Vísbending - 02.12.1993, Blaðsíða 4

ISBENDING
Fjárhagsleg aðstoð við atvinnulíf á Vestfjörðum
1989-1992'
M.kr. Hlutafj. Atv.tr,- Byggða- Aðstoð Þ.kr.
sjóður sjóður stofnun alls á íbúa
Barðastrandahr. 0 0 83 83 599
Bíldudalur 86 93 80 259 737
Bolungarvík 0 490 129 619 518
Flateyri 0 103 76 179 448
Hólmavík 0 84 42 125 249
ísafj. 0 279 271 549 157
Nauteyrarhr. 0 25 53 78 2.100
Patrekshr. 101 84 327 512 560
Súðavík 0 3 39 42 181
Suðureyri 131 164 206 501 1.556
Tálknafj. 0 52 338 391 1.065
Þingeyri 74 168 43 285 587
Önnursveit.fél. 0 50 37 86 113
TilVestj. 391 1.594 1.723 3.708 403
Tilallra 1.498 11.681 7.198 20.377 184
Hlutur Vestfj. 26% 14% 24% 18%
' Á verðlagi í nóv. 1993.
Heimild: ÁrsskýrslurByggðastofnunar 1989-1992
Hagtölur “‘r'
hækkun
fráfyrratbl.
Fjármaí>nsmarkaður
Verðtryggð bankalán 7,5% 29.11
Óverðtr. bankalán 13,2% 29.11
Lausafjárlilutfall b&s 15,0% 30.09
Húsbr., kaup, verðbrm. 5,55-5,74% 29.11
Sparisk., kaup VÞÍ 5,1 I -5,25% 29.11
Peningamagn (M3)
-sem af er ári 4,1% 30.09
Hlutabréf(VÍB) 639 29.11
Fyrir viku 637
Raunáv. 3 mán. 34%
ár -5%
Lánskjaravísitala 3.347 12.93
spá m.v. fast gengi, 3.345 01.94
og ekkert launaskrið 3.348 02.94
3.349 03.94
3.346 04.94
3.345 05.94
Verðlag og vinnumarkaður
Framfærsluvísitala 170,8 11.93
Verðbólga- 3 mán 4% 11.93
ár 6% 11.93
Framfvís.-spá 170,9 12.93
(m.v.fastgengi, 171,0 01.94
ekkert launaskrið) 170,5 02.94
169,6 03.94
168,9 04.94
Launavísitala 131,5 11.93
Árshækkun- 3 mán 1% 11.93
ár 1% 11.93
Launaskr-ár 1% 11.93
Kaupmáttur 3 mán -0,8% 11.93
-ár -4,7% 11.93
Skorturá vinnuafli -0,6% 09.93
fyrir ári -1,4%
Atvinnuleysi 3,6% 10.93
fyrir ári 2,7%
Gengi (sala)
Bandciríkjadalur 11,5 29.11
fyrir viku 72,1
Sterlingspund 107,0 29.11
fyrir viku 106,2
Þýskt mark 42,2 29.11
fyrir viku 42,1
Japanskt jen 0,662 29.11
fyrir viku 0,666
Erlendarhagtölur Bandaríkin
Verðbólga-ár 2,8% 10.93
Atvinnuleysi 6,8% 10.93
fyrir ári 7,5%
Hlutabréf (DJ) 3.691 29.11
fyrir viku 3.664
breyting á ári 15%
Liborvext. 3 mán 3,5% 23.11.
Bretland
Verðbólga-ár 1,4% 10.93
Atvinnuleysi 10,2% 10.93
fyrir ári 10,1%
Hlutabréf (FT) 3135 29.11
fyrir viku 3069
breyting á ári 17%
Liborvext. 3 mán 5,4% 26.11
Þýskaland
Verðbólga-ár 4% 10.93
Atvinnuleysi 8,8% 10.93
fyrir ári 6,8%
Hlutabréf (Com) 2245 29.11
fyrir viku 2252
breyting á ári 33%
Evróvextir 3 mán 6,2% 29.1 1
Japan
Verðbólga-ár 1,5% 09.93
Atvinnuleysi 2,6% 09.93
fyrir ári 2,2%
Hlutabréf-ár 2% 23.11
y
Bjarga 300
milljónir
Vestfjörðum?
