Dagblaðið - 25.04.1980, Blaðsíða 10

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 25. APRÍL 1980.
BIABIB
tltg^andi: M. ..
Framfcvamdaaljód: Svafcm R. EylóKvaon. RHxtjóri: Jónaa KriAlóráaon.
Ylitatiómacfulltrúl: Haukur Hatgaaon.Eróttaa^órfc Ó<nar Vakllmaraaon.
Skrifatoluat|ðri ritatjóman Jóhannoa Rayk&L ''
Iþrótdr HaRm Sbnonwaon. Mannlny: Aóalatalnn IngóHaaon. Aðatoóaifróttaatjóri: Jónaa Haraldaaon.-
Handrtt: Aagrimur Pfclaa&n. Hönnun: Hllmar Kariaaon.
Bláóamann: Ánna Blamaaon, Attl Rúnar Halldóraaon, Atll Stainaraaon, Aagelr Tómaaaon, Bragi
Stgurðaaon, Dóra Stafánadóttir, EUn Albartadóttir, Ema V. íngóHadóttir, Gunnlaugur A. Jónaaonj'.
Ólafur Gairaaon, Sigurður Svarriaaon.
Ljóamyndlr Ámi PfcN Jóhannaaon, BJamlelfur Bjamlalfaaon, Hörður Vilhjfclmaaon, Ragnar Th. Stgurða-
aon, Svafcin Þormóðaaon. Safn: Jón Srevar Bakhrinaaon.
Skrífatofuatjóri: Ólafur EyjóHaaon. Gjaldkeri: prfclnn ÞorieHeaon. Sökiatjóri: Ingvar Sveinaaon. DreHlng-
Wytjóri: Mfcr E.M. Halldóraaon.
Rttetjóm Slðumúla 12. Afgraiðala, fcakrHtadaild, auglýelngar og akrtfatofur ÞvarhoM 11.
Aðalefani blaðalna ar 27022 (10 *nuri.
Satnktg og umbrot Dagblaðið hf„ Slðumúla 12. Mynda- og ptðtugerð: Hllmlr hf„ Siðumúla 11 Prantun
Arvafcur hf., SfcaHunnl 10. . _
Skattalækkun er lausn
Merkileg tíðindi hafa gerzt í kjara-'/S
deilunum. Vinnuveitendasambandið og
Verkamannasambandið eru sammála
um, hvernig eigi að leysa deilurnar.
,,Með skattalækkunum,” segjabáðir.
,,Á sama tíma og kjaraskerðingar
dynja yfir af völdum verðlagshækkana -
er óhæfa að skerða kjörin frekar með skattaálögum
eins og samþykktar hafa verið,” segir sambandsstjórn
Verkamannasambandsins. ,,í aðgerðum til þess að
vernda kjör láglaunafólks verði lögð megináherzla á
félagslegar úrbætur, raunhæfa baráttu gegn dýrtíð-
inni, en hún bitnar harðast á láglaunafólki meðal ann-
ars vegna skertrar verðbótavísitölu. Verkamannasam-
band íslands leggur áherzlu á, að skattalækkanir, frek-
ar en krónutöluhækkanir kaups, sem upp eru étnar
jafnóðum af verðlags- og skattahækkunum, eru raun-
hæfari kjarabætur til verkafólks.”
Verkamannasambandið segir, að verja verði kjörin
,,með öllum tiltækum ráðum”, ef ríkisstjórnin fáist
ekki til samstarfs. Það verði á ábyrgð ríkisstjórnar og
atvinnurekenda, ef nú verði efnt til alvarlegra þjóð-
félagsátaka.
,,Vinnuveitendasambandið getur heils hugar tekið
undir þetta sjónarmið Verkamannasambandsins,”
segir um tillögur Verkamannasambandsins um skatta-
lækkanir í bréfi vinnuveitenda til forsætisráðherra.
Vinnuveitendasambandið hefur lagt áherzlu á, að
skattalækkanir væru ,,mikilvægur þáttur við lausn að-
steðjandi vanda”.
Samningaviðræðurnar eru í hörðum hnút eins og
kunnugt er. Jafnframt skerðast kjörin með hverjum
degi. Láglaunafólk má ekki við meiru og verður að fá
kjarabætur.
. Hitt er rétt, sem ráðherrar halda fram, að efnahags-
ástandið er ekki með þeim hætti, að grundvöllur sé
fyrir almennar grunnkaupshækkanir. Við verðum að
bera hinar miklu olíuhækkanir. Þjóðartekjur á mann
fara ekki vaxandi. „Kakan”, sem til skiptanna er,
stækkar ekki.
Enginn sá gróði fyrirfinnst hjá atvinnuvegunum, að
ganga megi á hann til að standa undir kauphækkun-
um,meðan ,,kakan” stækkar ekki.
