Helgarpósturinn - 10.10.1994, Blaðsíða 11

/r\vjUMÁM
MÁNUDAGUR 11. OKTÓBER 1994_____________________________MORGUNPÓSTURINN FRÉTTIR________________________________________________________11
rcfl IBpMI IV W ■ i.jry , ,•« m jf
W ® MMI ■ H » % Vá ■.. m&ir .;«3hS
Steiney Björk Halldórsdóttir kaupkona f Skóbúð Reykjavíkur. „Við þurftum að loka búðinni í hálfan mánuð og misstum auðvitað af öllum við-
skiptum þann tíma.“
Raunasaga skóbúðareiganda sem leigði verslunarhúsnæði
Sagt að koma sér út
eflir nauðungaruppboð
„Þetta byrjaði með því að húsið,
þar sem búðin var til húsa, var selt á
nauðungaruppboði þann 20. júlí
síðastliðinn. Kaupandinn var Spari-
sjóður Reykjavíkur og nágrennis.
Við ætluðum að reyna að fá keypt
plássið sem búðin var í og höfðum
rætt það við Sparisjóðinn. Ég fór
síðan til útlanda um miðjan ágúst
en þegar ég kom heim 19. ágúst
frétti ég að Sparisjóðurinn væri bú-
inn að selja eigendum Vero Moda
húsið sem settu þann fyrirvara í
kaupsamninginn að ég færi út með
allt mitt dót. Það átti að gerast í síð-
asta lagi fyrir 15. september.“ Sú sem
hefur orðið er Steiney Björk Hall-
dórsdóttir kaupkona í Skóbúð
Reykjavíkur. Hún lenti í þeim
hremmingum að húsnæðið sem
Skóbúð Reykjavíkur hefúr verið í
gott betur en áratug var selt á nauð-
ungaruppboði vegna fjárhagsvand-
ræða eiganda þess, Herlúfs Clau-
sen. Steiney var með ótímabund-
inn leigusamning í höndunum og
hafði ávallt staðið í skilum með leig-
una en það dugði þó ekki til þess að
hún héldi húsnæðinu eða fengi sex
mánaða uppsagnarfrest, sem hún
telur sig eiga rétt á samkvæmt lög-
um um húsaleigusamninga. Ástæð-
an fyrir því að þau lög gilda ekki í
hennar tilfelli er sú að húseignin var
seld á nauðungaruppboði en við
slíka sölu falla leigusamningar nið-
ur. Haraldur Jónasson, lögfræð-
ingur leigjendasamtakanna, segir að
töluvert af málum þessarar tegund-
ar komi inn á hans borð.
„Það er mjög hart fyrir fólk að
lenda í að missa húsnæði sitt á
þennan hátt. En það er hins vegar
hægt að koma í veg fyrir að svona
lagað gerist með því að þinglýsa
leigusamningi. Ef það er gert má
öllum vera ljóst sem koma nálægt
viðkomandi eign að það er leigu-
kvöð á henni.“
Vildi ekki gefast upp
Þar sem Steiney hafði ekki látið
þinglýsa leigusamningi sínum gat
Sparisjóðurinn krafist þess að hún
færi út. Hún vildi hins vegar ekki
una því að lög um húsaleigusamn-
inga giltu ekki og neitaði að fiytja
með svo skömmum fyrirvara sem
henni var gefinn.
„Þann 7. september fæ ég síðan
þau skilaboð frá Héraðsdómi að ég
eigi að mæta í útburðarbeiðni 12.
september. Lögffæðingurinn minn
mætti fyrir mig og fékk frest til þrjú
daginn eftir til að skila greinargerð,
sem er nú ekki langur tími. Úr-
skurðurinn kemur svo 15. septemb-
er og er á þá leið að við eigum að
fara út. Sýslumaðurinn hringir í
mig og segir að ég eigi að mæta til
hans þann 19. september, á mánu-
degi. Ég gerði það og gat með herkj-
um fengið frest fram til hádegis á
fimmtudag. Það mátti ekki minna
vera þar sem lagerinn er mjög stór
og mikið af vörum sem þurfti að
flytja. Lögfræðingurinn minn áfrýj-
aði til Hæstaréttar. Málið var tekið
þar fýrir þann 28. september en því
var vísað frá á þeim forsendum að
ég var flutt út. Það hefði sem sagt
verið betra fýrir mig að hafa úr-
skurð Héraðsdóms að engu í stað
þess að hlíta lögum.“
Eins og gefur að skilja var erfitt
fyrir Steineyju að útvega sér strax
nýtt húsnæði. Engu tauti var komið
við fulltrúa Sparisjóðsins um að fá
nokkurra daga ffest til viðbótar svo
hún varð að láta sig hafa það að
flytja allar vörur sínar og lager í
leiguhúsnæði í Faxafeni. Nú hefur
Steiney hins vegar fengið inni að
Laugavegi 87, en það pláss er tölu-
vert minna en hún var í áður. Af
þeim sökum verður hún að hafa
megnið af lagernum sínum í
geymslu í Faxafeni. Þetta er sérstak-
lega bagalegt fýrir búðina því vetrar-
vörurnar voru nýkomnar og Steiney
sér nú ekki fram á annað en að þurfa
að selja megnið af þeim á markaði.
