Sunnudagur fylgirit Þjóðviljans - 12.12.1965, Blaðsíða 9

Kröfuganga í Saigon til að mótmæla framforði herstjórnarinnar.
aðbiiiiostöðina, stöðvuðu alla
umferð og í skrifstofu héraðs-
stjórans sögðu þeir: „Við höf-
um frétt að her sé á leiðinni
til að eyðileggja þorpið okkar.
Við þorum ekki að vera kyrr
þar. Þú ert yfirvald, þú verð-
ur að vernda okkur. Útveg-
aðu okkur stað til að sofa á.
Við þurfum að fá hrísgrjón og
fæðu fyrir börnin“. Héraðs-
stjórinn, sem er alltaf jafn-
framt yfirmaður hermála í um-
dæminu, varð að láta stöðva
hermennina, og næstu daga
hafði hann nóg að gera við að
láta hreinsa burt það sem svín-
in og bufflarnir höfðu lagt af
sér í héraðsmiðstöðinni.
Fréttin af þessu tiltæki barst
fljótlega út, og samskonar
aðgerðir hófust víðar og þá
skipulagðar. Le Thi Thien, ung
og falleg fegurðardís í Ben
Tre héraðinu — suðvestur af
Saigon, frægt fyrir fagrar kon-
ur — er kunn í óshólmunum
fyrir dugnað sinn við að skipu-
leggja fjöldamótmæli.
Eftir að við fréttum af ár-
angursríkri aðgerð þeirra í
Tranh Banh“ sagði hún, „á-
kváðum við í Ben Tre að mæla
nákvæmlega götur og torg í
byggðarmiðstöðinni og jafnvel
í aðalborg héraðsins. Það tók
okkur nokkurn tíma, en við
þurftum að vita hve margt
fólk þyrfti til að fylla allar
götur og torg. Þá gátum við
fengið nægjanlega margt fólk
úti á landsbyggðinni. Þetta
varð að gerast með nákvæmni
svo fólkið kæmi úr ýmsum
áttum og væri búið að fylla
göturnar kl. 5. Fararstjórar
hvers hóps urðu að vita ná-
kvæmlega í hvaða götu þeir
áttu að fara. Við komum því
þannig fyrir að allar götur og
auð svæði yrðu þakin, mann-
hafi“ að morgni í því þorpi
sem átti að ráðast á. Þar með
var ógerlegt að framkvæma
refsiaðgerðir, hvorki lögregla
né hermenn komust áfram,
enginn gat raunverulega hreyft
sig, nema við. Við skipulögð-
um fjöldagöngu 2 þús. manna,
sem flestir voru konur í mín-
um bæ og umhverfi My Tho.
Ef stjórnarvöldin sendu her-
lið og hótuðu að skjóta höfð-
um við nokkrar konur, póli-
tiskt þroskaðar, oftast úr sam-
tökum hermannamæðra frá
fyrri frelsisbaráttunni. Orða-
skiptin yrðu á þessa leið:
Synir, ég gæti verið mamma
ykkar allra. Tveir af
drengjunum mínum eru í
hernum“, og nú myndi hún
sýna nokkrar myndir af her-
mönnum í einkennisbúningi
Diemsmanna (Saigonstjórnar-
innar). „Þeir líta alveg eins
út og þið“, héldi hún áfram.
>,Ef þið skytuð á okkur væri
það sama og þið skytuð á
ykkar eigin mæður. Ef þið
skjótið ungu konurnar fyrir
aftan mig væri það sama og
þið skytuð ykkar eigin konur.
Menn þeirra eru líka í her
ykkar. Hversvegna komuð þið
hingað? Til þess að koma í veg
fyrir að fólk verði drepið.
Kannski eru mömmur ykkar í
þorpi sem verið er að kasta
sprengjum á einmitt á þessari
stundu. Eða hermenn Diems
séu að svívirða konur ykkar.
Ef þið trúið ekki að slíkt ger-
ist þá skal ég sýna ykkur
tvær hermannakonur úr þorp-
inu okkar sem hermennirnir
nauðguðu fyrir stuttu."
Le Thi Thien lýsti tiltekinni
fjöldagöngu í Ben Tre, sem
farin var til að mótmæla dreif-
ingu eiturefna úr flugvélum
til að drepa gróður og fénað.
„Fólkið bar greinar af óvaxta-
trjám, pálmablöð skrælnuð af
eitri; dauð svín, endur og
hænsn — átakanlega sýningu á
eyðileggingu. Það fleygði þessu
í hrúgur fyrir framan her-
mennina og hrópaði:
Lítið á þetta! Til þess erum
við hér að mótmæla slíku.
