Dagblaðið Vísir - DV - 16.08.2003, Blaðsíða 18

18 DVHELGARBLAÐ LAUGARDAGUR 16. ÁGÚST2003
Ásgeir kastar í Kvíslafoss, einn þekktasta staðinn i Laxá, rétt fyrir ofan brúna yfir þjóðveginn. Ásgeir ekur um á pallbíl með númerinu „lax.is" - mjög vel við hæfi. Milli sætanna er venjulega haglabyssa til höfuðs minkum og öðrum vargi
við ána hans. Fjögur minkaskott lágu í aftursætinu þegar DV ræddi við Ásgeir í vikunni.
Ásgeir HeiÖar, leiösögumaður og staðarhaldari
við Laxá í Kjós, hefur haft iifibrauð sitt afveiðum
á einn eða annan hátt eiginlega alla ævi. Hann
er veiðimaður, líkt og aðrir eru rafvirkjar eða
bankastarfsmenn - og þó, kannski ekki, því
enginn erfæddurgjaidkeri. Helgarblaðið tókÁs-
geir tali á bökkum Laxár í vikunni, m.a. bar á
góma spurningarnar eilífu í veiðinni, bjarndýra-
veiðarí Vesturheimi, „touch"-ið og hugrekki eða
heimsku fiska.
Það má örugglega segja að Ásgeir hafi byrj-
að á toppnum sem leiðsögumaður ( Laxá í
Kjós því fyrsta sumarið hans við ána var met-
veiðisumarið 1988, þegar flestar eða allar ár á
Islandi áttu sitt metsumar. Kjósin var engin
undantekning, 3.850 laxar komu á land og
hefur ekki veiðst þar meira, hvorki fyrr né síð-
ar. Að meðaltali, miðað við 90 stangardaga,
eru þetta rúmir 42 laxar á dag. Alltaf, allt
sumarið. Flestir veiðimenn fá væntanlega
vatn í munninn eða aðra staði líkamans við
að sjá svona tölur. Ásgeir man eftir að menn
hafi fengið 38 laxa á eina stöng fyrir hádegi.
Hann segir að það hafi verið gaman en
kannski dálítið villandi að byrja í svona lát-
um.
„Fyrst hélt ég að ég væri alveg rosalega fær.
Svo uppgötvaði ég að það var alveg sama
hver hélt á stönginni eða hvað hann gerði,
allir veiddu. Það var bara svona mikið af fiski.
Það var fínt að byrja svona en seinna varð
maður kannski að vanda sig meira.“
Það er heiðskírt, heitt og glampandi sól í
Kjósinni. Við Ásgeir sitjum í grasinu við hyl-
inn Álabakka, nörtum í strá og tölum um
veiði. Hundur af næsta bæ kemur lallandi,
gamall og hægur, heilsar upp á okkur með
hálflokuð augu og lafandi tungu og sníkir
klapp. Býður sleik í staðinn en er kurteislega
hafnað. Honum er nokk sama enda fær hann
klappið hvort sem er frítt. Þess á milli snudd-
ast hann í kringum okkur meðan Pointer-
hundarnir hans Ásgeirs spangóla af afbrýði-
semi gegnum opinn glugga á pallbflnum
hans. Asgeir hefur átt hund frá tólf ára aldri,
„Fyrst héit ég að ég væri alveg
rosalega fær. Svo uppgötvaði
ég að það var alveg sama
hver hélt á stönginni eða hvað
hann gerði, allir veiddu. Það
var bara svona mikið affiski.
Það var fínt að byrja svona en
seinna varð maður kannski að
vanda sig meira."
allnokkra sfðan og flutt inn og þjálfað veiði-
hunda um árabil, meira en hundrað hundar
hafa verið undir handleiðslu hans. Ein dellan
til, segir hann og segir að fuglaveiði með
hundi jafnist á við fluguveiði sem sport. Ýlf-
urkórinn telur þrjá og lætur heyra vel í sér. Ég
vík fyrst að sígildu umræðuefni veiðimanna:
svartagallsrausi.
Á hverfanda hveli?