Gat 1 kerfinu
Auk þess sem allt þetta umstang
hefúr valdið Steineyju óþægindum
hefur þetta einnig kostað hana
mikla peninga.
„Við þurftum að loka búðinni í
hálfan mánuð og misstum auðvitað
af öllum viðskiptum þann tíma.
Flutningarnir fram og til baka kost-
uðu sitt og svo hef ég þurft að greiða
um það bil 112.000 krónur í lög-
fræðikostnað."
Steiney segir að henni finnist það
mjög athyglisvert að það virðist sem
svo að það sé ekki hægt að fá það á
hreint hvort lög um húsaleigu-
samninga falli úr gildi þegar eignir
eru seldar nauðungarsöíu.
„Það er vissulega gat í kerfinu þar
sem þetta er, en ég vil ítreka að það
er hægt að loka því með því að láta
þinglýsa leigusamningum," segir
Haraldur Jónasson og ítrekar jafn-
ffamt að það eigi jafnt við um ein-
staklinga og fýrirtæki, sem eru í
leiguhúsnæði, að þeir eru réttlausir í
tilvikum sem þessum ef leigusamn-
ingi hefur ekki verið þinglýst.
„Það á að vera regla hjá fólki að
þinglýsa leigusamningum sem eiga
að gilda í langan tíma. Annars eru
menn einfaldlega varnarlausir ef
eignin er seld nauðungarsölu.“
-jk
íbúðir á efri hæðum í miðbænum
Tll vamar glæpum
I apríl í vor samþykkti borgarráð
að standa að tilraunaverkefni í
samvinnu við Þróunarfélag
Reykjavíkur sem felst í því að litt
eða ónotuðu atvinnuhúsnæði í
miðbæ borgarinnar verði breytt í
íbúðarhúsnæði. Verkefnið gengur
undir nafninu „Ibúð á effi hæð“ og
er hugmyndin að baki því marg-
þætt, að sögn Péturs Sveinbjarn-
arsonar, ffamkvæmdastjóra Þró-
unarfélags Reykjavíkur.
„Með því að koma húsnæði sem
er illa nýtt í notkun má draga úr
þörf fyrir nýbyggingar. Með auk-
inni byggð í gömlum hverfúm er
einnig hægt að nýta betur skóla,
heilsugæslustöðvar og aðrar stofn-
anir sem eru þar fyrir. Aukin íbúa-
byggð í miðbænum mun án nokk-
urs vafa draga úr glæpum þar. Það
sýna ámóta tilraunir sem hafa verið
gerðar erlendis. Það gefur augaleið
að ef búið er í húsi þar sem eru
verslanir eða fýrirtæki virkar það á
vissan hátt sem þjófavörn."
í júní var auglýst eftir umsækj-
endum sem hefðu áhuga á að taka
þátt í verkefninu og bárust tuttugu
og fjórar umsóknir. Eftir mat á
þeim var ákveðið að ganga til sam-
starfs við sextán aðila. Að sögn Pét-
urs hafa sumir þeirra í huga að gera
eina íbúð í húsnæði sínu, aðrir allt
að fjórar.
Reykjavíkurborg lagði 9,9 millj-
ónir til verkefnisins og Húsnæðis-
stofnun 2 milljónir. Þeir sem vilja
hefja framkvæmdir á næstu sex
mánuðum fá styrk til þeirra upp á
250.000 til 350.000 krónur. Pétur
leggur áherslu á að þetta verkefni sé
fýrst og fremst tilraun.
„Tilgangurinn með verkefninu
er að leggja mat á kostnað við
breytingar á atvinnuhúsnæði í
íbúðir og kanna þörf fýrir húsnæði
af þeim toga í miðbænum. Besta
leiðin að þessum markmiðum er
að fylgjast með framkvæmdunum,
en með þeim breiðist líka út þekk-
ing meðal arkitekta og iðnaðar-
manna á því hvernig best er að
standa að vinnu að þessu tagi.“ -jk
Pétur Sveinbjarnarson, fram-
kvæmdastjóri Þróunarfélags
Reykjavíkur. „Tilgangurinn með
verkefninu er að leggja mat á
kostnað við breytingar á atvinnu-
húsnæði í íbúðir og kanna þörf
fyrir húsnæði af þeim toga í mið-
bænum.“
I návígi
Friðrik Sophusson
fjármálaráðherra
Kerfið verður að
vera sveigjanlegt
Af hverju þurfa ráðherrar þess-
ar heimildir - geta þeir ekki farið
fyrir alþingi og fengið lagaheimild
fyrir þessum peningum, eins og
öðrum sem ráðstafað er af ríkinu?
„Þessar heimildir eru til að taka
við óvæntum fjárútlátum. Þær eru
til að koma í veg fyrir að sífellt þurfi
að fara inn á fjáraukalög með hluti
sem koma óvænt inn á borð ráð-
herra.“
Telur þú að eftirlit þurfi með
þessu?
