Dagblaðið - 23.09.1975, Blaðsíða 8

8
Dagblaðið. Þriðjudagur 23. september 1975.
BMBUUIIÐ
frfálst, úháð dagblað
Útgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvæmdastjöri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
iþróttir: Hallur Simonarson
Hönnun: Jóhannes Reykdal
Biaðamenn: Asgeir Tómasson, Atli Steinarsson, Bolli Héðinsson,,
Bragi Sigurðsson, Hallur Hallsson, ómar Valdimarsson.
llandrit: Asgrimur Pálsson, Inga Guðmannsdóttir, Maria Ólafs-
dóttir.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Björgvin Pálsson
Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson
Auglýsingastjóri: Asgeir Hannes Eiriksson
Dreifíngarstjóri: Már E.M. Halldórsson
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
t lausasölu 40 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Frestum gildistöku
íslenzk stjórnvöld verða að hafa
það að leiðarljósi i 200 milna land-
helgissamningum við riki Efna-
hagsbandalagsins, að þeir samn-
ingar taki ekki gildi, fyrr en Efna-
hagsbandalagið afléttir refsiað-
gerðum gegn landhelgisstefnu okk-
ar.
Segja má, að við höfum látið leika á okkur i
samningunum við Breta og Belga um undanþág-
urnar frá 50 milna landhelginni. Þá virtist það
koma stjómvöldum okkar á óvart, að Bretar og
Belgar skyldu ekki sjá til þess, að refsiaðgerðum
Efnahagsbandalagsins yrði aflétt.
Þessar refsiaðgerðir hafa þegar valdið okkur
miklu tjóni og eiga eftir að gera það. Þær fela það
i sér, að umsamdar tollaundanþágur á islenzkum
fiskafurðum i löndum Efnahagsbandalagsins
taka ekki gildi, fyrr en friður rikir i landhelgis-
málum okkar.
Þegar Vestur-Þjóðverjar voru einir eftir i 50
milna samningunum, notfærðu þeir sér þetta til
hins ýtrasta. Þeir vissu það, sem okkar samn-
ingamenn virtust ekki átta sig fyllilega á, að
refsitollum Efnahagsbandalagsins gagnvart okk-
ur yrði ekki aflétt, fyrr en samið yrði við þá um
undanþágur.
Fyrir bragðið voru þeir hinir hörðust i viðræð-
unum við okkur. Vafalaust hafa þeir talið, að af-
létting refsitollanna yrði nægileg freisting fyrir
okkur til að gefast upp i undanþáguviðræðunum
við þá. Svo reyndist þó ekki vera og hefur enn
ekki verið samið við þá um 50 milurnar.
Framkoma Vestur-Þjóðverja upp á siðkastið
getur bent til þess, að þeir ætli að leika sama leik-
inn i þetta sinn. Þeir ætli að þvælast fyrir, meðan
við enim að semja við Belga og Breta, og veifa
siðan refsitollum Efnahagsbandalagsins framan
i okkur til að ná hagstæðari samningum fyrir sig.
Við þurfum ekki að kvarta undan Belgum i
landhelgissamningum. Siðast gekk greiðlega að
semja við þá og allt bendir til þess, að svo verði
einnig i þetta sinn. Það gæti þvi verið freistandi
að semja viðþá til að sýna, að erlent riki hafi við-
urkennt 200 milna fiskveiðilögsöguna.
En málið er ekki svona einfalt. Svo virðist sem
Efnahagsbandalagið liti svo á, að aflétting refsi-
tolla á islenzkum fiskafurðum sé háð þvi, að við
séum búnir að ná samkomulagi við öll þau riki
bandalagsins, sem hafa hagsmuna að gæta á ís-
landsmiðum. Þetta er reglan: Allir fyrir einn og
einn fyrir alla.
Þar með þurfum við að beita sömu reglu gagn-
vart rikjum Efnahagsbandalagsins. Samningar
um 200 milna fiskveiðilögsöguna mega ekki taka
gildi gagnvart neinu riki þess, fyrr en bandalagið
sjálft afléttir refsitollunum.
