Helgarpósturinn - 10.10.1994, Blaðsíða 7

MÁNUDAGUR 10. OKTÓBER 1994
MORGUNPÓSTURINN FRÉTTIR
7
330 miltióna króna halli
á Borgarsprtalanum
Verðum að loka deildum og segja upp fólki efekki fæst leiðrétting á fjárlögum, segir forstjóri sprtalans.
Jóhannes Pálmason sendi Sighvati Björgvinssyni Jóhannes M. Gunnarsson Við sitjum eftir með þá
bréf og benti á að spítalinn getur ekki lengur sjúklinga, sem þurfa á flóknari og dýrari aðgerðum
staðgreitt reikninga sína og á orðið í erfiðleikum
með að greiða út laun.
að halda. Og því dýrari, sem hver sjúklingur verður,
þeim mun dýrari verður allur rekstur spítalans.
Halli á rekstri Borgarspítalans
mun nema rúmlega 330 milljónum
króna á þessu ári. Þar af eru skuldir
frá íýrra ári yfír eitt hundrað millj-
ónir. Nú er svo komið, að spítalinn
getur ekki lengur staðgreitt reikn-
inga sína og missir þannig af um-
talsverðum afslætti í innkaupum og
dráttarvextir hlaðast upp. Þetta
kemur fram í bréfi frá forstjóra
Borgarspítalans, Jóhannesi
Pálmasyni, til Sighvats Björg-
vinssonar.
I sama bréfi, sem er dagsett 5. júlí
síðastliðinn, segir orðrétt: „Enn-
fremur hefur að undanförnu staðið
mjög tæpt með að hægt hafi verið
að greiða laun og launatengd
gjöld.“ Sighvatur hefur látið Símon
Sigurbjörnsson kanna fjárhags-
stöðu Borgarspítalans, og hefur
skýrsla hans nú verið send Borgar-
spítalamönnum til umsagnar. Sam-
kvæmt heimildum MORGUN-
PÓSTSINS er niðurstaða Símonar
í fullu samræmi við það sem Jó-
hannes var margoft búinn að
greina ráðherra frá, fyrst Guð-
mundi Árna og síðar Sighvati.
Fundur verður haldinn með for-
svarsmönnum spítalans í heilbrigð-
isráðuneytinu á morgun, þriðju-
dag, og verður tekin ákvörðun um
framtíðarlausn á þessum málum í
framhaldi af honum, að sögn Sig-
fúsar Jónssonar, aðstoðarmanns
heilbrigðisráðherra.
Launagreiðslur alltaf
verið vanáætlaðar
„Það er ekki hægt að vinda sömu
tuskuna endalaust — einhvern
tímann hlýtur hún að vera þurr-
undin,“ sagði Jóhannes Pálmason í
samtali við blaðamann MORGUN-
PÓSTSINS. „Það má segja, að þetta
sé uppsafnaður vandi sem við höf-
um velt á undan okkur til fleiri ára.
Framlög ríkisins til launagreiðslna
hafa alltaf verið of lág. Það, sem
hefúr bjargað okkur allt fram til ‘93
er að við höfum getað tekið það
sem á vantaði af almennum rekstr-
arreikningi spítalans. Nú hafa
framlög til almenns reksturs hins
vegar verið „leiðrétt" svo mikið, að
þau standa ekki lengur undir hon-
um einum, á meðan þetta króníska
vanmat á launakostnaði er áfram
við lýði.“ Guðmundi Árna Stefáns-
syni, þáverandi heilbrigðisráðherra,
var bent á, strax í upphafi árs og oft
síðan, að ekki væri unnt að halda
sig innan ramma fjárveitingarinnar
án þess að loka nokkrum deildum
og segja upp tugum starfsmanna.
Sighvati Björgvinssyni var einnig
greint frá stöðu mála um leið og
hann tók við embætti. Bæði Guð-
mundur Árni og Sighvatur báðu
Borgarspítalamenn að grípa ekki til
slíkra aðgerða og halda áfram sömu
þjónustu og áður.
Framlög lækkuð
Framlög ríkis og borgar til spítal-
ans voru lækkuð um 69 milljónir á
milli áranna ‘93 og ‘94 og eru 250
milljónum lægri nú en árið 1991.