„Við í fjármála-
ráðuneytinu skipt-
um okkur ekki af
því hvernig einstak-
ir ráðherrar nota
þetta. Fjármála-
ráðuneytið er ekkert
eftirlitsráðuneyti
með öðrum ráðu-
neytum. Það er
auðvitað bara Ríkis-
endurskoðun sem
endurskoðar þetta.
Við höfúm þar eng-
ar fastmótaðar regl-
ur aðrar en þessar.
Ég he!d að ráðherr-
ar hafi notað þetta
mjög mismunandi
mikið.“
En er þetta eðli-
leg útdeiling? Það
er greinilegt að
menn eru að svara
einhverju kvabbi.
Er þetta ekki
ákveðin góðgerðar-
stofnun sem er rek-
in í gegnum þessa
skúffupeninga ráð-
herranna?
„Það ' kemur
stundum upp að
það þarf að bregðast
við hraðar heldur
en að hægt sé að
bíða eftir fjárheim-
ildum. Það er til
dæmis tvennt í
mínu ráðuneyti;
Það var annars veg-
ar Stjórnunarfélag-
ið. Við rákum á sín-
um tíma stjórnun-
arnámskeið hjá
hinu opinbera og
spurningin var sú að kaupa ákveðin
námskeið og myndbönd og svo
framvegis. Það mun borga sig á
lengri tíma.
Eg gat út af fýrir sig sótt um ein-
hverja aukafjárveitingu út af þessu,
það var ekki gert, heldur tók ég það
þarna inn af því að það var rúm fyr-
ir það þarna. Annað var; laganemar
vegna alþjóðlegrar ráðstefnu evr-
ópskra laganema, sem við töldum
réttlætanlegt að styrkja vegna þess
að það var verið að fjalla um emb-
ættisstörf ýmiss konar. Við töldum
það fyllilega réttlætanlegt að láta
smástyrk vegna þess. Það var af-
gangur af þessu í fyrra og það var
fært á milli ára til almennra nota í
ráðuneytinu.
Ástæðan fyrir því að þetta er inni
er að það er verið að koma í veg fyr-
ir að alls konar smærri hlutir fari
inn á fjáraukalög. Síðan hefur ríkis-
stjórnin ráðstöfunarfé sem hefur
ekkert breyst; það eru 100 milljónir
til að taka á óvæntum hlutum. Þar
get ég nefnt til hjálparstarf ýmiss
konar.
Ég tel að þetta sé til bóta, það er
brýnt að það sé til sveigja eða
sveigjanleiki í útgjaldamöguleik-
um. Við höfum til dæmis á undan-
förnum árum verið að heimila
stofnunum að færa á milli ára
ónýttar fjárheimildir en á sama hátt
höfum við líka farið fram á það að
þeir, sem hafa farið út fyrir þær,
verði að taka á sig aukinn sparnað
árið eftir og skila þannig hallanum
til baka. Ástæðan fyrir þessu öllu
saman er að hafa einhvern sveigj-
anleika."
„Við ífjármálaráðuneytinu
skiptum okkur ekki afþví hvern-
ig einstakir ráðherrar nota þetta.
Fjármálaráðuneytið er ekkert
eftirlitsráðuneyti með öðrum
ráðuneytum. Það er auðvitað
bara Ríkisendurskoðun sem end-
urskoðar þetta.
Nú hafa komið fréttir af þessum
úthlutunum. Telur þú að allar
þessar útdeilingar standist ná-
kvæma rannsókn?
„Ég hef bara ekki kynnt mér það
sérstaklega enda er það ekki í mín-
um verkahring.“
Nú var þetta kerfi sem komst á
laggirnar í tíð Ólafs Ragnars
Grímssonar sem fjármálaráð-
herra. Ert þú sáttur við þetta?
„Ég tel að það sé æskilegt að hafa
útgjaldakerfið sveigjanlegra en það
hefur verið. Ég tel að öll þau skref
sem hafa verið stigin að undan-
förnu séu til heilla: Að geta fært á
milli ára og gera ráðherrana meira
ábyrga fyrir sínum málaflokkum
með rammafjárlögum. Um leið fá
þeir meira frelsi og um leið bera
þeir ábyrgð á því að menn starfi
innan ramma fjárheimildanna. Ég
held að þetta sé allt til bóta. Það má
síðan áreiðanlega deila um það
hvers konar útgjöld eiga að fara
undir þetta og ég er ekki fær um að
dæma um það. Auðvitað er hug-
myndin sú að þetta séu útgjöld sem
gætu tilheyrt viðkomandi ráðu-
neytum.“ -SMJ
Undanfarið hafa birst upplýsingar í morgunpóstinum um ráðstöf-
unarfé ráðherra. Þar er sagt frá þeim rúmlega 80 milljónum sem
ráðherrar hafa til að eyða í verkefni sem eru þeim persónulega
þóknanleg. Margar þessar greiðslur vekja athygli og spurningar um
það hversu mikilvægar þær eru. Þetta eru einu opinberu fjárútlátin
sem má segja að stjórnist af persónulegum hugdettum.