Belgar verða að skilja, að við álitum þá samá-
byrga i andstöðu Efnahagsbandalagsins gagn-
vart okkur og að samningar við þá eina eru næsta
gagnslitlir, meðan refsistefna bandalagsins er i
fullu gildi.
/■
Portúgolska
t bakgrunni þeirra pólitisku
storma, sem geisa um Portúgal
— þar sem sjötta rikisstjórnin á
tæplega hálfu öðru ári er að
taka við völdum — vinna 250
menn baki brotnu i Sao Bento-
höllinni. Þeir eru undir tima-
pressu. Þeim er ætlað að búa til
nýja stjórnarskrá handa portú-
gölsku þjóðinni.
Þetta er portUgalska þingiö.
Sex flokkar eiga þar fulltrUa og
Götumynd frá Lissabon skömmu fyrir kosningarnar þar i landi 25.
april i vor.
þeir hafa fengið frest þangað til
i byrjun desember til að ljUka
ætlunarverkinu. Vinnan hefur
staðið yfir siðan i april, eftir
kosningarnar til þessa sérstaka
stjórnarskrárþings.
Enn er verkið ekki hálfnað og
fyrir liggur að ræða ýms mjög
umdeilanleg atriði.
Stjórnarskrárþingið, sem
gæti sett ákveðið fordæmi fyrir
valdameira þing, er taka á við
snemma á næsta ári, er að
meirihluta skipað sósialistum.
Þeir eru alls 116. Næststærsti
flokkurinn er vinstri miðflokk-
urinn PPD, sem á 81 fulltrUa og
þar á eftir koma hinir 30 fulltrU-
ar kommUnista. Þeir eru sagðir
heldur skrópsamir á þinginu.
Afgang þingsætanna skipa
hægri miðflokksmenn (16),
portUgalska lýðræðisfylkingin
(5), sem er i nánu sambandi við
kommUnistana, og hvor fulltrU-
inn fyrir sig frá vinstriflokknum
UPD og hjáleigunni Macao.
Heföbundinn svipur
Þrátt fyrir timaþröngina,
sem þingið er i, er andrUmsloft-
ið i Sao Bento mjög i stil við
þing annars staðar i heiminum.
Engum virðist liggja sérstak-
lega á. FulltrUar eru á skyrt-
unni, reykja mikið og hella sér
hver yfir annan i „sönnum þing-
anda”, eins og segir i grein frá
Reuter. 1 göngum og skotum
spjalla menn i bróðerni um það,
sem efst er á baugi.
Þingið kemur aðeins saman á
milli kl. 15 og 20 fjóra daga vik-
r
A Islaridi bUa rUmlega 200
þUsund manns, þar af rUmlega
helmingur á Stór-Reykjavikur-
svæðinu. Allt þarf þetta fólk að
kaupa mat, drykk og aðrar
nauðsynjar i verzlunum, eins og
annars staðar i heiminum. Og
eins og annars staðar i heimin-
um vinna íslendingar margs
konar störf og eru bundnir þeim
áýmsum timum sólarhringsins.
Það er öfugþróun, sem hvergi
viðgengst, nema á tslandi, að
ætla öllu fólki að gera verzlun
sina og viðskipti eingöngu fimm
daga vikunnar, á ti'mabilinu frá
kl. 9-6.
Slik þjónusta er ekki einasta
ófullnægjandi, — hUn er smán
og svik við neytendur, sem illU
heilli lfta á hvers kyns höft og
bönn sem sjálfsagða hluti, ná-
tengda eldgosum, illviðri og
óðaverðbólgu.
Óþurft og
óhugnaður
Það leikur varla á tveim tung-
um, að þótt launþegum i
verzlunarmannastétt sé tima-
bundinn akkur i þvi að þurfa
ekki að vinna i verzlunum á
laugardögum er laugardagslok-
un verzlana eitt hið mesta ó-
þurftarverk sem framkvæmt
hefur verið gagnvart neytend-
um i seinni ti'ð.