Þess vegna vita allir, verkalýðsleiðtogar jafnvel og
aðrir, að almennar grunnkaupshækkanir mundu ein-
ungis velta út í verðlagið. Við það mundu kjör verka-
fólks versna en ekki batna, einkum hinna lægst laun-
uðu.
Samningarnir eru í hnút, af því að atvinnurekendur
benda á þetta og vitna jafnframt til yfirlýstrar stefnu
ríkisstjórnarinnar þess efnis, að engar almennar grunn-
kaupshækkanir verði í ár.
Alþýðubandalagsmennirnir í ríkisstjórninni standa
jafnfast og aðrir á þessu.
,,Niðurtalningaraðferðin”, sem ríkisstjórnin boðar í
baráttu við verðbólguna, stendur og fellur með þessari
stefnu.
Því eru engar líkur til þess, að hreyfing verði í samn-
ingunum, nema þá eftir harðar vinnudeilur. Þá yrði
hugsanlega farin gamla leiðin að semja um kauphækk-
anir, sem jafnóðum yrðu étnar upp í verðbólgunni.
Leið skattalækkunar, einkum til að bæta kjör hinna
lægst launuðu, er hins vegar fær leið út úr ógöngunum.
Ríkisstjórnin er auðvitað treg til. Nýlega hefur verið
gengið frá fjárlögum fyrir þetta ár, og tillögur stjórnar-
innar um skattstiga eru til meðferðar.
Niðurskurður ríkisbáknsins er hagsmunamál þjóðar-
innar. Því fyrr sem hann hefst þvi betra. Þess vegna er
stefna aðila vinnumarkaðarins rétt. Það væri æskilegt,
ef þeim tækist að knýja ríkisstjórnina til að lækka
skatta og minnka ríkisumsvif.
Norsk stjómvöld í ólgusjó vegna utanríkismálefna:
NORSKUR KJARN-
ORKUBÚNAÐUR
SELDUR PAKISTÖNUM
herf lugvélar einræðisríkja í Suður-Ameríku nota
Stavanger-flugvöll
Norska rikisstjórnin hefur siglt
óvenju mikinn ólgusjó að undan-
förnu og þá ekki sízt vegna utanríkis-
stefnu og utanríkismála Noregs.
Aðallega eru það mál tengd Mið-
austurlöndum sem eru í brennidepli i
þjóðmálaumræðunni. En sömuleiðis
er stjórnin gagnrýnd fyrir að eiga
óheppileg samskipti við einræðisríki í
Suður-Ameríku.
Noregur var ekki undanskilinn
þegar Carter Bandaríkjaforseti sendi
ríkisstjórnum nokkurra ríkja bréf og
bað um stuðning við stefnu Banda-
rikjanna að refsa írönum pólitískt og
efnahagslega. Sama dag og Nordli
forsætisráðherra tók við bréfinu frá
Carter hóaði viðskiptaráðherra hans
saman nokkrum fulltrúum viðskipta-
lífsins og ræddi við þá um mögulegar
afleiðingar viðskiptabanns á íran.
Þann fund sat og Frydenlund utan-
ríkisráðherra. í framhaldi af fundin-
um var svo haft samband við Vestur-
Þýzkaland og fleiri Evrópuríki til að
kanna viðhorfin þar til málsins.
Reiknað er með að algert við-
skiptabann á iran geti kostað norsk
skipaféiög fjárhæðir sem reiknaðar
verða í milljörðum norskra króna.
Allt að 30 norsk olíuflutninga- og
vöruflutningaskip sigla reglulega til
írans.
Ole Kromann, fréttaskýrandi
danska blaðsins Information, segir
að Jimmy Carter hafi sett norsku
stjórnina í slæma klípu með beiðni
sinni. Geti það haft bæði Iagalegar og
pólitískar afleiðingar í för með sér að
verða við henni. Það skapar t.d. laga-
legt vandamál að beiðni skuli koma
frá öðru ríki til norsku stjórnarinnar
um að hún stöðvi viðskipti einkafyrir-
tækja við Íran. Væri bannið hins
vegar hugmynd og samþykkt Örygg-
isráðs Sameinuðu þjóðanna stæði
norska stjórnin betur að vígi.
Danska blaðið Politiken skrifaði
fyrir skömmu frétt um að norskt
fyrirtæki hefði selt kjarnorkubúnað
til Pakistans. Fréttin vakti að vonum
mjög mikla eftirtekt í Noregi og Dag-
bladet i Osló sló því strax föstu að
þessi viðskipti væru í andstöðu við
afstöðu Norðmanna til kjarnorkuvig-
búnaðar. Strax árið I976 stöðvaði
Kanada alla sölu til Pakistans á bún-
aði sem nota mætti við framleiðslu
kjarnorkuvopna. Bandarikin fylgdu i
kjölfarið og stöðvuðu sína sölu á
V0NLAUS
BARÁTTA?
