Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1992, Qupperneq 65

KRISTÍN BRAGADÓTTIR
Sunnanfari
Margt er merkilegt í sögu íslenskra tímarita. Um þessar mundir
eru 100 ár liðin frá því að tímaritið Sunnanfari hóf göngu sína.
Sunnanfari var gefinn út af Islendingum í Kaupmannahöfn og
fjallaði í senn um menningar- og þjóðfélagsmál og haíði án efa
mikil áhrif á íslendinga hér heima og erlendis t.d. hvað varðar alla
menningar- og bókmenntaumræðu.
Forvitnilegt getur verið að skyggnast í söguna og reyna að átta
sig á, hvernig staðið var að útgáfunni og hvað rak íslendinga í
útlöndum til að ráðast í útgáfu tímarits af þessu tagi. í skjölum
handritadeildar Landsbókasafns íslands er að finna bréf og önnur
gögn er varða Sunnanfara, og er þessi grein að mestu unnin upp úr
þessum heimildum. Einkum eru hér skoðaðir fyrstu árgangarnir
og aðaláhersla lögð á að sýna, hversu vel blaðið sinnti íslenskum
bókmenntum, og tengsl þess við skáld og rithöfunda.
Bókmenntalegt viðhorf
Það voru engin nýmæli, að Islendingar í Kaupmannahöfn
reyndu að glæða bókmenntaáhuga landa sinna heima og í Dan-
mörku með því að gefa út bókmenntatímarit.
Tímabilið næst á undan umfjöllunartíma þessa pistils einkennd-
ist af áhrifum raunsæisstefnunnar, og komu þau áhrif að mestu
leyti frá Danmörku, en það voru íslenskir stúdentar í Kaupmanna-
höfn, upptendraðir af Georg Brandes, sem fluttu hið evrópska
raunsæi til íslands.
íslenska raunsæið varð þó hvorki eins hreinræktað eða skapandi
né hafði eins mikil áhrif og annars staðar á Norðurlöndum. A
Islandi voru forsendur til breytinga ekki hinar sömu og í hinum
löndunum. Astæður voru meðal annars þær, að hér voru ekki
borgasamfélög og iðnvæðing hafði ekki rutt sér til rúms. Auk þess
var þjóðernisstefna hér rík, og hefur því stundum verið haldið
fram, að rómantíkin hafi aldrei almennilega runnið sitt skeið áður
en ný stefna var komin til sögunnar. Það hefur síðan auðveldað