Benedikt Jóhannesson
f síðustu viku ritaði stjórn Byggða-
stofnunar forsætisráðherra bréf þar sem
óskað var eftir sérstöku 300 milljóna
króna framlagi til stofnunarinnar til þess
að hún gæti veitt fyrirtækjum á Vest-
fjörðum aðstoð vegna mjög alvarlegra
erfiðleika í rekstri þeirra. Þessir erfið-
leikar hafa lengi verið kunnir. Patreks-
fjörður, Bíldudalur, Suðureyri og
Bolungarvík hafa öll gengið í gegnum
miklarþrengingar. Nú síðastbárustfréttir
af því að HjálmuráFlateyri hefði ákveðið
að hætta rekstri. Fleiri staðir á Vest-
fjörðum hafa átt í vanda. Það vekur athygli
að formaður stjórnar Byggðastofnunar
veittist að Landsbankanum og taldi hann
mismuna Vestfirðingum með því að veita
þeim lakari fyrirgreiðslu en öðrum. Þetta
kemur nokkuð á óvart því í 35. tbl.
Vísbendingar kom fram að útlán sem
hlutfall af innlánum banka og sparisjóða
eru hvergi meiri en á Vestfjörðum.
Það er áhugavert að skoða hve mikla
fy rirgreiðslu Vestfirðingar hafa fengið frá
Byggðastofnun, Atvinnutryggingadeild
Byggðastofnunar og Hlutafjársjóði
undanfarinár. Allirþessiraðilargefaupp
nákvæma skiptingu á því hvert fjár-
magnið hefur runnið og er hvergi hægt
að fájafngóða sundurliðun á því hvernig
opinberu fé er varið til einstakra verkefna.
í meðfylgjandi töllu er sýnt hvernig lán,
styrkir og hlutafjárkaup Byggðastofnunar
og sjóðanna tveggja h’afa skipst á einstök
sveitarfélög á Vestfjörðum á árunum
1989-92.
1 töflunni sést að samtals helur verið
varið 3,7 milljörðum til atvinnuupp-
byggingar á Vestfjörðum á þessum tíma.
I töflunni eru fjárframlög núvirt. Að
jafnaði hafa um
400 þúsund krón-
ur farið á hvern
íbúa í þessum
sveitarfélögum frá
Byggðastolnunog
sérsjóðunum
tveimur á þessum
tíma. Vestfirðir
fengu 26%affjár-
munum Hluta-
fjársjóðs, 14% af
fé Atvinnutrygg-
ingasjóðs og hafa
fengið um fjórð-
ung af lánum og
öðrum ljárveit-
ingum Byggða-
stofnunar undan-
farin ár. Vest-
firðingar eru um
8% af íbúum utan höfuðborgar-
svæðisins, þannig að þeir fá sinn hlut
og ríflega það. Um 1,6 milljónum
króna hefur verið veitt á hvern íbúa á
Suðureyri og um 2,1 milljón á íbúa í
N au teyrarhreppi. Þetta virðist þó h vergi
nærri hafa dugað til. A það ber að leggja
áherslu að hér er ekki um heildarúllán
til Vestfjarða að ræða heldur aðeins
peninga frá Byggðastofnun og þeim
tveimur sjóðum sem ætlað var að stuðla
að atvinnuuppbyggingu.
Ef nú bætast við 300 milljónir þá eru
það um 33 þúsund krónuráhvern íbúa.
Það er innan við 10% af því sem hefur
sérstaklega verið veitt til Vestfjarða á
liðnum árum. Það má hverjum manni
ljóst vera að slík viðbót má sín lítils ef
litið er til þess að þrátt fyrir sífelldar
aðgerðir undanfarinna ára er eiginfé
fjölmargra stærri fyrirtækjanna þrotið.
Vandi fyrirtækjanna er örugglega
ekki fólginn í skipulegri aðför banka
og stjórnvalda að Vestfirðingum eins
og skilja má á formanni stjórnar
Byggðastofnunar. Það segir sig líka
sjálft að kvótakerfið getur ekki verið
undirróterfiðleikaþeirrafyrirtækjasem
ekki fiska upp íkvóta. Meginskýringin
er ofveiði undangenginna ára en hún er
meðal annars vegna alltof mikillar
fjárfestingar í fiskiskipum og of
auðvelds aðgangs að lánsfé. Einnig
kemur sinnuleysi sjávarútvegsráðherra
fyrr á árum um ráðleggingar fiski-
fræðinga mönnum nú í koll. Það er
umhugsunarefni að tveir þessara
ráðherra voru þingmenn Vestfirðinga.
Höfundur er stœrðfrœðingur
Ritstj. og ábm.: Sverrir Geirmundsson.
Útg.: Talnakönnun hf., Sigtúni 7,105 Rvík.
Sími:91 -688-644. Myndsendir:91 - 688-648.
Málfarsráðgjöf: Málvísindast. Háskólans.
Prentun: SteindórsprentGutenberg. Upplag
500 eintök. Öll réttindi áskilin. Rit þetta má
ekki afrita með neinum hætti án leyfis
útgefanda.
4