Við erum vopnlaus, við erum
ekki komin til að gera ykkur
mein né koma af stað illind-
um. Geymið kúlur ykkar
handa óvinum almennings,
þeim sem eru að drepa mæður
ykkar og konur. En ef ykkur
finnst einhver frægð að skjóta
á okkur þá skuluð þið gera
það. En ef þið skjótið á okk-
ur eruð þið að vanvirða konur
ykkar og mæður.“ „Þær sem
tala“ hélt Le Thi Thien áfram,
og ég grunaði hana um að
gera töluvert af því sjálf, „eru
sérfræðingar í að stilla til frið-
ar, svo allt endar friðsamlega
þótt það sýnist vonlaust í
fyrstu, því stjórnarvöldin hafa
fyrirmæli um að beita ofbeldi
gegn kröfugöngum. Eina leið-
in til að koma í veg fyrir
blóðbað er að rökræða við
hermennina iim að beita ekki
vopnum. Ræðukonurnar eru
mjög hugrakkar og æðrulausar
og eru að eðlisfari lagnar, þær
eru flestar bændakonur eða
mæður og tala mál sem her-
mennirnir skilja. Það er engin
sýndarmennska í þessu. Orð
þeirra koma beint frá hjart-
anu. „Ef þú trúir mér ekki
skaltu koma og sjá,“ segir ein-
hver þéirra. „Þú getur skotið
mig á eftir. Það skiptir ekki
miklu máli. En fyrst skaltu
sjá með eigin augum það sem
hermenn stjórnarinnar hafa
gert. Vera má að þið gerið
ekki slíkt. En komdu og sjáðu
það sem hinir hafa gert áður
en þú skýtur mig.“
etta hefur stórkostleg áhrif á
hugarfar hermannanna, sem
eru af bændum komnir, og
sumir þeirra gætu átt konur
sínar og mæður í þessum hópi.
Þetta er önnur hlið á hinu
„sérstaka stríði“, sem Max-
vell Taylor hershöfðingi hefur
sennilega ekki reiknað með
þegar hann hugsaði upp að
nota eingöngu innlenda her-
menn undir bandarískri stjórn.
Strax og stríðið fór að ganga
illa voru „innlendir hermenn“
opnir fyrir óánægju og „kúpu-
sveitirnar" — sem svo eru
kallaðar vegna hártízku
kvenna í suðurhluta landsins
— notfærðu sér það til hins
ýtrasta. Sagt var að herfor-
ingjarnir óttuðust meira að-
gerðir „kúpusveitanna" en
sjálfra skæruliða „viet kong“.
Víst var að liðhlaup var stór
liður í „manntjóni" hersins í
hverjum mánuði, og það var
að verulegu leyti verk þessara
kvenna.
Fjöldagöngur enduðu ekki
alltaf jafn friðsamlega og
sú sem lýst hefur verið, eink-
um á það við um hinar fyrstu
áður en Þjóðfrelsishermenn
hófu stóraðgerðir og stjórnar-
herinn gat beitt ofurefli liðs.
Einn atburður er kunnur um
gervallt Vietnam, bæði í norðri
og suðri. Hann gerðist í My
Tho-héraði á miðju ári 1960.
Þúsundir kvenna gengu til að-
albæjarins til að mótmæla sér-
lega grimmilegri „hreinsunar-
herferð“ þar sem hálf tylft
þorpa hafði verið brennd. Þeg-
ar konurnar komu á „Fugls-
vegamótin“ — kölluð svo
vegna þess að þaðan liggja
fimm vegir og mynda eins og
spor eftir fugl — mætti þeim
veggur af stjórnarhermönnum
með rifflana tilbúna. Ung van-
fær kona sem bar fremsta &sv»
ann var skotin og féll, en
hrópaði um leið: „Áfram
landar!“ Önnur stúlka greip
fánann og var einnig skotin,
sömuleiðis hin þriðja — allar
undir tvítugu. Konurnaf
hægðu ekki á sér nema til að
taka upp lík þeirra fölln’i,
sem þær báru í fararbroddi
Fjórða stúlkan hafði þrifió
fánann og gagnvart slíku hug-
rekki féllust hermönnunum
hendur, konurnar ruddust að
þeim og þeir hopuðu til hliðar
undan bræði þessa kvenna-
hóps. Gangan hélt til skrif-
stofu héraðsstjórans og þar
lögðu konurnar líkin fyrir
hann, og kröfðust skaðabóta
fyrir hin brenndu þorp og til
ættingja þessara föllnu kven-
hetja. Mikill fjöldi þorpsbúa
safnaðist að og studdi mál
þeirra. Héraðsstjórinn sá þann
kost vænstan að verða við
kröfum þeirra.
Þessi atburður á „Fugls-
vegamótunum" geymist í sögu
frelsisbaráttu Víetnama, og
hann hefur orðið fordæmi fyr-
ir fjölda kvenna sem þátt taka
í frelsisbaráttunni.
Ein sérkennilegasta fjölda-
gangan átti sér stað í Sai-
gonborg sjálfri snemma í maf
Framhald á bls. 370.
SUNNUDAGUR — 369