Mismunurinn á raunverulegum
launakostnaði spítalans og fram-
lögum hins opinbera nemur um
það bil 170 milljónum króna. „Rík-
ið samdi um launahækkanir við
starfsfólk, sem kosta spítalann 60
milljónir króna á þessu ári. Þetta
höfum við ekki fengið leiðrétt enn-
þá, frekar en þær 20 milljónir, sem
við höfum þurft að greiða í eftir-
laun á árinu og hvergi fengið
greiddar. Ríkið vill að Reykjavíkur-
borg sjái um eftirlaunagreiðslur,
borgin vill að ríkið borgi. Niður-
staðan er sú að enginn borgar og
við sitjum í súpunni. Þarna er strax
kominn helmingurinn af þeim
halla, sem stafar af launagreiðslum.
Þar við bætast launagreiðslur um-
fram fjárveitingu frá því í fyrra upp
á tæpar 30 milljónir, og svona
mætti telja áfram.
Halli á almennum
rekstri 120 milljónir
Kostnaður við almennan rekstur
spítalans fer 120 milljónir fram úr
áætlun. Bæði Jóhannes Pálmason
og Jóhannes M. Gunnarsson,
lækningaforstjóri, benda á, að um-
svif spítalans hafa aukist mjög í
samræmi við fólksíjölgun á höfuð-
borgarsvæðinu. „Og það er sérstak-
lega sú gífúrlega fjölgun, sem orðið
hefur á fólki eldra en sextíu og
fimm ára á undanförnum árum og
áratugum,, sem aldrei hefúr verið
tekið nægilegt tillit til í útreikning-
um hins opinbera,“ sagði Jóhannes
M. Gunnarsson. Þar að auki er hver
sjúklingur mun „dýrari" nú en fyrir
nokkrum árum. „Fólk fer mikið
meira í heilsugæslustöðvar í smá-
aðgerðir og með minniháttar
meiðsli núorðið. Við sitjum eftir
með þá sjúklinga, sem þurfa á
flóknari og dýrari aðgerðum að
halda. Og því dýrari, sem hver sjúk-
lingur verður, þeim mun dýrari
verður allur rekstur spítalans, því
það kallar á dýrari lyf, dýrari tæki,
og svo framvegis.“
Svokallaðar sértekjur Borgarspít-
alans, það er að segja beinar greiðsl-
ur sjúklinga fyrir ýmsa þjónustu,
verða 35 milljónum lægri en gert
var ráð fyrir við útreikninga. „Við
töldum þá upphæð, sem okkur var
ætlað að ná inn í sértekjum, ofáætl-
aða frá upphafi. Síðan bætti ríkið
um betur og lækkaði hjá okkur
röntgentaxtann, sem kostar okkur
18 milljónir á árinu,“ sagði Jóhann-
es Gunnarsson. Ekkert tillit var
heldur tekið til 7,5 prósenta gengis-
fellingar, sem að sjálfsögðu jók enn
á kostnaðinn.
„Borgarspítalinn er helsti slysa-
spítali landsins og okkur er gert að
hafa opna slysadeild allan sólar-
hringinn, allan ársins hring. Vlð
getum ekki lokað dyrum á fólk, af
því við eigum ekki aur. 90 prósent
sjúklinga á spítalanum eru bráðatil-
felli og við getum ómögulega velt
því fyrir okkur hvort við höfum
efni á að meðhöndla þetta fólk eða
ekki,“ sagði forstjórinn.
„Þessar 330 milljónir eru margar
krónur, en ef litið er á heildina
kemur í ljós að þetta er ekki nema
10 prósent af heildarkostnaðinum
við reksturinn. Og þessi 10 prósent
verða ekki spöruð nema með því að
draga úr þjónustu. Við erum ekki
tilbúin til þess að ákveða upp á eig-
in spýtur, hvar á að skera niður og
hvar ekki. Það verður aðeins gert í
samráði við ráðherra. En jafnvel
þótt einhverjum deildum verði lok-
að, þá er þeirri spurningu enn
ósvarað, hvar og hvenær einstak-
lingar, sem þurfa á þessari þjónustu
að halda, eigi að fá hana. Hvernig
ætlar hið opinbera að borga það?
Menn átta sig vonandi á því, að það
þarf að veita þessa þjónustu, hvort
sem það er hér eða annars staðar.
Við verðum að fá lausn á þessum
málum hið fyrsta, við getum ekki
velt þessu svona á undan okkur
lengur,“ sagði Jóhannes Pálmason
að lokum.
Hvað verður gert?
