Vísbending - 29.07.2005, Blaðsíða 1

V
V i k u
ISBENDING
rit um viðskipti og efnahagsmál
29. júlí 2005
30. tölublað
23. árgangur
Fjárfest á íslandi
r
Asama tíma og íslenskir fjárfestar
hafaveriðeinsogkrakkarínammi-
búð á erlendum mörkuðum hefur
áhugi útlendinga á Islandi ekki aukist
verulega. Hannes Hólmsteinn lagði til
fyrir nokkrum misserum að Islendingar
stefndu að því að landið yrði alþjóðleg
ljármálamiðstöð, eins konar alþjóðleg
Manhattan fyrir höfuðstöðvar stórfyr-
irtækja. Skattalækkanirá íyrirtæki áttu að
leika lykilhlutverk í þessari þróun. Ekkert
bólaráhinum alþjóðlegu stórfyrirtækjum
en íslenskir bankar og viðskiptamenn
hafa tekið þessari þróun fagnandi þó að
sumir hafi flutt höfuðstöðvar sínar til
Lundúna. Vandamálið er hins vegar að
ísland getur ekki endalaust séð á eftir
fjármagni úr landi án þess að fá nokkuð
í staðinn.
r t
Ut- og innflæði
Beinar tjárfestingar Islendinga er-
lendis hafa aukist í stórum stökkum
síðustu misserin en erlend ijármunaeign
tvöfaldaðist árið 2004, fór úr 123 millj-
örðum í 250 milljarða. Ymislegt bendir
til að hátt í tvöíoldun muni eiga séreinnig
stað á þessu ári en samkvæmt samantekt
Verslunarráðs eru erlendar Ijárfestingar
Islendinga á þessu ári þegar komnar
yfir 300 milljarða. A sama tíma hefur
erlend fjárfesting á Islandi ekki aukist
eins mikið.
Arið 1999 var ijármunaeign Islend-
inga erlendis og útlendinga hérlendis nær
hin sama en á síðasta ári var fjármunaeign
Islendinga erlendis rífiega tvöfalt meiri
en ijármunaeign útlendinga á Islandi,
sem var þá komin í 110 milljarða. Nemur
munurinn því 131 % sem Islendingar hafa
fjárfest meira erlendis en útlendingar á
Islandi.
Þegar betur er að gáð þá eru erlendar
fjárfestingar í raun enn minni en þessar
tölur segja til um. Hlutur eignarhalds-
félaga í erlendum ijárfestingum á íslandi
er rúmlega helmingur, eða 54%, en eins
og áður hefur verið rakið í Vísbendingu
eru þetta að langmestu leyti íslenskar
Mynd 1. Hlutfallsleg skipting erL
fjármunaeignar á Islandi 2004
Aðrir geirar
8%
Önnur framleiðsia
14%
Stónðja
24%
ijárfestingar í dulargervi, íslenskir ijár-
festar sem sett hafa upp eignarhaldsfélög
erlendis (sjá 27. tbl. Vísbendingar 2005
og 7. tbl. 2004). Ef þessari millifærslu
er sleppt, þegar gefnar eru upp lölur um
erlenda ijánnunaeign á Islandi, kemur
í Ijós að ijármunaeign útlendinga hér á
landi hefur farið úr 29 milljörðum árið
1998 í 51 milljarð árið 2004, og hefur
hún raunar staðið í stað frá árinu 2001
(sjá mynd 2). Hlutur stóriðju í þessum
51 millarði var um 52% á síðasta ári, eða
26,5 milljarðar. Ef stóriðjunni er sleppt
var erlend ijármunaeign mest árið 2002.
Af þeim 25 milljörðum sem eftir eru
í púkkinu er 11 milljarða ijárfesting í
efnaiðnaði, 3,2 milljarða ijárfesting í
matvælaframleiðslu, ijárfesting upp á
3,3 milljarða í verslun, 2,5 milljarða í
samgöngum og íjarskiptum, 1,8 milljarða
í raftækjum og tæknivörum og 1,5 mil-
ljarða í byggingariðnaði og mannvirkja-
gerð (sjá mynd 1). Erlend ijármunaeign
í ijármálaþjónustu hefur hins vegar
dregist hratt saman, var 3,4 milljarðar
árið 2001 en 0,7 milljarðar á síðasta ári.
Með öðrum orðum, ekki er hægt að sjá
að hin alþjóðlega ijármálamiðstöð og
miðstöð höfuðstöðva sé að myndast hér
á landi. Satt að segja hafa skattalækkanir
á íyrirtæki ekki haft nein áhrif á erlendar
fjárfestingar á Islandi.
Þörf fyrir íjárfestingu
Það segir sig sjálft að það er áhyggju-
efni fyrir stjórnmálamenn að straum-
ur fjármagnsins liggur út úr landinu frekar
en inn í það. Engu að síður verður ekki
kvartað yfir skorti á uppbyggingu hér
á landi um þessar mundir. Það getur
hins vegar orðið áhyggjuefni ef þessi
þróun heldur áfram þar sem útstreymið
heldur áfram að aukast en það dregur úr
innstreyminu. Gengi krónunnar ætti að
endurspegla þessa þróun og krónan þá
að lækka verulega á næstu misserum. Til
lengri tíma er þetta þó spuming um upp-
byggingu á íslensku atvinnu- og viðskipta-
(Framhald á siðu 4)
Mynd 2 Bein fjármunaeign islendinga erlendis og útiendinga
á Isiandi (í milljóniun króna)
1 Beinerlendijárfestingáís- íslendingar eru dæmi um Sigurður Jóhannesson > landiheilirlítiðsemekkert 7 þjóð sem hefur tekisl að A hagfræðingur fjallar um £ t aukist á síðustumisserum sigrastácrfiöumaðstæðum, U sveigjanleikavinnuaflsáís- og í raun dregist saman. sem er alls ekki sjálfgefið. landi. Hannbendiráaðþeg- ar samdráttur mun fylgjaN\ 1 íkjölfarnúverandiþenslu- 1 skeiðisgetaskapastvanda- mál á vinnumarkaði.
— — ■