-
isvandann og þær
hættur sem af
áfengisneyslu geta
stafað!
Tvö veigamikil
atriði
Ekki er langt síðan framleiðend-
ur bjórs á íslandi
tóku upp á því að
brjóta landslög af
ásettu ráði vegna
þessa að þeim mis-
líkaði þau. Til er ís-
lenskt orð um slíkt
framferði. Þjóðfé-
lag okkar breyttist
fljótt í óskapnað ef
hvert og eitt okkar
legði í vana sinn að
hunsa og brjóta lög
sem við værum óá-
nægð með. Sleppum því.
í kjölfar lögbrotanna voru öl-
gerðarfyrirtækin kærð og fádæma
vitlaus dómur upp kveðinn í Hér-
aðsdómi Reykjavíkur. Hann
byggðist á þeirri forsendu að bjór-
framleiðendum væri tryggður rétt-
ur samkvæmt stjórnarskránni til
að hvetja til áfengisdrykkju. Sá
réttur er fólginn í tjáningarfrels-
inu að mati dómsins! í þessum
dómi var horft framhjá tveimur
veigamiklum atriðum. í fyrsta lagi
stjómarskrár lýðveldisins til vit-
undar um eðli málsins. Meö dómn-
um var augljóslega gengið í lið með
bjórframleiðendum og þeir studdir
til að ganga á rétti bama, unglinga
og foreldra þeima - rétti til að fá
frið fyrir hættulegum áróðri sem öl-
gerðarmenn sjálfir nefndu auglýs-
ingar.
Dómurinn er fagnaðarefni
Þeim rökum hefur verið haldið
fram, meira að segja af virtum lög-
fræðingum, að þar sem áfengi sé
löglegt hljóti af því að leiða frelsi
til að auglýsa það. Áfengi er ekki
venjuleg neysluvara. Það er hættu-
legt efni, einkum bömum og ung-
lingum. Fjölmörg hættuleg efni og
vandmeðfarin eru lögleg. Um þau
gilda oft og tíðum sérstök lög,
bæði um framleiðslu, dreifingu og
sölu. Hér nægir að nefna lyf, eitr-
uð efni sem notuð eru í iðnaði, tó-
bak og áfengi. Það er með ólíkind-
um að fjölmiðlafólk og viðmælend-
ur þeirra um þessi málefni komist
upp með að horfa fram hjá þessum
einfóldu atriðum og alhæfi á þá
lund að auglýsingar áfengis skuli
vera hömluláusar, því að slíkt
þjóni frelsi og mannréttindum.
Nýgenginn dómur Hæstaréttar
hlýtur að vera öllum sem unna
frelsi mikið fagnaðarefni. Hann
gengur út frá þeirri einfóldu og
augljósu staðreynd að áfengi getur
verið hættulegt og gæta verði að
því að það valdi ekki óþarfa
skaða. Hann viðurkennir rétt ein-
staklingsins gagnvart óæskilegum
áhrifum,og ágangi annarra. Hann
lætur ekki undan gróðahyggju
bjórframleiðenda og kemur auga
á hornstein stjómarskrárinnar,
sem er réttur og frelsi einstak-
lingsins, en ekki óheft starfsemi
fyrirtækja sem taka ekkert tillit
til heilsufars barna og unglinga í
þessu landi.
Álit Hæstaréttar ber að taka al-
varlega og vera almenningi leið-
beinandi í skoðanamyndun. Dóm-
urinn gerir því fólki vonandi ljóst,
sem ekki hefur áttað sig á því
áður, að sómakennd venjulegs
manns er ofboðið, sem og réttlæt-
iskennd þeirra sem umhugað er
um réttindi barna og unglinga í
þessu landi, þegar bjórframleið-
endum líðst að reka áróður fyrir
aukinni bjórdrykkju í ríkisfjöl-
miðlum. Þórarinn Tyrflngsson
Skoðanir annarra
Miðjufylgi stjórnmálanna
„Mikið fylgi Sjálfstæðisflokksins hefur alltaf
byggst á því, að flokkurinn hefur spannað skoðana-
svið frá hægri yfir á miðju. Það hefur svo verið und-
ir aðstæðum komið á hverjum tima, hvort áherslur
hafa verið meiri á hægri kantinum eða miðjunni...
Ekki fer á milli mála, að í landsfundarræðu Davíðs
Oddssonar felst skýr yfirlýsing um, að Sjálfstæðis-
flokkurinn muni ekki eftirláta öðrum stjórnmála-
flokkum miðjufylgið í íslenzkum stjómmálum. Er
það raunar í samræmi við 17. júní ræðu forsætisráð-
herra fyrir nokkrum misserum, sem vakti athygli af
þessum sömu ástæðum."
Úr forystugrein Mbl. 12. mars.
Spámenn hins versta
„Fræðimenn hafa fullt frelsi til að slá fram kenn-
ingum og eiga raunar að gera það. Hitt er verra þeg-
ar þeir spá hinu versta, spáin rætist ekki og þá sjái
þeir ekki yonarglætu í neinu, sem gert er. Á þennan
veg talar Ágúst Einarsson sem stjómmálamaður um
íslenska menntakerfið og Sjálfstæðisflokkinn. Hann
kom úr háskólanum inn á þing með þá vitlausu
skoðun, að Sjálfstæðisflokkurinn væri höfuðand-
stæðingur menntunar, vísinda og rannsókna i land-
inu. Síðan hefur hann reynt að sanna vitlausu kenn-
inguna, hvað sem tautar og raular. Niðurstaðan er
sú, að hann hefur talað sig út í hom og lætur fara
minna fyrir sér en áður. Gálausir sporgöngumenn
hans lenda hins vegar í villum ...“
Af heimasíðu Bjöms Bjarnasonar menntamála-
ráðherra.
Skerjafjörður eða Keflavík
„Talað er um það í fúllri alvöru að leggja veg út í
hafið með sífelldri umferð og allri þeirri méngun
sem bílaumferð fylgir, hávaða og útblæstri. í landi
þar sem landrými er meira en víðast hvar annars
staðar dettur mönnum í hug að koma fyrir flugvelli
með því að fylla upp í fjörð, eyðilegggja útsýnið frá
vestanverðum Skerjafirði, Ægisíðu, Álftanesi og Sel-
tjarnarnesi ... Það er stutt til Keflavíkur. Geta út-
sjónarsamir menn ekki fundið lausn á því hvemig
komast mætti þangað og þaðan á skjótan og öraggan
hátt í öllum veðrum. Væri það ekki verðugt við-
fangsefni framkvæmdamanna?"
Dr. Hólmfríður K. Gunnarsdóttir í Mbl. 12. mars.