Miðað við þau svör, sem yfir-
menn Borgarspítalans hafa fengið
þegar þeir hafa leitað til ráðuneytis-
ins á árinu, það er, að þeir ættu að
halda áfram rekstri eins og ekkert
væri, hlýtur niðurstaða fundarins á
morgun að verða sú, að auka fjár-
framlög til spítalans. Samt sem áð-
ur er raunhækkun á fjárveitingu til
hans sama og engin í nýútkomnu
fjárlagafrumvarpi, þegar tillit er
tekið til launahækkana sem orðið
hafa á árinu. Það er því deginum
ljósara, að 7 milljarða hallinn hans
Davíðs er strax kominn með slag-
síðu; til að bæta úr yfirstandandi
rekstrarörðugleikum spítalans og
koma í veg fyrir að allt fari á sama
veg á næsta ári, þarf að auka fjár-
veitingu til hans um 5- 600 milljón-
ir.
-ÆÖJ
Hallinn í tölum
Helstu niðurstöður i greinargerð Símonar Steingríms- sonarum fjárhagsvanda Borgarsprtalans.
■ Misræmi í launakostnaði og fjárveitingu frá fyrri árum 60-70 m.kr.
■ Launahækkanir, sem stafa af kjarasamningum á þessu ári og hafa ekki fengist bættar 60 m.kr.
■ Aukning yfirvinnu og breytingar á stöðugildum 30 m.kr.
■ Eftirlaunakostnaður 20 m.kr.
■ Áætluð hækkun útgjalda milli ára 25 m.kr.
■ Lækkun framlags milli ára 69 m.kr.
■ Misræmi í fjárveitingu og rekstrarumfangi, sem myndaðist ‘93 26 m.kr.
■ Lækkun á sértekjum, m.a. vegna lækkunar á röntgentaxta 35 m.kr.
Njarðvík
Notaðar
sprautur
íqömnni
Nokkrir krakkar fundu notaðar
sprautur í fjöru neðan við Bakka-
stíg. Að sögn lögreglunnar í Kefla-
vík er ekki vitað til hvers spraut-
urnar hafa verið notaðar en benda
á að þarna sé um vítavert gáleysi að
ræða. ■
Sandgerði
Rallíkrossí
íbúðahverfi
Maður nokkur í Sandgerði er svo
mikill áhugamaður um rallíkross
að hann lætur fátt eitt koma í veg
fyrir að ná árangri í greininni.
Hann var að trylla um Norðurgötu,
sem er í íbúðahverfi, á númers- og
hljóðkútslausum bíl nú um helg-
ina. Þegar lögreglan stöðvaði þetta
athæfi viðurkenndi hann upp á sig
allar sakir - hafði einfaldlega
gleymt sér í sportinu. ■
Akranes
Sb'IHi geisla-
spilaraogók
á fjósastaur
Helgin á Akranesi var róleg utan
að fólksbíll lenti á ljósastaur. öku-
maðurinn var að stilla geislaspilara,
auk þess sem lögreglan telur að of
hraður akstur hafi spilað inn í. Eng-
in slys urðu á fólki. Að sögn lög-
reglunnar hefúr mikið dregið úr
stútum við stýri en bendir jafn-
framt á að það kunni að vera í sam-
hengi við minnkandi löggæslu. ■
ísafjörður
Skemmdir á
sportvörum
Tveir ungir piltar voru gómaðir
um þrjúleytið í gær þar sem þeir
höfðu brotist inn í sportvöruversl-
un á ísafirði. Þeir ollu nokkrum
skemmdum. Að öðru leyti var
helgin róleg á Isafirði utan einn
ölvunarakstur. ■
Akureyri
Hálkaá
Akureyrí
I gær vöknuðu Akureyringar við
hvíta jörð og urðu tveir árekstrar í
hálkunni. Engin slys urðu á fólki.
Eitt innbrot var um helgina á Akur-
eyri, farið var inn um rúðu í Mynd-
bandahöllinni en einskis saknað.
Að sögn lögreglunnar á Akureyri
var helgin venju fremur róleg enda
var kalt fýrir norðan. ■
Þetta er bara frumvarpið
segirSigfús Jónsson, aðstoðannaður heilbrigðisráðherra.
Skýrsla Símonar Steingrímsson-
ar og fúndurinn í framhaldi af gerð
hennar koma rétt eftir að fjárlaga-
frumvarpið er lagt ffam. Og þar er
hvergi minnst á þessar 330 milljón-
ir sem á vantar.
