Sunnudagur fylgirit Þjóðviljans - 12.12.1965, Blaðsíða 7

sinni . . . var það hann scm var í silkiskyrtu og buxum með ©vrópsku sniði . . .
í SAMBÝLI VIÐ
FJANDMENNINA
Á óshólmum Mekongárinnar
að varð íastur brandari á
síðari hluta ferðar minnar,
að ég spurði hvort við værum
á „endurheimtu" landsvæði
eða „undirokuðu" og ef her-
mönnum brá fyrir að spyrja
hvort þeir voru „ykkar“ eða
„þeirra“. Ótal sinnum gisti ég
í „endurheimtum“ kofa en hin-
um megin við ána eða þjóð-
veginn var annar kofi er til-
heyrði sama þorpi „undir yf-
irráðum fjandmannanna“. í
eitt þeirra skipta spurði ég
formann þorpsstjórnarinnar
hvort fjandmennirnir kæmu
aldrei í eftirlitsferð til þeirra.
Jú — sagði hann með breiðu
búmannsbrosi. „á þessum
sióðum látum við þá senda
eftirlitsmenn öðru hvoru, jafn-
vel yfirmaður þeirra á svæð-
inu getur komið, því opinber-
lega láta þeir sem þetta sé
„þeirra'* þorp, og við gerum
það einnig; raunar vita þeir að
það er „okkar“. Þeir smala
saman nokkrum íbúanna og
ógna þeim: „Viðvitumað þið
eruð öll „viet kong“ hérna.
Varið ykkur. Við stöndum
ykkur að verki einhvern dag-
inn.‘ Og fólkið svarar: ,Hvað
getum við gert ef þið yfirgef-
ið okkur? Hvernig gætum við
hindrað að „viet kong“ komi?
Hvers vegna komið þið ekki
aftur hingað með setulið?' Yf-
irmaður gæzlusveitanna verð-
ur að kyngja reiði sinni. Hann
veit ofurvel að ef setulið sezt
þar aftur að muni þetta sama
fólk og er að tala við hann
annaðhvort snúa hermönnun-
um móti herstjórninni eða
jaína setuliðsstöðina við jörðu
einhverja nóttina. En hann
þorir ekki að vera of harð-
hentur. Hann man hvernig fór
fyrir fyrirrennara sínum, sem
var ofstækismaður og myrti
fjölda föðurlandsvina unz röð-
in kom að honum sjálfum.
Hann veit líka að fari her-
menn sínir að haga sér af
miskunnarleysi muni fæstir
þeirra sleppa lifandi í burtu.
Og hann getur heldur ekkert
gert við því.“
Að .,lifa í sambýli við fjand-
mennina" varð þvi ekki
aðeins orðtak sem ég heyrði
heldur ástand sem ég átti eft-
ir að venjast. Ástandið um-
hverfis Saigon virðist nægjan-
lega flókið, en það er ekkert
í samanburði við óshólma Me-
kongárinnar, eins og Nguyen
Huu Tho, lögfræðingur frá
Saigon útskýrði fyrir mér á
landakorti, en hann er forseti
þjóðfrelsisfylkingarinnar og
gengur því undir nafninu „Viet
Cong nr. 1“ í Vesturlandablöð-
um. Þetta er góðlegur, mjög
aðlaðandi maður, prófessors-
legur, margt í fari hans minn-
ir á hinn frjálslynda mennta-
mann alinn upp í borg. Þegar
við hittumst í fyrsta sinni,
langt inni í skógarsvæði. en
það hafði tekið mig margra
mánaða erfitt ferðalag ríðandi,
gangandi og í fljótabátum a;'
komast þangað, var það har
sem var í silkiskyrtu og b
um með evrópsku sniði e
sem klæddist svartri bað
og sandölum „viet kong"
Það minnti mig á anna.
burð, nær réttum tíu
SUNNUDAGUR — 367