En hverjum er um að kenna?
Neytendum sjálfum, hinum al-
menna borgara, sem hefur
sjálfur staðið i fararbroddi
samtakanna ,,Stytting vinnu-
timans”. „Þvi á starfsfólk I
verzlunum ekki að eiga fri á
laugardögum eins og aðrir?”,
er algeng upphrópun þeirra,
sem fremstir eru i „samtökun-
um”, en kvarta svo sáran yfir
þvi þjónustuleysi að geta ekki
fengið afgreiddar lifsnauðsynj-
ar að loknum föstudegi.
Afgreiðslustörf i verzlunum
eru þjónustustörf, og eru sU teg-
und þjónustu, sem reikna verð-
ur með að fyrir hendi sé á þétt-
býlissvæðum, þar eð vitað er að
ekki geta allir fallið i þann
ramma að geta notfært sér hinn
takmarkaða tima, sem verzlan-
ir eru nU opnar, og sem þröng-
sýnog stöðnuð verkalýðsforysta
skammtar.
LOKAÐ A
LAUGARDÖGU
Það er óhugnanlegt að þurfa að
sætta sig við, að heilu ibUa-
hverfin i Reykjavik bjóða upp á
þá þjónustu eina, tvo daga vik-
unnar, að rétta fólki nauðsynja-
vöru, svo sem kaffi, eldspýtur
o.fl. Ut um lUgu, þar sem fólk
má láta sér lynda að norpa Uti i
kalsaveðri og rigningu meðan
beðið er eftir afgreiðslu. 1 þeim
ráðvillta hópi, sem verður að
þola þessa meðf., sjást jafnvel
verkalýðsforkólfar og aðilar er
mest kapp hafa lagt á að ýta
undir þjónustuleysi við neytend-
ur á borð við það, sem hér er
rætt um. Og utan við lUguopin
má oftar en ekki heyra hressi-
lega bölvað þvi fyrirkomulagi
sem lUgUverzlun er. En lang-
lundargeðið er landlægt hjá
þjóðinni, og áfram skal þraukað
en ekki kvartað, siztaf öllu und-
an ániðslu verkalýðsforkólf-
anna, — þeir „skaffa kaupið”!
Þetta ófremdarástand hér á
Reykjavikursvæðinu hefur nU
vakið reiði margra, og fólk áttar
sig seint á þvi, að öll innkaup
, fyrir helgina þurfi að gera á
föstudögum. Auk þess eru ekki
öll heimili þannig UtbUin, að þau
geti komið þeim matvælum i
geymslur heima fyrir, sem nota
þarf til tveggja daga, jafnvel
þótt frystikistur séu orðin al-
geng heimilistæki.
Og i frystikistúm geymast
ekki öll matvæli, né þau, sem
nota á innan skamms tima. Það
er t.d. enginn smáskammtur af
mjólk, sem fimm- til sexmanna
fjölskylda, eða þaðan af stærri,
þarf til tveggja til þriggja daga,
þ.e. föstudagskvöld, laugardag,
sunnudag og mánudagsmorgun,
áður en verzlanir eru opnaðar.
— Laugardagarnir hafa sannar-
lega orðið mörgum þungur róð-
ur, en vei þeim, sem hafa
Geir R. Andersen
gleymt ákvæðum launþegasam-
takanna um lokun verzlana á
laugardögum.
Tveir ólikir heimar
Þótt leitað væri til nálægra
landa, er ekki að finna dæmi
þess að ibUasvæði, þar sem býr
á annað hundrað þUsund manns,
eins og Stór-Reykjavikursvæð-
ið, hafi lokað fyrir alla verzlun-
arþjónustu á laugardöum og
sunnudögum.
Vi'ðast hvar i Evrópu, að ekki
sé minnzt á Bandarikin, eru
verzlanir opnar til kl. 6 eða 7 á
laugardögum, i mörgum lönd-
um allar verzlanir, en i öllum
tilfellum matvöruverzlanir.
íbUahverfum margra borga eru