„Nei, nei, það er rétt, að þetta
rekstrarumfang, sem er á Borgar-
spítalanum í augnablikinu er ekki
inni á fjárlögunum.“
En samt er ljóst að það vantar
þessar 330 milljónir, af hverju er
ekki gert ráð fyrir þeim í fjárlög-
um?
„Jú, það er náttúrlega vegna þess
að menn eru ekki tilbúnir til þess að
viðurkenna þetta rekstrarumfang.“
En þetta rekstrarumfang er stað-
reynd og menn vita af þessum 330
milljónum...
„Vita af þessu, já, já, en þetta er
bara frumvarpið, ekki fjárlögin. Það
verður ekki afgreitt fyrr en eftir tvo
mánuði og þess vegna erum við að
skoða þetta núna.“
Og hvað gerist í framhaldi af
þessari skýrslugerð Símonar?
„Borgarspítalinn á eftir að koma
með athugasemdir. Ég vil ekki koma
með neinar tillögur fyrr en ég hef
heyrt þær. Þetta er allt í vinnslu
núna og verið að leita nýrra leiða í
rekstri spítalans. Það hefúr aldrei
verið skilgreint nógu vel, hvaða
hlutverki hann á að gegna, hvaða
þjónustu menn eru að kaupa. Ég vil
breyta þessu og gera um þetta skýra
samninga. Eins og þetta er í dag, er
staða verkkaupanda, ríkissjóðs, allt-
of veik. Verksali, hann heldur bara
Sigfús Jónsson Það hefur aldrei
verið skilgreint nógu vel hvaða
þjónustu menn eru að kaupa.
áff am að vinna og vinna og taka við
sjúklingum og gefa lyf og eyða og
eyða peningum. En verkkaupand-
inn, hann stendur bara og tekur upp
veskið og borgar og borgar og skilur
ekkert í því, hvað þetta er dýrt.“ ■
Bætifláki
Nöldurskjóða og aulobrandaratjaslari
í Tímanum á föstudag má lesa
eftirfarandi í spjalli Pjeturs Haf-
steins Lárussonar:
„Mér skilst tið Mcíl og menning
hafi ráðið nokkra rithöfunda, flesta
af lakara taginu, auk nokkurra
rugludalla úr fiölmiðlaheiminum, til
að skrifa smásögur í þessa bák. ...
Umrceddir tveir höfundar eiga það
raunar sammerkt, að fólki með
sœmilega óbrenglaða dómgreind
varðandi bókmenntir, er með öllu
hulið í hverju skáldgáfa þeirra fclst.
Annars vegar er um að rœða opin-
bera nöldurskjóðu Morgunblaðsitis
varðandi leiklistaiflutning, hins veg-
ar aulabratidaratjaslara á einhverj-
um Ijósvakamiðlinum."
Soffía Auður Birgisdóttir, rit-
stjóri Forlagsins: „Þessi litli geð-
vonskulegi pistill
lýsir sér náttúr-
lega best sjálfur
og bregður um
leið athyglis-
verðu ljósi á þá
persónu sem
hann skrifar —
að því er virðist i
einhverju gremjukasti. Ég vil
benda á þær mörgu rangfærslur
sem þama er að finna. 1 fyrsta lagi
kemur bókin Tundur dufl Máli og
menningu ekkert við, hún er gefin
út af bókaútgáfunni Forlaginu
sem er, hvað útgáfustjóm varðar,
alveg óháð Máli og menningu.
Pjetri H. Lárussyni virðist eitthvað
mikið uppsigað við það fyrirtæki,
en ekki nenni ég að spá i orsakim-
ar fyrir þeirri heiff. í öðru lagi er
bókmenntamat Pjeturs sem fram
kemur í pistlinum stórfúrðulegt,
ég tel að höfundar Tundur dufla
séu meðal okkar fr emstu.
Níþ Pjeturs um tvo af þessum
höfundum, Súsönnu Svavardóttur
og Hallgrím Helgason, er sérstakt
rannsóknarefni út af fýrir sig. Þar
lætur hann stjórnast af einhverj-
um tilfinningum sem eiga lítið er-
indi á prent fyrir almenning —
persónulegar dagbækur fólks eiga
frekar að vera vettvangur fyrir
slíkar hugrenningar sem að öllum
líkindum eiga uppruna í minni-
máttarkennd og öfund. Pistill
Pjeturs H. Lárussonar ber ekki
miklum þroska blaðamannsins
vitni.“ ■