Óvíða á bölsýnin frjórri jarðveg en í heimi
stangveiðimanna. Heimur versnandi fer. Og
versnandi. Og svo framvegis. Það er reyndar
ekkert nýtt. Stefán Jónsson heitinn, útvarps-
maður, rithöfundur og alþingismaður, sagði
frá þvf í góðri bók að fara megi langt aftur í
aldir, til 15. eða 16. aldar, í fyrstu stangveiði-
bækurnar og finna þar gamalkunnan söng
um gríðarlega fislcisæld mannsaldri eða svo
áður en að „nú sé öldin önnur og varla fisk að
fá, stutt í að hann hverfi aiveg“. Ástandið hef-
ur að sönnu verið dapurt víða um land í ár og
undanfarin ár, að ekki sé talað um lélegt
ástand víða erlendis. Ég spyr Ásgeir um hans
skoðun á því hvort fiskigengd og veiði sé allt
saman á niðurleið og þá vegna neikvæðra
áhrifa okkar á lífríkið eða hvort frekar sé um
að kenna sveiflum sem jafnist út með batn-
andi ástandi innan tíðar. Stórt er vissulega
spurt og þannig er nú oft reyndin þegar talið
berst að veiði, enda frekar vænst svara sem
byggja á tilfinningu, reynslu og innsæi við-
komandi heldur en ströngum vísindalegum
staðreyndum sem stæðust hörðustu dokt-
orsvörn.
„Ef horft er á þetta sumar virðist ástandið
mismunandi eftir landshlutum. Ég þekki
Laxá í Kjós best og get því best tekið mið af
henni. Ég tók við ánni sem umsjónarmaður
fyrir sex árum, árið 1997. Þá var hún í mjög lé-
legu ásigkomulagi, veiðin um 600 fiskar á
sumri. Síðan hefur ástandið batnað mikið,
jafnt og þétt og síðasta sumar veiddust 1650
laxar. Við erum sátt við ástandið hér, eins og
það er í dag. Hins vegar sýnist mér ástandið
t.d. vera dálítið slæmt á Norðurlandi, sérstak-
lega í Aðaldalnum. Þar er eitthvað alvarlegt á
seyði. Hvort og hvaða þátt náttúran og við
eigum f þessu get ég ekki sagt um. En með
tímanum höfum við auðvitað þrengt að nátt-
úrunni og þar með laxinum. Sem dæmi tel ég
að náttúrulegum laxastofnum stafi mikil
hætta af bíöndun við eldislax. Það hefur farið
mjög illa í Skotlandi og ég held að mikillar
varúðar sé þörf á því sviði. Annars væri best
fyrir þig að spyrja fiskifræðinga og vísinda-
menn að þessu,“ segir Ásgeir rólyndislega,
tyggur strá og horfir eitthvað upp í fjöllin.
Bryggjan og heimurinn
Við látum Hafró og öðrum yfirvöldum eftir
að spá í tölur og ég spyr Ásgeir hvenær hann
hafi fæðst í annað sinn - þ.e. sem veiðimað-
ur.
„Maður fæðist náttúrlega bara einu sinni.
Og þá sem veiðimaður, við erum ekki komin
svo langt frá upprunanum. Svo er bara mis-
munandi hvort menn hafa áhuga á því að
sinna því eðli eitthvað og rækta það með sér.
Ég hef veitt frá því ég man eftir mér. Var alltaf
með ömmu minni uppi í sumarbústað frá
tveggja-þriggja ára aldri og gutlaði þar við
bleikjuveiði í Skillandsá. Ég eignaðist mína
fyrstu veiðistöng mjög snemma - eða stal
henni, ég man það ekki,“ viðurkennir Ásgeir
og glottir. Segir svo frá óhjákvæmilegum
árekstri veiði og barnaskóla.
„Ég fór kannski að heiman 20.
ágúst og kom heim um jól.
Þess á milli fór ég hring eftir
hring um allt land og skaut og
skaut."
„Ég tók strætó í skólann og lagði af stað
snemma á vorin, upp úr sex, fór niður á
bryggju og dundaði mér við að veiða kola.
Svo rankaði maður við sér um ellefuleytið
þegar amma gamla var mætt niður á bryggju
og hundskammaði mann fyrir að gleyma
skólanum. Veiðieðlið kom snemma í ljós og
svo hefúr það bara aukist og versnað síðan.“
Ásgeir hefur veitt f allflestum ám á íslandi
og leiðbeint veiðimönnum í mörgum þeirra
líka, bæði lax og silung, sem hann stundaði
mjög stíft áður en hann færði sig að mestu
yfir í laxveiði, var meðal þeirra sem mæta í
Vífilstaðavatn á vorin, rétt þegar ísa leysir
snemma í aprfl. Segist reyndar eiga eftir að