í sambandi við umræður um mál-
efni aldraðra, sem ég hef meðal
annars reynt að örva undanfarna
mánuði, hefur ýmislegt athyglisvert
komið upp á yfirborðið. Fjölmargir
einstaklingar hafa látið til sín heyra r
gegnum síma og á annan persónuleg-
an hátt. Margt af þessu fólki er
aldrað fólk, sem fyrst og fremst'
virðist hissa á þvi að ungt fólk séað
skrifa um málefni aldraðra. Þetta er
alveg sláandi og lýsir einkar vel þeirri
sorgarsögu sem þama hefúr gerst. Það
er dapurleg staðreynd að aldrað fólk
verður beinlínis undrandi á því að
unga kynslóðin skjuli hafa áhuga á
málefnum þess. Aldrað fólk hefur
því miður orðið að bita i það súra
epli að málefni þess séu yfirleitt ekki
á dagskrá í þjóðmálaumræðunni,
nema þá helst fyrir kosningar eða á
hátíðardögum, þegar landsfeður eru
að berja saman skylduræður fyrir
fólkið.
Göngubraut
fílsins
Formaður félagsmálaráðs Reyka-
vikur, sem raunar er ung kona,
skrifar ágæta yfirlitsgrein um
málefni aldraðra í Tímann 16. apríl.
í þessari grein kemur fram kjarni
r
Aðgerðir til
orkuspamaðar
Nú, er harðnandi heims-
orkukreppa fer að valda íslendingum
óþægindum, virðast viðbrögð stjórn-
málamanna við henni vera að flytja
peninga úr einum vasa i annan.
Vandinn sjálfur, eyðsla dýr-
mætrar orku, brennsla oliu og gjald-
eyriseyðsla, stendur uppi óleystur.
Likt og þegar skítnum er sópað undir
teppi í stað þess að bera hann út.
Ekki bregðast þó allir við á
þennan hátt eins og ályktun nýaf-
staðins Búnaðarþings ber vott um.
Þar er lagt til, að gert verði átak í
einangrun íbúðarhúsa í sveitum og
reynt að finna hagstæðustu lausn á
upphitun þeirra.
Bent er á i greinargerð, að nú séu
á markaðnum mjög handhæg efni til
einangrunar og klæðningar húsa.
Lagt er til, að leiðbeint verði um
orkunotkun og sparnað, val og
stillingu kynditækjao.s.frv.
Þetta eru orð í tíma töluð. Mættu
sumir, er gagnrýnt hafa bændur fyrir
niðurgreiðslur i landþúnaði og nú
vilja greiða niður olíu til hitunar að
stórum hluta, taka sér þá til fyrir-
myndar í afstöðu til þessa vanda.
Forsendur
olíusparandi
aðgerða
Nú mun notkun landsmanna á
oliu til húsahitunar vera tæp hundrað
þúsund tonn á ári. Meðtalin er þá
svartolía um tíu þúsund tonn en ekki
sú olía sem fer til framleiðslu raforku
til húsahitunar.
Árið 1977 var notkunin hundrað
og fimmtán þúsund tonn, svo ekki er
hægt að neita, að þróunin er í rétta
átt, hvað þetta snertir.
Miðað við núverandi olíuverð er
því hér um að ræða fimmtán
milljarða króna á ári, sem þeir er
nýta olíu til hitunar yrðu að greiða, ef
ekki kæmi til olíustyrkur frá hinu
opinbera.
Eins er það augljóst, að ef greiða
á einn þriðja þessa kostnaðar verða
það fimm milljarðar króna á ári. Ef
greiða á tvo þriðju, eins og sumir
vilja, verða það tíu milljarðar króna
auk niðurgreiðslu rafhitunar og hita-
veitna, sem nú yrðu dýrari en
niðurgreidd húshitun með olíu.
Allar orkusparandi aðgerðir
hljóta að mótast af efnalegum
árangri þeirra. Það er, að sú fjár-
festing, er gerð verður, skili
eðlilegum lágmarksarði. Niður-
greiðslur orkunnar valda því, að
þessar arðsemiskröfur verða mun
meiri og erfiðara verður að uppfylla
þær. Sömu áhrif hafa allir skattar á
þessar orkusparandi aðgerðir.
Ekki væri óeðlilegt að ímynda sér,
að hægt sé að skera niður um einn
þriðja þennan fimmtán milljarða
króna reikning með einangrun húsa
og endurbótum hitakerfa þeirra.